Opowieść o prawdziwym człowieku (film)

Opowieść o prawdziwym człowieku

Повесть о настоящем человеке

Gatunek	film wojenny
Rok produkcji	1948
Data premiery	22 października 1948
Kraj produkcji	ZSRR
Język	rosyjski, niemiecki
Czas trwania	96 min
Reżyseria	Aleksandr Stolper
Scenariusz	Borys Polewoj Marija Smirnowa
Główne role	Pawieł Kadocznikow
Muzyka	Nikołaj Kriukow
Zdjęcia	Mark Magidson
Scenografia	Iosfi Sziler
Kostiumy	Maria Żukowa
Montaż	Anna Kulganek
Wytwórnia	Mosfilm

Opowieść o prawdziwym człowieku (ros. Повесть о настоящем человеке) – radziecki film wojenny z 1948 roku w reżyserii Aleksandra Stolpera na podstawie powieści Borysa Polewoja pod tym samym tytułem.

Opis fabuły

Marzec 1942 na Froncie Wschodnim. Podczas walk w kotle Diemianskim zostaje zestrzelony radziecki pilot st. lejtn. Mariesjew. Kontuzjowany w obydwie nogi, zaczyna pieszo przedzierać się ku swoim liniom, od których dzieli go kilkadziesiąt kilometrów. Po osiemnastu dniach wyczerpującej wędrówki, kompletnie wycieńczony, zostaje odnaleziony przez dwójkę dzieci. Miejscowa ludność przygarnia go i ukrywa. Dzięki pomocy partyzantów zostaje ewakuowany samolotem na tyły. Jednak w szpitalu okazuje się, że na skutek odmrożeń i postępującej gangreny obydwie nogi trzeba amputować na odcinku goleni. Załamany lotnik zaczyna popadać w apatię – wie, że już nigdy nie będzie latał. Jednak wraz z Mariesjewem na sali leży komisarz pułkowy Worobjow, stary weteran, który młodemu lotnikowi zaczyna opowiadać o pewnym rosyjskim pilocie z czasów I wojny światowej nazwiskiem Karpowicz, który pomimo amputacji stopy, latał i odnosił sukcesy w walce z Niemcami. Komisarz pokazuje mu nawet artykuł o Karpowiczu w jednej z wojskowych gazet. Zainspirowany przykładem Karpowicza oraz pod wpływem śmierci Worobjowa, który umiera wkrótce w szpitalu, Mariesjew postanawia się nie poddawać i za wszelką cenę powrócić do latania. Rozpoczyna mozolne, wielomiesięczne ćwiczenia w celu odzyskania sprawności. Z czasem, dzięki samozaparciu, zaczyna poruszać się na protezach tak jak na własnych nogach, jest w stanie nawet tańczyć. Komisja lekarska, mająca zadecydować o jego dopuszczeniu do latania na myśliwcach, jest zdumiona, ale w końcu taką zgodę wydaje. Mariesjew powraca na front i znów skutecznie walczy z Niemcami, będąc wzorem do naśladowania i przedmiotem podziwu dla współtowarzyszy.

Historia inspirowana jest autentycznymi wydarzeniami. Rosyjski pilot myśliwski z okresu I wojny światowej, który w filmie (oraz w jego literackim pierwowzorze) występuje pod nazwiskiem Karpowicz i którego postawa w walce z kalectwem jest główną inspiracją Mariesjewa w walce o powrót do latania, to postać autentyczna – Aleksandr Prokofjew-Siewierski. Jego nazwisko nie mogło jednak zostać użyte w filmie, ponieważ po rewolucji Prokofjew-Siewierski, as lotnictwa imperium rosyjskiego i stronnik Kierieńskiego, wyemigrował do USA.

Role

• Pawieł Kadocznikow – Aleksiej Mariesjew
• Borys Dobronrawow – przewodniczący komisji lekarskiej
• Boris Baboczkin – dowódca pułku
• Nikołaj Ochłopkow – komisarz pułkowy Worobjow
• Aleksiej Diki – Wasilij Wasiliewicz (lekarz w szpitalu)
• Wasilij Mierkurjew – sierż. Stiepan Iwanowicz
• Tamara Makarowa – Kławdija Michajłowna (pielęgniarka w szpitalu)
• Ludmiła Celikowska – Zinoczka (pielęgniarka w sanatorium)
• Lew Swierdlin – mjr Naumow (dowódca jednostki dwupłatowców)
• Czesław Suszkiewicz – Kukuszkin (pacjent szpitala)
• Wiktor Chochoriakow – Diegtiarienko
• Aleksandr Michajłow – lejtn. Pietrow
• Lubow Sokołowa – kołchoźnica Waria (Warwara)
• Władimir Gribkow – pielęgniarz Zujew
• Michaił Głuzski – kpt. Czisłow

Krytyka

"Charaktery dzieliły się wyraźnie na czarne i białe, przy czym okoliczności wojenne, walka na śmierć i życie z wrogiem, pozwalały tym łatwiej monumentalizować pozytywnych bohaterów, czynić ich postacie nieskazitelnymi pomnikami heroizmu. Trzeba przy tym zwrócić uwagę, że podobny charakter mają także filmy o wojnie realizowane w tym czasie na całym świecie (francuska Bitwa o szyny, polskie Zakazane piosenki, włoski Rzym – miasto otwarte itd.), niezależnie od ich stylu i poziomu artystycznego."

Bibliografia

• Rostisław Jurieniew: Historia filmu radzieckiego. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1977, s. 168-169.
• Zbigniew Pitrea: Zbigniew Pitera: Nowy film radziecki. Wyd. I. Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1967, s. 10-11.

Linki zewnętrzne

• Plakat do filmu
• Opowieść o prawdziwym człowieku w bazie IMDb (ang.)
• Opowieść o prawdziwym człowieku w bazie Filmweb
• Opowieść o prawdziwym człowieku w portalu Kinopoisk (ros.)
• Opowieść o prawdziwym człowieku w portalu Kino-Tieatr (ros.)