Orbilia vinosa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Orbilia vinosa |
| Nazwa systematyczna | |
| Orbilia vinosa (Alb. & Schwein.) P. Karst. Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 19: 101 (1871) | |
Orbilia vinosa (Alb. & Schwein.) P. Karst. – gatunek grzybów workowych z klasy Orbiliomycetes[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Orbilia, Orbiliaceae, Orbiliales, Orbiliomycetidae, Orbiliomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisali go w 1805 r. Johannes Baptista von Albertini i Lewis David von Schweinitz, nadając mu nazwę Peziza vinosa. W 1871 r. Petter Adolf Karsten przeniósł go do rodzaju Orbilia[1]. Ma 14 synonimów. Niektóre z nich:
- Calloria rubinella (Nyl.) Sacc. 1884
- Mollisia vinosa (Alb. & Schwein.) Gillet 1882
- Peziza rubinella Nyl. 1868[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Apotecja o średnicy 0,1–0,4 mm, rozproszone lub gromadnie występujące na powierzchni podłoża, okrągłe, płaskie lub wklęsłe, siedzące, woskowate, półprzezroczyste, w stanie świeżym jasnożółte do pomarańczowych, czasami kremowo-ochrowe lub szarawe. Brzeg z ząbkami, dolna część owocnika pokryta białymi, szklistymi włókienkami[3].
Worki w stanie dojrzałym 16,2–53,4 × 5,5–6,0 μm, cylindryczno-maczugowate, część pars sporifera 14,0–31,2 μm. Zawierają 8 zarodników w jednym rzędzie, zarodniki dolne odwrotnie zorientowane, wierzchołek półkulisty do ściętego, podstawa stopniowo zwężająca się, trzon wygięty, rozwidlony w kształcie litery T, L lub Y. Askospory 7,3–14,1 × 1,1–2,3 μm, szkliste, bez przegród, maczugowate, czasami wrzecionowate, jeden koniec tępy lub okrągły, drugi koniec lekko zakrzywiony i mniejszy, silnie zwężający się; ciałka zarodnikowe w kształcie łez. Parafizy 14,3–35,2 × 1,2–2,4 µm, cylindryczne do lekko maczugowatych, nierozgałęzione lub czasami rozgałęzione u podstawy, nieco powiększone na wierzchołku, na końcu napęczniałe, o średnicy 1,9–3,3 µm. Hymenium o grubości 56,3–86,6 μm, zewnętrzna część ekscypulum zbudowana z komórek kulisto-wielokątnych i kulistych 3,5–10,2 × 2,4–8,0 μm[3].
Charakterystyczną cechą gatunkową Orbilia vinosa są askospory; maczugowo-wrzecionowate, proste lub lekko zakrzywione, z jednym końcem tępym, a drugim silnie zwężającym się[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Znane jest jej występowanie Orbilia vinosa w Ameryce Północnej, Europie, Azji i Australii[4]. W wykazie wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski w 2006 r. M.A. Chmiel przytoczyła jedno stanowisko[5], w późniejszych latach podano następne[6].
Grzyb nadrzewny, saprotrof występujący na drewnie drzew liściastych[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-09-03] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-09-03] (ang.).
- ↑ a b c Xiao-Yun Ou i inni, Epichloë baconii, Coronellaria caricinella en Orbilia euonymi Drie nieuwe soorten en een nieuw genus voor Nederland, „J Fungi (Basel)”, 11 (8), 2022, s. 1188, DOI: 10.3390/jof8111188, PMID: 36422009, PMCID: PMC9696616 [dostęp 2023-09-03] (ang.).
- ↑ Występowanie Orbilia vinosa na świecie (mapa) [online] [dostęp 2023-09-03] (ang.).
- ↑ a b Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 87, 88, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-03] (pol.).