Płochacz kasztanowaty
| Prunella immaculata[1] | |||
| (Hodgson, 1845) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
płochacz kasztanowaty | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Płochacz kasztanowaty[5] (Prunella immaculata) – gatunek małego ptaka z rodziny płochaczy (Prunellidae). Ptak ten występuje w Azji, według IUCN nie jest zagrożony wyginięciem.
Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]
Płochacz kasztanowaty występuje we wschodnich Himalajach i południowych Chinach (południowo-wschodni Tybetański Region Autonomiczny, na wschód do południowego Gansu oraz Syczuan); zimę spędza w zachodniej do środkowej części Nepalu i w południowej do środkowej części Junnanu[6][7]. Zarejestrowano tego ptaka również w północnej Mjanmie, lecz jego status jest tam niepewny[8].
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek po raz pierwszy opisał w 1845 roku angielski przyrodnik Brian Houghton Hodgson, nadając mu nazwę Acc[entor]. immaculatus[2]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Hodgson wskazał środkowe i północne regiony wzgórz w Nepalu[2]. Gatunek monotypowy[7].
Etymologia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa rodzajowa: niem. Braunelle – pokrzywnica, od zdrobnienia braun „brązowy”, w aluzji do rudo-brązowego upierzenia górnych części ciała pokrzywnicy[9]. Epitet gatunkowy: łac. immaculatus „nieskazitelny, czysty”, od in- „bez”; macula „plama”[9].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 14,5–16 cm[6][10], długość skrzydła 77 mm[11]; masa ciała około 20 g[6]. Głowa i górna część grzbietu głównie ciemnoszare, kantarek czarny, na niektórych piórach na czole białe znaczenia. Grzbiet i kuper oliwkowo-szary do brązowego, ogon łupkowo-brązowy; barkówki i skrzydła kasztanowate, duże pokrywy szare. Spód ciała szary, boki, podbrzusze i pokrywy podogonowe ciemno-cynamonowe. Tęczówka bladożółta do białawej; dziób prawie czarny, u podstawowy w kolorze rogu; nogi blado szarobrązowe do matowego pomarańczowego[6]. Brak dymorfizmu płciowego[6]. Młody ptak przypomina dorosłego, ale nie ma białych znaczeń na czole, tylne pióra posiadają czarne końcówki, gardło jest bledsze, pierś jest cętkowana z ciemnobrązowymi smugami, brzuch i podbrzusze jest bledsze[6].
Ekologia[edytuj | edytuj kod]
Płochacz kasztanowaty jest ptakiem skrytym, zamieszkującym wilgotne lasy iglaste i różanecznikowe (Rhododendron), często w pobliżu wody; podczas okręgu lęgowego przebywa na wysokości od 2900 m n.p.m. do 5000 m n.p.m.[6][10] Zimą widywany także w lasach wtórnym i na obrzeżach lasu[10]. Na subkontynencie indyjskim występuje na wysokości 1700–3700 m n.p.m., w Tybetańskim Regionie Autonomicznym do 1500 m n.p.m.[6] Gatunek osiadły, chociaż czasami po sezonie lęgowym, często w grupach, zlatuje na niższe wysokości, co prowadzi do rozszerzenia zasięgu[6]. Śpiew, z gałęzi, został opisany jako monotonny; odzywa się słabym, wysokim i metalicznym „zieh-dzit” lub „tzip”[6].
Płochacz kasztanowaty zjada bezkręgowce i nasiona, również niektóre jagody[6]. Pokarm zbiera na ziemi, zwykle wśród grubej roślinności, rzadko na otwartym terenie[6].
Lęgi słabo poznane; okres lęgowy przypada na maj–lipiec. Gniazdo dobrze ukryte, umieszczone nisko w zaroślach, czasami bezpośrednio na ziemi[6]. W zniesieniu 3–4 jaja[6]. Rozmiar jaja: 19,6×14,5 mm[11].
Status[edytuj | edytuj kod]
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody został zaliczony do kategorii LC (ang. Least Concern – najmniejszej troski)[4]. Globalna wielkość populacji nie jest znana, ale gatunek ten uważa się za zazwyczaj rzadki w Chinach, rzadki w północnych Indiach i Bhutanie[4]. Populację płochacza kasztanowatego uważa się za stabilną z powodu braku dowodów na jakiekolwiek spadki lub inne istotne zagrożenia[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Prunella immaculata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c B.H. Hodgson. Abstract of a paper on Nepalese Birds. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 13, s. 34, 1845. (ang.).
- ↑ V.L. Bianchi. Обзоръ Формъ семейства завирушекъ, Асеепtоridае, огй. РаззегхГогтев. „Annuaire du Musée zoologique de l’Académie des sciences de St. Pétersbourg”. 9, s. 118, 1904. (ros.).
- ↑ a b c d BirdLife International, Prunella immaculata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2016-3 [dostęp 2017-05-13] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Prunellidae Richmond, 1908 (1840) - płochacze - Accentors (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n B. Hatchwell: Maroon-backed Accentor (Prunella immaculata), version 1.0.. W: J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red. red.): Waxbills, parrotfinches, munias, whydahs, Olive Warbler, accentors & pipits. IOC World Bird List: Version 10.1. [dostęp 2020-05-11]. (ang.).
- ↑ C. Robson: New Holland Field Guide to the Birds of South-East Asia. London: New Holland Publishers, 2007, s. 270. ISBN 1-8433-0746-4. (ang.).
- ↑ a b Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
- ↑ a b c T.K. Shrestha: Birds of Nepal: Field Ecology, Natural History and Conservation (with Reference to Those of India, Bangladesh, Bhutan, Pakistan and Sri Lanka). Cz. 2. Norwich: Steven Simpson Books, 2001, s. 72. ISBN 978-0-9524390-9-7. (ang.).
- ↑ a b X. Lu. Abundance and Breeding Ecology of Brown Accentors Prunella fulvescens in Lhasa, Tibet. „Acta Ornithologica”. 41 (2), s. 126, 2006. DOI: 10.3161/068.041.0208. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).