Otwarty fundusz emerytalny

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Otwarty fundusz emerytalny (OFE) – w Polsce osoba prawna stanowiąca odrębną masę majątkową, zarządzana i reprezentowana przez powszechne towarzystwo emerytalne (PTE), działający na podstawie ustawy z dnia 28 sierpnia 1997 r. o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych (Dz.U. z 2023 r. poz. 930). Zajmuje się gromadzeniem i inwestowaniem środków pieniężnych zebranych na indywidualnych kontach członków OFE z przeznaczeniem na świadczenie emerytalne po osiągnięciu wieku emerytalnego[1][2].

Członkowie OFE posiadają jednostki rozrachunkowe zapisane na ich indywidualnych rachunkach, których wartość jest wyceniana każdego dnia roboczego w oparciu o aktualną wartość rynkową aktywów OFE i sumę jednostek rozrachunkowych zapisanych na rachunkach prowadzonych przez dany OFE. OFE inwestuje posiadane środki w instrumenty finansowe dopuszczone przez obowiązujące przepisy i w granicach dopuszczonych limitów[3][4].

Otwarte fundusze emerytalne powstały w ramach reformy systemu emerytalnego w 1999 roku i pozwalają na gromadzenie środków pieniężnych na emeryturę w tzw. II filarze[5].

Opłaty[edytuj | edytuj kod]

  • Opłata za zarządzanie – pobierana jest z aktywów funduszu proporcjonalnie do zgromadzonych środków, ponosi ją każdy z członków funduszu.
  • Opłata od składki – pobierana jest w formie potrącenia określonej procentowo kwoty ze składek wpłacanych do funduszu. Maksymalna wysokość tej opłaty wynosi obecnie 1,75% od każdej wpłacanej składki[6].

Prawa członka OFE[edytuj | edytuj kod]

  • Raz do roku otwarty fundusz emerytalny ma obowiązek przesłać członkowi OFE informację o środkach znajdujących się na jego rachunku, terminach dokonanych wpłat składek i wypłat transferowych, wynikach działalności lokacyjnej funduszu, zasadach polityki inwestycyjnej i celu inwestycyjnym funduszu, wraz ze wskaźnikami, do których są porównywane osiągane przez fundusz stopy zwrotu. Informacja jest przesyłana w trybie i formie uzgodnionych z członkiem funduszu.
  • Każdy członek funduszu emerytalnego ma prawo do zmiany funduszu raz na kwartał (transfer).
    • Przelewy środków między funduszami odbywają się w ostatnim dniu roboczym lutego, maja, sierpnia i listopada.
    • Z dniem przelewu środków od nowa liczony był staż w funduszu emerytalnym (dzień transferu to dzień otwarcia konta w nowym OFE).

Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 25 marca 2011 r. zlikwidowała opłaty związane z wypłatą transferową do innego funduszu.

Dziedziczenie[edytuj | edytuj kod]

Środki zgromadzone w OFE podlegają dziedziczeniu lub nabyciu przez osobę wskazaną przez członka OFE w dyspozycji na wypadek śmierci. Członek OFE wyznacza tzw. osoby uposażone (w niektórych OFE zwane beneficjentami), którym są przekazywane środki z OFE po śmierci członka, niezależnie od dziedziczenia spadku. W sytuacji, gdy nie ma uposażonych (beneficjentów), środki z OFE wchodzą w skład masy spadkowej i są dziedziczone przez spadkobierców zmarłego członka OFE. Dziedziczenie odbywa się wyłącznie na wniosek spadkobiercy lub osoby uposażonej[7].

Pod warunkiem istnienia wspólności majątkowej, środki z OFE wchodzą w skład majątku wspólnego małżonków:

Do majątku wspólnego należą w szczególności: [...] 3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy, art. 31 ustęp 3

Po śmierci osoby posiadającej konto w OFE połowa środków jest przelewana na osobiste konto OFE współmałżonka. Druga połowa jest dziedziczona zgodnie z zasadami prawa spadkowego i podlega przekazaniu spadkobiercy lub innej osobie uposażonej, wskazanej podczas przystępowania do OFE[8].

Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z 2009 roku, jeśli współmałżonek nie posiada konta OFE, to dziedziczenie pierwszej połowy kwoty wiąże się z koniecznością założenia takiego konta[9].

Reforma w 2013 roku[edytuj | edytuj kod]

W dniu 27 grudnia 2013 Prezydent RP Bronisław Komorowski podpisał ustawę o zmianach w systemie emerytalnym przewidującą przekazanie w dniu 3 lutego 2014 do ZUS skarbowych papierów wartościowych posiadanych przez OFE, a następnie ich umorzenie (Dz.U. z 2013 r. poz. 1717). Dotyczy to 51,5% jednostek rozrachunkowych znajdujących się na rachunku każdego członka OFE[10]. Ponadto wprowadzono dobrowolność przekazywania przyszłych składek do OFE, obniżono wysokość opłaty od składki pobieranej przez PTE, a także wprowadzono tzw. suwak bezpieczeństwa.

Zgodnie z założeniem „suwaka bezpieczeństwa” 10 lat przed momentem osiągnięcia ustawowego wieku emerytalnego środki zgromadzone na indywidualnym koncie członka OFE będą stopniowo transferowane na subkonto ubezpieczonego w ZUS. Celem tego mechanizmu jest mitygacja ryzyka utraty wartości środków zgromadzonych w OFE w wyniku ewentualnego spadku cen papierów wartościowych. Od 1 kwietnia do 31 lipca 2014 r. ubezpieczeni mogli wybrać, czy część ich składki na ubezpieczenie emerytalne w wysokości 2,92% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne ma być wpłacana do OFE[11]. Ubezpieczeni, którzy podjęli taką decyzję, musieli poinformować o tym ZUS. Deklaracje można było składać osobiście w siedzibach ZUS, pocztą lub przez Internet, przy pomocy Portalu Usług Elektronicznych ZUS[12]. W przypadku braku deklaracji przyszłe składki będą w całości przekazywane do ZUS (w wysokości 19,52%)[11]. Decyzję będzie można zmienić ponownie w 2016 roku (od 1 kwietnia do 31 lipca), a następnie co cztery lata w czasie tzw. „okienek transferowych”[11].

Plany likwidacji OFE z 2019 roku[edytuj | edytuj kod]

15 kwietnia 2019 roku rząd Mateusza Morawieckiego zaprezentował plan przeniesienia oszczędności z Otwartych Funduszy Emerytalnych (OFE) na Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) lub do ZUS. Według jednej z propozycji przy wyborze pierwszej opcji miała być naliczana 15-procentowa opłata[13]. Jednak wraz z upływem czasu prace nad ustawą zostały zaniechane[14].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE), [w:] Leksykon budżetowy [online], Sejm Rzeczypospolitej Polskiej [dostęp 2023-05-26].
  2. ↑ Pojęcia stosowane w statystyce publicznej, Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2023-05-26].
  3. ↑ Leszek Kostrzewski; Piotr Miączyński: ZUS zapisał na naszych kontach emerytalnych ponad 2 biliony zł. wyborcza.biz, 2013-04-05.
  4. ↑ Krzysztof Berenda: Obalamy mity! O co chodzi w reformie emerytalnej. RMF24, 2013-04-18. [dostęp 2023-02-26].
  5. ↑ Marek Góra: Nowy system emerytalny w Polsce. Wpływ na krótko- i długoterminowe perspektywy gospodarki i rynków finansowych. Zeszyty PBR-CASE, 2001. [dostęp 2011-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-03-21)].
  6. ↑ Podmioty rynku emerytalnego – Informacje szczegółowe. Komisja Nadzoru Finansowego. [dostęp 2014-08-30].
  7. ↑ Leszek Kostrzewski, Piotr Miączyński: Czy składki emerytalne można dziedziczyć?. Gazeta Wyborcza, 2014. [dostęp 2023-02-26].
  8. ↑ Drugi filar OFE – Dziedziczenie środków. Elfin.pl.
  9. ↑ SN o dziedziczeniu OFE. Interia.pl, 2009-04-09. [dostęp 2023-02-26].
  10. ↑ ZUS czy OFE? Oto jest pytanie. Podatek – Biuro Rachunkowe Wrocław.
  11. ↑ a b c Wybór OFE czy ZUS. Emerytura.gov.pl.
  12. ↑ pue.zus.pl. pue.zus.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-01-26)].
  13. ↑ Wojciech Krzyczkowski: Rząd: oszczędności zgromadzone w OFE do IKE lub do ZUS. pap.pl, 2019-04-15. [dostęp 2023-02-26].
  14. ↑ Likwidacja OFE. Rząd wciąż nie wie co z nimi zrobi. money.pl, 2021-07-06. [dostęp 2023-02-26].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Leokadia Oręziak, OFE. Katastrofa prywatyzacji emerytur w Polsce, Książka i Prasa, Warszawa 2014
  • Nicholas Barr, Peter Diamond, Reformy systemu emerytalnego. Krótki przewodnik, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2014
  • Mitchell Orenstein, Prywatyzacja emerytur. Transnarodowa kampania na rzecz reformy zabezpieczenia społecznego, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Warszawa 2013

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Otwarty_fundusz_emerytalny&oldid=71262441”