Rozetka

Rozetka (kotylion) z fr. rosette (różyczka, mała róża) – pierwotnie wstążeczka orderowa w kształcie małej, stylizowanej róży. Później także kokardka przypięta do piersi osób tańczących kotylion (stąd też druga nazwa). Rozetki były noszone także podczas ważnych wydarzeń, np. rewolucje, powstania, święta narodowe.

Obecnie rozetki przypinane są podczas uroczystości państwowych lub kampanii wyborczych (np. na wiecach) – w barwach narodowych lub podczas świąt lokalnych – w barwach miast lub regionów.

Rozetki mogą być także formą nagrody w zawodach zwierząt, np. wystaw psów rasowych czy wyścigach konnych (flot).

Rozetka w falerystyce

Rozetka lub bączek (wypukły guzik) tworzone są w kolorach wstążki orderowej i umieszczona na niej, jej baretce lub miniaturce, w celu oznaczenia wyższej klasy orderu lub odznaczenia (zwykle klasy oficerskiej), niekiedy rozetki umieszczane są na galoniku – srebrnej, srebrno-złotej lub złotej podkładce, dodatkowo zwykle używanej dla oznaczania klasy komandorskiej, komandorskiej z gwiazdą (wielkiego oficera) lub krzyża wielkiego (ew. łańcucha).

Rozetka duża – w Polsce rozetki (duże) o średnicy 30 mm mają Krzyże Oficerskie (IV Klasa) Orderu Odrodzenia Polski i Orderu Zasługi RP, nakłada się je na wstążki pełnych oznak orderowych.

• 
  Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• 
  Krzyż Oficerski Orderu Zasługi RP
• 
  Oficer Legii Honorowej
• 
  Médaille de la Résistance avec Rosette
• 
  Oficer Orderu Oranje-Nassau

Rozetka mała – noszona jest samodzielnie zamiast pełnej oznaki wyższych klas orderów (np. w butonierce garnituru), przypinana do miniatur odznaczeń (np. przy cywilnych ubiorach galowych – frakach) lub mocowana do baretki (noszone w rzędach po cztery baretki na mundurach).

W Polsce ma średnicę ok. 6–8 mm; jest wykonana ze wstążeczki w kolorach wstążki orderowej; noszona jest na wstążce miniaturki orderu, na baretce, bądź bezpośrednio na lewej klapie ubioru cywilnego z kołnierzem wykładanym. Rozetki najwyższych klas orderów nakładane są na podkładkę z galonika (złotego, złoto-srebrnego, srebrnego) odpowiedniego dla klasy posiadanego orderu. Rozetka Orderu Orła Białego nałożona jest na złoty galonik. Na ubiorze cywilnym dozwolone jest noszenie tylko jednej rozetki (z maksymalnie dwiema wstążeczkami odznaczeń) najwyższej klasy najstarszego z posiadanych orderów.

• 
  Rozetka Krzyża Komandorskiego z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (ze złoto-srebrnym galonikiem).
• 
  Prezydent Aleksander Kwaśniewski (noszący rozetkę Orderu Orła Białego) odznacza Wiesława Chrzanowskiego (2005).
• 
  Prezydent Lech Kaczyński (noszący rozetkę Orderu Orła Białego) odznacza Ryszarda Bugaja (2007).
• 
  Prezydent Bronisław Komorowski (noszący rozetkę Orderu Orła Białego) odznacza ks. Józefa Obrębskiego (2011).
• 
  Sir Edmund Hillary noszący jednocześnie (nieprawidłowo) pełną oznakę i rozetkę Krzyża Komandorskiego Orderu Zasługi RP.

Bibliografia

• Stanisław Łoza, Stanisław Bieńkowski: Ordery i odznaczenia krajowe i zagraniczne: co wiedziec o nich należy. Warszawa: Główna Księgarnia Wojskowa, 1926, s. 19–22.
• Stefan Krzysztof Kuczyński: Orzeł Biały. Herb Państwa Polskiego. Zamek Królewski w Warszawie, 1996, s. 211.
• Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń. (Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 452 z późn. zm.)