Order Gwiazdy Polarnej
 Awers Krzyża Wielkiego (I klasa orderu) z lat 1748-1975 i gwiazdy orderowej I klasy | |
 Awers Komandora 1. klasy (II klasa orderu) z lat 1748-1975 i gwiazdy orderowej II klasy | |
_-_Knight_BAR.png){kind=small} Baretka (1748-1975) | |
_-_Knight_2nd_Class_BAR.png){kind=small} Baretka (od 1975) | |
| Ustanowiono | |
|---|---|
Królewski Order Gwiazdy Polarnej (szw. Nordstjärneorden) – odznaczenie Królestwa Szwecji nadawane za zasługi cywilne.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Dawniej potocznie zwany Czarną Wstęgą (Det svarta bandet) order został ustanowiony przez króla Szwecji Fryderyka I Heskiego 23 czerwca 1748 w ramach systemu odznaczeń, do którego należały Order Serafinów i Order Miecza. Nadawany był głównie urzędnikom państwowym za zasługi w służbie państwu w dziedzinach administracji, szkolnictwa, nauki i od 1952 także uczonym za wybitne wynalazki. Otrzymywać go mogli także cudzoziemcy.
Nowa konstytucja, która weszła w życie 1 stycznia 1975, zniosła nadawanie orderów obywatelom szwedzkim. Od tej pory Order Gwiazdy Polarnej otrzymać mogli wyłącznie cudzoziemcy. Był nadawany przez rząd, a więc postradał miano "królewski". Ostatnim Szwedem który dostał ten order był szwagier króla Karola XVI Gustawa Tord Magnusson (w dniu 31 grudnia 1974). Monarcha w ten sposób po raz ostatni wykorzystał swą prerogatywę. W 1995 przyznano królowi prawo nadawania orderu członkom swej rodziny.
15 grudnia 2022 cały szwedzki system orderowy został przywrócony w pełnym zakresie, umożliwiając obywatelom Szwecji otrzymywanie wszystkich trzech orderów za zasługi, a obcokrajowcom otrzymywanie także orderów Miecza oraz Wazów (ustawa weszła w życie 1 lutego 2023). Został on też w niewielkim stopniu zmodernizowany i uaktualniony[1].
Insygnia[edytuj | edytuj kod]
Insygnia Orderu Gwiazdy Polarnej to krzyż, gwiazda I i II klasy oraz łańcuch. Krzyż to emaliowany na biało krzyż maltański, ze złotymi koronami królewskimi między ramionami. W medalionie środkowym zarówno awersu jak i rewersu znajduje się na niebieskim tle biała pięcioramienna Gwiazda Polarna ze złotymi brzegami, otoczona dewizą orderu Nescit Occasum ("Nigdy nie zajdzie"). Krzyż zawieszony jest na złotej koronie królewskiej. Gwiazda I klasy to srebrny krzyż maltański z również srebrną gwiazdą polarną w środku i wiązkami promieni między ramionami. Gwiazda II klasy nie posiada promieni między ramionami. Łańcuch orderu składa się z jedenastu par niebieskich ukoronowanych, zwróconych do siebie grzbietem liter F i z dwunastu białych gwiazd polarnych. Order ma 5 klas według systemu Legii Honorowej.
Do 1975 order był noszony na czarnej wstędze, być może w naśladownictwie francuskiego Orderu św. Michała z 1469. Obecnie wstęga orderu jest niebieska z pojedynczym żółtym paskiem na bokach.
| Baretki Królewskiego Orderu Gwiazdy Polarnej (1748-1975) | ||||
|---|---|---|---|---|
_-_Commander_Grand_Cross_BAR.png){kind=small} Komandor Krzyża Wielkiego |
_-_Commander_1st_Class_BAR.png){kind=small} Komandor 1. klasy |
_-_Commander_BAR.png){kind=small} Komandor |
Kawaler 1. klasy | |
| Baretki Orderu Gwiazdy Polarnej (od 1975) | ||||
|---|---|---|---|---|
_-_Commander_Grand_Cross_BAR.png){kind=small} Komandor Krzyża Wielkiego |
_-_Commander_1st_Class_BAR.png){kind=small} Komandor 1. klasy |
_-_Commander_BAR.png){kind=small} Komandor |
_-_Knight_1st_Class_BAR.png){kind=small} Kawaler 1. klasy |
Kawaler 2. klasy |
Odznaczeni[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tom C. Bergroth, De kungliga svenska riddarordnarna utdelas igen till svenska medborgare, omsd.dk (Ordenshistorisk Selskab), 29 stycznia 2023 [dostęp 2023-05-31] (szw.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- H.J.S. Kleberg, Kungl. Svenska Riddarordnarna, Stockholm och Malmö 1935
| Rodzaj odznaczenia | |
|---|---|
| Elementy insygniów | |
| Formy zredukowane |
|
| Lista odznaczeń w | |
| Lista baretek w | |
| Prawo | |
| System odznaczeń w Polsce |
