Okienka encyklopedyczne
Okienka encyklopedyczne – komponent szeroko rozumianej makrostruktury słowników[1][2]. Inna nazwa: okienka informacyjne[3][4].
W słownikach dwujęzycznych są to dodatkowe informacje realioznawcze – zamieszczane w odpowiednich ramkach na wyróżniającym się tle – o instytucjach (np. Sejm, Bundestag), zwyczajach typowych dla danego kraju, a nieznanych w tym drugim kraju (np. Oktoberfest, Lederhose w Niemczech, tłusty czwartek, andrzejki w Polsce), o realiach geograficznych (np. neue/alte Bundesländer)[5][6]. Informacje takie w słownikach bilingwalnych wskazane są szczególnie przy ekwiwalencji zerowej (brak analogicznych semantycznie leksemów w drugim języku). W okienkach encyklopedycznych są też prezentowane pewne zjawiska językowe, jak tautonimy (fałszywi przyjaciele tłumacza) lub paronimy (wyjaśnienie różnicy znaczeniowej pomiędzy podobnie brzmiącymi original – originell, scheinbar – anscheinend), homonimy (np. niem. der Band, das Band), słownictwo z danego zakresu, jak (w części niemiecko–polskiej): Schulnoten, Auf dem Postamt, Frisur, Chatten im Internet (czatowanie w Internecie), (w części polsko-niemieckiej): Zwroty związane ze szkołą, Piłka nożna, Figury szachowe, Potrawy, Rozmowa telefoniczna. Ponadto: niemieckie czasowniki złożone i czasowniki prefiksalne (np. różnice semantyczne pomiędzy: bezeichnen, aufzeichnen, unterzeichnen, sich auszeichnen – z polskimi ekwiwalentami), przykłady na rekcję czasowników niemieckich, różnice w użyciu niemieckich spójników: damit/um ..zu, formy adresatywne[7].
Ponieważ okienka encyklopedyczne istnieją obok mikrostruktury i lematyzacji, nazywane są „strukturami pośrednimi” (niem. Mediostruktur)[8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Krótki leksykon wybranych pojęć leksykograficznych, [w:] Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s. 13.
- ↑ Renata Nadobnik: Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010, s. 16.
- ↑ Monika Bielińska: Słownik pośrednikiem między kulturami: analiza jednojęzycznych słowników języka niemieckiego jako obcego, [w:] Studia Germanica Gedanensia 2008, 17.
- ↑ Krzysztof Nerlicki/Klaudia Daca: Info-Fenster in der zweisprachigen Lexikografie – ein Überblick am Beispiel des polnisch–deutschen und deutsch– polnischen Schulwörterbuchs Langenscheidt (2012), [w:] (red.) Krzysztof Nerlicki, Barbara Komenda-Earle, Katarzyna Sztandarska, Texte und Wörterbücher. Translatorische, lexikalische und glottodidaktische Aspekte. Hamburg: Dr. Kovač, 2018, s. 149-166.
- ↑ Witold Sadziński: Od słownika do leksykonu. Infografia leksykalna w słownikach bilingwalnych, [w:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica 10, 2014, s. 127-134.
- ↑ Małgorzata Sieradzka: Einige Bemerkungen zu kulturellen Informationen über Polen in ausgewählten polnisch–deutschen Wörterbüchern, [w:] (red.) Jürgen Schiewe, Ryszard Lipczuk, Krzysztof Nerlicki, Sprache und Identität. Kommunikation für Europa II. Frankfurt a. M.: Peter Lang, 2011, s. 157-167.
- ↑ Przykłady pochodzą z: Langenscheidt. Słownik Partner polsko–niemiecki, niemiecko–polski. Berlin etc.: Langenscheidt, 2006.
- ↑ Krzysztof Nerlicki/Klaudia Daca: Info-Fenster in der zweisprachigen Lexikografie – ein Überblick am Beispiel des polnisch–deutschen und deutsch–polnischen Schulwörterbuchs Langenscheidt (2012), [w:] (red.) K. Nerlicki, B. Komenda-Earle, K. Sztandarska, Texte und Wörterbücher. Translatorische, lexikalische und glottodidaktische Aspekte, 2018, s. 163.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Monika Bielińska: .Słownik pośrednikiem między kulturami: analiza jednojęzycznych słowników języka niemieckiego jako obcego, [w:] Studia Germanica Gedanensia 2008, 17, s. 255–266
- Agnieszka Frączek/Ryszard Lipczuk: Krótki leksykon wybranych pojęć leksykograficznych, [w:] Słowniki polsko–niemieckie i niemiecko–polskie. Historia i teraźniejszość. Wołczkowo: Oficyna In Plus, 2004, s. 9–21. ISBN 83-89402-06-8.
- Langenscheidt. Słownik Partner polsko–niemiecki, niemiecko–polski. Berlin etc.: Langenscheidt, 2006. ISBN 83-89718-99-5.
- Renata Nadobnik: Znaczenie słowników bilingwalnych w dydaktyce języka niemieckiego w Polsce. Gorzów: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Gorzowie Wielkopolskim, 2010. ISBN 978-83-89682-73-4.
- Krzysztof Nerlicki/Klaudia Daca: Info-Fenster in der zweisprachigen Lexikografie – ein Überblick am Beispiel des polnisch–deutschen und deutsch–polnischen Schulwörterbuchs Langenscheidt (2012), [w:] (red.) Krzysztof Nerlicki, Barbara Komenda-Earle, Katarzyna Sztandarska, Texte und Wörterbücher. Translatorische, lexikalische und glottodidaktische Aspekte. Hamburg: Dr. Kovač, 2018, s. 149–166.
- Witold Sadziński: Od słownika do leksykonu. Infografia leksykalna w słownikach bilingwalnych, [w:] Acta Universitatis Lodziensis. Folia Germanica 10, 2014, s. 127–134.
- Małgorzata Sieradzka: Einige Bemerkungen zu kulturellen Informationen über Polen in ausgewählten polnisch–deutschen Wörterbüchern, [w:] (red.) Jürgen Schiewe, Ryszard Lipczuk, Krzysztof Nerlicki, Sprache und Identität. Kommunikation für Europa II. Frankfurt a. M.: Peter Lang, 2011, s. 157–167. ISBN 978-3-631-58014-1.