Uchówka skórzasta
Systematyka | |
Domena | |
---|---|
Królestwo | |
Typ | |
Klasa | |
Rząd | |
Rodzina | |
Rodzaj | |
Gatunek |
uchówka skórzasta |
Nazwa systematyczna | |
Otidea alutacea (Pers.) Massee Brit. Fung.-Fl. (London) 4: 446 (1895) |
Uchówka skórzasta (Otidea alutacea (Pers.) Massee) – gatunek grzybów należący do rodziny uchówkowatych (Otideaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Otidea, Otideaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał w 1800 r. Christiaan Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Peziza alutacea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1895 George Edward Massee[1].
Ma 16 synonimów. Niektóre z nich:
- Otidea alutacea var. parvispora Parslow & Spooner 2015
- Otidea parvispora (Parslow & Spooner) M. Carbone, Agnello, Kautmanová, Z.W. Ge & P. Alvarado 2019[2].
Polska nazwa na podstawie strony internetowej[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Średnica 2–4 cm, wysokość 2–6 cm, kształt nieregularnie miseczkowaty, płatowaty lub lejkowaty, podłużnie rozcięty, o brzegu lekko lub silnie zawiniętym do wewnątrz. Powierzchnia wewnętrzna (hymenialna) brązowoszara, matowa, gładka, powierzchnia zewnętrzna (sterylna) o barwie od skórzastokremowej do skórzastożółtawej, w stanie świeżym gładka, po wyschnięciu delikatnie zamszowata. Trzon o wysokości do 7 mm, gruby, silnie związany z podłożem. Powierzchnia biaława, filcowata. Miąższ mięsisty, skórzasto-chrząstkowaty, dość kruchy, o grubości do 2 mm i barwie od żółtawej do kremowoochrowej, nie zmieniający barwy po uszkodzeniu, bez wyraźnego zapachu i smaku[3].
- Cechy mikroskopowe
Zewnętrzna warstwa miseczki zbudowana z cienkościennych komórek kulistych lub nieco kanciastych, o średnicy do 20 μm, szklistych, pozbawionych skorupy. Warstwa wewnętrzna składa się z komórek o teksturze intricata, żółtych lub bladożółtych, o ścianach komórkowych szklistych lub bladożółtych, bez inkrustowanych strzępek. Subhymenium zbudowane ze splątanych, cienkościennych strzępek o żółtawej pigmentacji ścian, w stanie suchym tworzy ciemną, daktylowo-brązową linię. Askospory, eliptyczno-cylindryczne, gładkie, z dwoma gutulami, o końcach szeroko, tępo zaokrąglonych (14,5–) 15,0–17,5(–18,5) × (6,5–)7,0–8,0(–8,5) µm, Q=1,98−2,45. Worki operculate, cylindryczne, 200–210 × 11–11,5 μm, wyrastające z pastorałek. Wstawki szkliste lub z bladożółtą zawartością, z wtrąceniami w postaci granulatu lub niewielkich pęcherzyków, smukłe, o średnicy 1,6–2,5 µm w środku i dołem, wierzchołek zakrzywiony lub lhaczykowaty, niektóre z wyraźnym lub niepozornym nacięciem[4].
- Gatunki podobne
Uchówka skórzasta rożni się nieco kształtem miseczki od innych uchówek, ponadto zwykle tworzy skupiska. Uchówka zajęcza (Otidea leporina) ma bardziej zwężającą się miseczkę i żółtawobrązowe hymenium, Uchówka ośla (Otidea onotica) jest większa, ma kształt ucha i żółtobrązowe hymenium, często z różowawymi odcieniami[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Uchówka skórzasta znana jest głównie w Europie, poza nią podano jej występowanie w Ameryce Północnej i Środkowej, Azji i na Nowej Zelandii[5]. W Polsce M.A. Chmiel z 2006 r. przytoczyła 8 stanowisk[6], w późniejszych latach podano wiele nowych[7], najbardziej aktualne podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych, wartych objęcia ochroną[8].
Grzyb naziemny, prawdopodobnie ektomykoryzowy[4]. Owocniki zwykle w skupiskach, ale czasami samotnie w drewnie drzew liściastych i iglastych od późnej jesieni do połowy zimy[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2023-09-06] (ang.).
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2023-09-06] (ang.).
- ↑ a b c Uchówka skórzasta [online], Jezioro.com.pl. Twój informator turystyczno-przyrodniczy [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ a b The British species of Otidea (2). O. alutacea and related taxa, „Ascomycete”, 7 (6), Ascomycete.org, s. 295–302 [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ Występowanie Otidea alutacea na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2023-06-30] .
- ↑ Maria Alicja Chmiel , Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, s. 88, ISBN 978-83-89648-46-4 .
- ↑ Grzyby makroskopijne Polski w literaturze mikologicznej [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-06] .
- ↑ Aktualne stanowiska Otidea alutacea w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2023-09-06] (pol.).
- ↑ California Fungi – Otidea alutacea [online], mykoweb.com [dostęp 2023-06-30] .