Opactwo w Whitby
54°29′18″N 0°36′27″W/54,488300 -0,607440
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Kościół |
początkowo iroszkocki a później rzymskokatolicki |
| Rodzaj klasztoru |
męsko-żeński |
| Właściciel | |
| Fundator | |
| Data budowy |
657 |
| Data zamknięcia |
1538 |
Położenie na mapie Wielkiej Brytanii  | |
Położenie na mapie Anglii  | |
Położenie na mapie North Yorkshire  | |
| 54°29′18″N 0°36′27″W/54,488300 -0,607440
| |
| Strona internetowa | |
Opactwo w Whitby (ang. Whiby Abbey) – ruiny opactwa benedyktyńskiego w północno-wschodniej Anglii, położone na klifach w miejscowości Whitby, w hrabstwie North Yorkshire.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Streaneshalch
[edytuj | edytuj kod]Pierwszy klasztor w tym miejscu pod nazwą Streaneshalch (ang. Bay of Light[1]) założył władca anglosaskiej Nortumbrii Oswiu na prośbę swojej krewniaczki św. Hildy, która została jego pierwszą opatką[2][3][4][5]. Był to klasztor podwójny, przeznaczony zarówno dla mnichów jak i mniszek[5].
W 664 roku król Oswiu zwołał w opactwie słynny synod[2], którego ustalenia doprowadziły do uznania obrządku łacińskiego za jedyny obowiązujący i w konsekwencji do likwidacji kościoła iroszkockiego[3][5].
Streoneshalh został spustoszony między 867 a 870 rokiem podczas duńskich najazdów pod wodzą Ingwara i Ubby[4]. Pozostawał pusty przez ponad dwa stulecia[2].
Whitby Abbey
[edytuj | edytuj kod]Ruiny średniowiecznego opactwa zostały w II połowie XI wieku przekazane przez Williama de Percy mnichowi Reinfridowi[2], dawnemu żołnierzowi Wilhelma Zdobywcy, który reaktywował tu klasztor w regule św. Benedykta[4]. Wilhelm Zdobywca zdecydował się zatwierdzić dla nowo powstałego zgromadzenia kartę przywilejów. Przywileje te zostały potwierdzone i rozszerzone przez króla Henryka I, który również podniósł klasztor do rangi opactwa.
Opactwo rozwijało się i rozbudowywało aż do 1540 roku, kiedy decyzją Henryka VIII zostało rozwiązane, wraz z wieloma innymi klasztorami[3][4]. Opuszczone budynki stopniowo popadały w ruinę. Większość ścian stała do 1763 roku, kiedy to zawaliła się cała zachodnia strona klasztoru, co znacznie osłabiło całą konstrukcję i uczyniło ją bardzo podatną na niszczycielskie warunki pogodowe i działanie wiatru[3]. W 1830 roku runęła główna wieża, a w 1839 chór[3].
W 1914 Whitby Abbey zostało ostrzelene przez dwa niemieckie krążowniki Von der Tann i Derfflinger. Ostrzał znacznie uszkodził osłabioną konstrukcję[5].
Obecnie
[edytuj | edytuj kod]Do dnia dzisiejszego zachowała się jedynie niewielka część ruin kościoła, które stoją na malowniczym klifie o wysokości ok. 200 m[3]. Znajdują się pod opieką English Heritage, agendy rządowej opiekującej się zabytkami[5]. Na terenie opactwa prowadzone były liczne prace archeologiczne, a znalezione zabytki prezentowane są w pobliskim muzeum Cholmley House[4][5].
Pochowani w opactwie Whitby
[edytuj | edytuj kod]W opactwie Whitby pochowani zostali członkowie dynastii panującej w Nortumbrii[5]:
- Oswiu
- Edwin z Deiry – król Deiry i Bernicji
- Hilda – pierwsza ksieni Whitby, (relikwie przeniesiono)
- Enfleda – żona Oswiu i późniejsza ksieni Whitby
- Elfleda z Nortumbrii – córka Oswiu i Enfledy i późniejsza ksieni Whitby
Święci z Whitby
[edytuj | edytuj kod]Wśród mnichów i mniszek mieszkających w Whitby, znajduje się wiele osób czczonych jako święte[2]:
- św. Hilda – pochodząca z dynastii rządzącej Northumbrią, pierwsza ksieni opactwa;
- św. Edwin – król Northumbrii;
- św. Cedmon z Whitby – poeta;
- św. Bergu – mniszka i dziewica, miała wizję duszy św. Hildy w dniu jej śmierci;
- św. Trumwin – biskup Abercorn, schronił się w Whitby przed prześladowaniem;
- św. Elfleda – córka Oswiu, przysłana do klasztoru po jego klęsce w bitwie z Pendą z Mercji
- św. Bosa – biskup Yorku;
- św. Wilfrid – biskup Yorku;
- św. Enfleda – córka św. Edwina i żona św. Oswiu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Sarah Foot. Out&About History Explorer: The rise of English Christianity. „BBC History Magazine”. 8, sierpień 2013. Londyn: Bristol Magazines Ltd.. ISSN 1469-8552.
- ↑ a b c d e WHITBY ABBEY. Whitby Abbey. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Whitby Abbey. [w:] Encyklopedia katolicka [on-line]. New Advent. [dostęp 2011-09-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e Whitby Abbey. sacres-destinations.com. [dostęp 2011-09-30]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g The History of Whitby Abbey. English Heritage. [dostęp 2011-10-10]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wpis do rejestru zabytków Anglii nr 1316347 (ruiny opactwa Whitby)