Ośnieża
Ośnieża górska | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Podkrólestwo | |||
Nadgromada | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Nadklasa | |||
Klasa | |||
Nadrząd | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj |
ośnieża | ||
Nazwa systematyczna | |||
Halesia J. Ellis ex L. Syst. Nat. ed. 10. 1041, 1044, 1369. 7 Jun 1759 | |||
Typ nomenklatoryczny | |||
Halesia carolina L.[3] | |||
Synonimy | |||
|
Ośnieża (Halesia J. Ellis ex L.) – rodzaj drzew i krzewów z rodziny styrakowatych. Wyróżniano w jego obrębie (w zależności od ujęcia taksonomicznego) od dwóch do pięciu gatunków. Współcześnie liczba ta redukowana jest do dwóch gatunków występujących tylko we wschodniej części Ameryki Północnej[4] (zaliczany dawniej do tego rodzaju gatunek chiński przeniesiony został do rodzaju Perkinsiodendron[5]).
Nazwa naukowa rodzaju upamiętnia Stephena Halesa (1677-1761), botanika angielskiego[6]. Polska nazwa rodzajowa pochodzi od tego, że pod kwitnącą ośnieżą opadłe płatki kwiatów gęsto pokrywają ziemię jak śnieg (ośnieżają ziemię)[7]. Rośliny te uprawiane są jako ozdobne[8].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Krzewy i drzewa osiągające do 28 m wysokości[9].
- Liście
- Skrętoległe, opadające na zimę. Pojedyncze, drobno ząbkowane lub piłkowane[9][6].
- Kwiaty
- Obupłciowe, zebrane po kilka, rzadko pojedyncze, w wyrastających w kątach liści, zwisających gronach. Kielich z 4 działek z wyraźnymi żebrami, zrośniętych kubeczkowato. Płatki korony także w liczbie 4, zrośnięte u dołu, mają kolor biały. Pręcików jest od 8 do 16, ich nitki są owłosione. Zalążnia jest dolna. Powstaje z dwóch lub czterech owocolistków i ma odpowiednią do tego liczbę komór. W każdej z nich rozwijają się początkowo po cztery zalążki. Szyjka słupka jest długa i cienka, zachowuje się na owocu[6][9].
- Owoce
- Suche, orzechopodobne, elipsoidalne, z charakterystycznymi dwoma lub czterema korkowaciejącymi, podłużnymi skrzydłami. Zawierają 1–4 nasiona[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj z rodziny styrakowatych Styracaceae z rzędu wrzosowców[2]. W zależności od ujęcia zalicza się tu dwa[4], trzy[6] lub pięć[9][10] gatunków. Liczba gatunków jest redukowana w wyniku badań molekularnych i analizy zmienności morfologicznej taksonów. Zaliczany tu dawniej wschodnioazjatycki gatunek Halesia macgregorii Chun okazał się być siostrzanym dla rodzaju Rehderodendron[6] i przeniesiony został do odrębnego rodzaju Perkinsiodendron[5]. Zakwestionowano także zasadność wyróżniania kilku gatunków północnoamerykańskich ograniczając ich liczbę do dwóch, ze względu na ciągłość zmian w obrębie zasięgu ośnieży karolińskiej, które wcześniej uznawano za diagnostyczne dla wyróżniania gatunków: ośnieża górska H. monticola (rośliny górskie, większe i posiadające duże kwiaty i owoce) oraz ośnieża drobnokwiatowa H. parviflora (rośliny nizin nadmorskich o kwiatach drobnych)[11].
- Wykaz gatunków[4]
- ośnieża dwuskrzydła (Halesia diptera Ellis)
- ośnieża karolińska (Halesia carolina L.)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ a b Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-12] (ang.).
- ↑ a b Halesia. Index Nominum Genericorum. [dostęp 2021-09-26].
- ↑ a b c Halesia J.Ellis ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-09-26].
- ↑ a b Perkinsiodendron P.W.Fritsch. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-09-26].
- ↑ a b c d e f Halesia J. Ellis ex Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-09-26].
- ↑ Jerzy Tumiłowicz: Ośnieże amerykańskie – rośliny niedoceniane. szkolkarstwo.pl. [dostęp 2009-03-04].
- ↑ David J. Mabberley , Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 417, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
- ↑ a b c d Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Volume I. London: MacMillan, 2002, s. 184. ISBN 0-333-73003-8.
- ↑ Halesia J. Ellis ex Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-09-26].
- ↑ Halesia carolina Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-09-26].
- EoL: 61847
- Flora of China: 114485
- Flora of North America: 114485
- GBIF: 3032919
- identyfikator iNaturalist: 157425
- IPNI: 30483311-2
- ITIS: 23863
- NCBI: 85886
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:331642-2
- identyfikator Tropicos: 40020177
- USDA PLANTS: HALES
- identyfikator taksonu Fossilworks: 157354
- CoL: 4SP8