Okrzyn łąkowy
Wygląd
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
okrzyn łąkowy | ||
Nazwa systematyczna | |||
Silphiodaucus prutenicus (L.) Spalik, Wojew., Banasiak, Piwczyński & Reduron Taxon 65: 579 (2016)[3] | |||
Synonimy | |||
|
Okrzyn łąkowy, okrzyn pruski (Silphiodaucus prutenicus (L.) Spalik & al.[4]) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny selerowatych. Rozprzestrzeniony jest w Europie od Portugalii po środkową część europejskiej części Rosji. Na południu sięga po Półwysep Apeniński i Bułgarię, na północy po Francję, Niemcy, Polskę i kraje bałtyckie[3]. W Polsce rośnie w rozproszeniu na całym obszarze niżowym i w niższych partiach gór[5][6].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Roślina zielna z pionowym, niezbyt grubym kłączem, bez kołnierza z pozostałości liści w szyi korzeniowej[6]. Osiąga od 40 do 120 cm wysokości. Zwykle owłosiona jest tylko w dole, w górze naga, ale bywa też cała owłosiona lub cała naga[6].
- Łodyga
- Wzniesiona, dość cienka, kanciasto bruzdowana[7][6], rozgałęzia się w górnej części[6].
- Liście
- W zarysie jajowato-trójkątne, dwu- lub trzykrotnie pierzaste, o odcinkach pierzastodzielnych bądź wrębnych, z łatkami lancetowatymi. Dolne liście mają długie ogonki, górne osadzone są na rozdętych pochwach liściowych[7][6]. Liście od spodu są zwykle szorstko owłosione[6].
- Kwiaty
- Żółtawobiałe, drobne, skupione w baldachach złożonych składających się z 10–30 baldaszków. Szypuły baldachu są szorstkie[7]. Pokrywy i pokrywki są liczne, lancetowate, na brzegach błoniaste i orzęsione. Płatki korony osiągają ok. 1,5 mm długości i 2 mm szerokości[6].
- Owoce
- Rozłupnie z dwiema rozłupkami, jajowatymi, o długości i szerokości do 5 mm. Żebra główne są nitkowate i pokryte białymi szczecinkami, natomiast żebra dodatkowe są nagie i oskrzydlone. Miodnik na szczycie grzybkowaty lub odwrotnie stożkowaty, z dwiema odgiętymi szyjkami słupka[6].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Roślina dwuletnia i bylina, kwitnąca latem – w lipcu i sierpniu, czasem jeszcze we wrześniu[6]. Zasiedla wilgotne łąki, widne lasy i zarośla[6][7]. Rośnie na glebach średnio żyznych[7].
Zagrożenia i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Roślina umieszczona na polskiej czerwonej liście w kategorii VU (narażony)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
- ↑ a b c Silphiodaucus prutenicus (L.) Spalik, Wojew., Banasiak, Piwczyński & Reduron, [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-10-06] .
- ↑ Kadereit J. W., Albach D. C., Ehrendorfer F., Galbany-Casals M. i inni. Which changes are needed to render all genera of the German flora monophyletic?. „Willdenowia”. 46, s. 39 – 91, 2016. DOI: 10.3372/wi.46.46105.
- ↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Adam Zając, Maria Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 321, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
- ↑ a b c d e f g h i j k Marian Koczwara , Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 128-129 .
- ↑ a b c d e Zbigniew Nawara , Rośliny łąkowe, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2012, s. 110-111, ISBN 978-83-7763-234-5 .
- ↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
Identyfikatory zewnętrzne (takson):