Olbracht Jagiellończyk
| królewicz polski | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka | |
| Rodzeństwo |
Izabela Jagiellonka, Zygmunt II August, Zofia Jagiellonka, Anna Jagiellonka, Katarzyna Jagiellonka |
Olbracht (Wojciech) (ur. i zm. 20 września 1527 w Niepołomicach) – królewicz polski i książę litewski, młodszy syn Zygmunta I Starego i Bony Sforzy. Był ostatnim legalnym dzieckiem urodzonym w dynastii Jagiellonów. Po jego narodzinach królowa Bona nie mogła mieć potomstwa i obwiniała się o jego przedwczesny zgon.
Pochodzenie
[edytuj | edytuj kod]Olbracht (Wojciech) był drugim synem, a zarazem szóstym i najmłodszym dzieckiem Zygmunta I Starego, króla Polski i wielkiego księcia litewskiego, i jego drugiej żony Bony Sforzy, księżniczki Mediolanu i Bari.
Imiona
[edytuj | edytuj kod]Otrzymał imię Olbracht[1], które jest spolszczoną formą imienia Albert. Przypuszczalnie został nazwany na cześć swojego stryja, polskiego króla Jana I Olbrachta lub pradziadka króla Albrechta II Habsburga. W wielu opracowaniach podaje się dwie wersje imienia królewicza – Olbracht i Wojciech[2][3][4]. Pojawienie się w literaturze imienia Wojciech może być wynikiem ówczesnego łączenia imion Albertus i Adalbertus[5].
Narodziny i zgon
[edytuj | edytuj kod]Okoliczności narodzin i śmierci królewicza zostały opisane przez kronikarza Marcina Bielskiego: Z Krakowa ruszył król do Niepołomic z królową Boną i ze wszystkim dworem na krotochwile, gdzie tam miał niedźwiedzia na obyczaj wielkiego, którego z Litwy przywieziono w skrzyni. Gdy go wypuszczono w gaju blisko Wisły, poszczuwano go wielkimi psy najpierw, których on ze sto połamał, pobił i poranił; chłopów było z trzystu z oszczepy. […] Puścił się potem tam, gdzie królowa stała, która, uciekając przed nim, potknął się koń pod nią, spadła i uraziła się, bo była brzemienna[6]. Według księdza Bernarda z Biskupic królowa była wówczas w piątym miesiącu ciąży. Po wypadku urodziła syna, który zmarł po kilku godzinach, jeszcze tego samego dnia. Oznacza to, że ciąża była bardziej zaawansowana niż podaje to ksiądz Bernard z Biskupic[7].
Pochówek
[edytuj | edytuj kod]Olbracht został pochowany w Niepołomicach. Na prośbę królowej Bony, zwłoki Olbrachta zostały ekshumowane i złożone w krypcie wawelskiej w roku 1548, podczas uroczystości pogrzebowych Zygmunta I.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Stanisław Grzybowski, Dzieje Polski i Litwy (1506-1648), Kraków: Oficyna Wydawnicza Fogra 2000, s. 47.
- ↑ Grażyna Borkowska, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2011, Wydawnictwo Naukowe PWN, s. 554,
- ↑ Marek Janicki, Tabliczki trumienne i epitafia na sarkofagach królewskich (1519-1596), "Studia Waweliana", VIII, 1999, s. 155-156.
- ↑ Edward Rudzki, Polskie królowe, t. 1, Warszawa: Instytut Prasy i Wydawn. "Novum" 1990, s. 203.
- ↑ Małgorzata Duczmal, Jagiellonowie: leksykon biograficzny, Kraków 1997, s. 419. Adalbertus jako zlatynizowana forma węgierskiego, łotewskiego i angielskiego tłumaczenia imienia Wojciech.
- ↑ Leszek Wieliczko, Puszcza Niepołomicka, "Echa Leśne 11/2005" – opis królewskiego polowania, którego skutkiem był przedwczesny poród królowej oraz cytat z kroniki Marcina Bielskiego.
- ↑ Małgorzata Duczmal, Jagiellonowie: leksykon biograficzny, Kraków 1997, s. 419.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Grażyna Borkowska, Dynastia Jagiellonów w Polsce, Warszawa 2011, Wydawnictwo Naukowe PWN, ISBN 978-83-01-16692-2, s. 554.
- Małgorzata Duczmal, Izabela Jagiellonka. Królowa Węgier, Warszawa: „Rytm”, 2000, s. 169-170, 419, ISBN 83-87893-74-9, OCLC 830301052.
- Małgorzata Duczmal, Jagiellonowie: leksykon biograficzny, Kraków 1997, s. 419.
- Stanisław Grzybowski, Dzieje Polski i Litwy (1506-1648), Kraków: „Fogra”, 2000, s. 47, ISBN 83-85719-48-2, OCLC 830272034.
- Marek Janicki, Olbracht (Wojciech) Jagiellończyk (ur. i zm. 20 IX 1527), [w:] Tabliczki trumienne i epitafia na sarkofagach królewskich (1519-1596), "Studia Waweliana", t. VIII, 1999, ISSN 1230-3275, s. 155-156.
- Edward Rudzki, Polskie królowe, t. 1, Warszawa 1990, s. 203.