Ohar
|
||
| Tadorna tadorna[1] | ||
| (Linnaeus, 1758) | ||
 Samiec |
||
.jpg) Samica |
||
| Systematyka | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | zwierzęta | |
| Typ | strunowce | |
| Podtyp | kręgowce | |
| Gromada | ptaki | |
| Podgromada | Neornithes | |
| Nadrząd | neognatyczne | |
| Rząd | blaszkodziobe | |
| Rodzina | kaczkowate | |
| Podrodzina | kaczki | |
| Rodzaj | Tadorna | |
| Gatunek | ohar | |
| Synonimy | ||
|
||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | ||
 |
||
| Zasięg występowania | ||
 lato zima cały rok |
||
Ohar, podgorzelec[4], kaczka norowa[4] (Tadorna tadorna) – gatunek średniego, wędrownego (poza skrajnie zachodnimi i południowymi populacjami) ptaka wodnego z rodziny kaczkowatych (Anatidae), zamieszkujący Eurazję: wybrzeża Morza Północnego, Bałtyku i Morza Śródziemnego oraz pas od Morza Czarnego do północno-wschodnich Chin. Zimuje w zachodniej i południowej Europie nad Morzem Śródziemnym, w północnej Afryce, Azji Środkowej i na subkontynencie indyjskim. Latem, podczas pierzenia, największe stada spotyka się na wybrzeżu Morza Północnego między ujściami Łaby i Wezery.
W Polsce bardzo nielicznie gniazduje na wybrzeżu, w głębi kraju pojawia się sporadycznie i nieregularnie. Przelatuje w marcu - kwietniu i październiku - listopadzie. Na Helu znajdują się jego najstarsze lęgowiska.
Morfologia[edytuj]
- Cechy gatunku
- Barwne upierzenie pozwala na jego łatwą identyfikację. Dymorfizm płciowy jest słabo zaznaczony, samiec jest jedynie nieco większy. U nasady dzioba w okresie godowym samiec ma czerwoną narośl, zaś samica biały pas (obrzeżenie). Oprócz tego samica ma brunatną plamę na brzuchu i białe obrzeżenie rudego pasa na piersi. Poza tym obie płcie ubarwione jednakowo. Głowa i górna część szyi czarna z zielonym połyskiem (u samicy bardziej czarnobrązowa), dolna część szyi, spód ciała i grzbiet biały. W poprzek piersi biegnie szeroki, kasztanowobrązowy pas, wzdłuż piersi - czarny. W okresie spoczynkowym obie płci są jeszcze bardziej podobne, tylko samiec ma słabo zaznaczony pas wzdłuż piersi. Młode mają wierzch ciała brązowoszarawy, a spód brudnobiały. Upierzenie dorosłych osiągają jednak dopiero po 3 latach. Na skrzydle rudo-zielone lusterko. W krajach południowych ohar jest ptakiem osiadłym, w północnych i zachodnich - wędrownym. Można usłyszeć jego szybkie "ga ga ga", a w okresie godowym samiec wydaje gwiżdżące odgłosy "rhio".
- Wymiary średnie[5][6]
- dł. ciała ok. 58-70 cm
długość skrzydła 28-36 cm
rozpiętość skrzydeł 110-130 cm
masa ciała ok. 0,9 - 1,6 kg.
Ekologia[edytuj]
- Biotop
- Wybrzeża mórz i słonych jezior przymorskich o piaszczystym wybrzeżu z rzadką roślinnością wydmową. W okresie przelotów widuje się go nawet w głębi lądu na stawach i dużych rzekach.
- Gniazdo
- Zazwyczaj znajduje się w jamie wykopanej przez samicę lub króliczej, borsuczej albo lisiej o głębokości do 4 m. Duża lisia nora może być zajęta przez 5 samic równocześnie. W przypadku braku nory zakłada lęg na powierzchni ziemi, dość często w rozbitych bunkrach, opuszczonych chatach, szczelinach skalnych i starych grobach lub między kamieniami. Rzadziej gniazduje w dziuplach drzew i gęstych krzewach. Gniazdo może znajdować się do 3 km od brzegu. Jeśli jest to nora, to wysłana jest tylko puchem. Ohar wraca na tereny lęgowe parami w lutym i marcu.
- Jaja
- Jeden lęg w roku. Samica składa 6-18 kremowobiałych jaj[5]. Wysiaduje je sama, jednak dopiero po zniesieniu ostatniego.
- Wysiadywanie
- Jaja są wysiadywane przez okres 27 do 29 dni przez samicę, podczas gdy samiec znajduje się w pobliżu gniazda, czasem nawet pilnuje wejścia do nory[5]. Opiekę nad młodymi sprawują oboje rodzice. Zaraz gdy pisklęta wyklują się i wyschną, rodzice prowadzą je nad wodę. Młode mają biały puch w ciemnobrunatne plamy.
- Pożywienie
- Głównie drobne bezkręgowce uzupełnione roślinami (szczególnie wodorostami). Żeruje na lądzie lub w płytkiej wodzie, gdzie gruntuje. Młode potrafią nurkować. Młode żywią się drobnymi robakami, skorupiakami, mięczakami, owadami wodnymi i rybami; tylko wyjątkowo jest to pokarm roślinny.
- Toki
- Podczas toków można zobaczyć zacięte gonitwy, wzajemne czyszczenie sobie piór i synchroniczne potrząsanie głowami.
Ochrona[edytuj]
W Polsce objęty całkowitą ochroną gatunkową. W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii LC (najmniejszej troski)[3].
Zobacz też: fauna Polski, ptaki Polski.
Przypisy
- ↑ Tadorna tadorna, w: Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Carboneras 1992 ↓, s. 592.
- ↑ a b Tadorna tadorna. Czerwona księga gatunków zagrożonych (IUCN Red List of Threatened Species) (ang.).
- ↑ a b Ohar. Encyklopedia PWN (online). [dostęp 2013-12-07].
- ↑ a b c Busse i in. 1991 ↓, s. 18.
- ↑ Sterry i in. 2002 ↓, s. 64.
Bibliografia[edytuj]
- Karel Stastny: Ptaki wodne. Warszawa: Delta, 1993. ISBN 83-85817-10-7.
- Przemysław Busse (red.), Zygmunt Czarnecki, Andrzej Dyrcz, Maciej Gromadzki, Roman Hołyński, Alina Kowalska-Dyrcz, Jadwiga Machalska, Stanisław Manikowski, Bogumiła Olech: Ptaki. T. II. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0563-0.
- Paul Sterry, Andrew Cleave, Andy Clements, Peter Goodfellow: Ptaki Europy: przewodnik ilustrowany. Warszawa: Horyzont, 2002. ISBN 83-7311-341-X.
- Carles Carboneras: Family Anatidae (Ducks, geese and Swans). W: Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal: Handbook of the Birds of the World. Cz. 1: Ostrich to Ducks. Barcelona: Lynx Edicions, 1992. ISBN 84-87334-10-5. (ang.)
