Tybetański Region Autonomiczny
| |||||||||
| |||||||||
| region autonomiczny | |||||||||
| |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Stolica | |||||||||
| Kod ISO 3166-2 |
CN-54 | ||||||||
| Gubernator | |||||||||
| Powierzchnia |
1 228 400 km² | ||||||||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
| ||||||||
| • gęstość |
3 os./km² | ||||||||
| Szczegółowy podział administracyjny | |||||||||
| Liczba prefektur |
7 | ||||||||
| Liczba powiatów |
73 | ||||||||
| Liczba gmin |
692 | ||||||||
Położenie na mapie Chin_(%2Ball_claims_hatched).svg)
| |||||||||
| Strona internetowa | |||||||||
Portal  Chiny
| |||||||||
Tybetański Region Autonomiczny, Tybet (tyb.: བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་, Wylie: Bod-rang-skyong-ljongs, ZWPY: Poi Ranggyong Jong; chiń.: 西藏自治区; pinyin: Xīzàng Zìzhìqū[3]) – region autonomiczny Chińskiej Republiki Ludowej ze stolicą w Lhasie[4]. Powstał w 1965 roku w wyniku połączenia dotychczasowego regionu Tybet i terytorium Qamdo[5][6].
W 2006 roku została otwarta kolej tybetańska, która łączy ten region z prowincją Qinghai[7].
W 2008, w rocznicę chińskiej inwazji, doszło do kolejnych antyrządowych wystąpień, głównie w stołecznej Lhasie i okolicznych regionach, krwawo tłumionych przez chińskie jednostki militarne i paramilitarne[8].
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Tybet jest jednym z najsłabiej rozwiniętych regionów Chin. Główną gałęzią jego gospodarki jest koczownicza hodowla jaków, owiec, kóz i wielbłądów, a także myślistwo. Uprawia się jęczmień, grykę, rośliny strączkowe. Duże znaczenie ma też rzemiosło. Przemysł skupiony wokół metalurgii, materiałów budowlanych oraz w sektorze spożywczym. W Tybecie znajdują się bardzo bogate złoża chromu, miedzi, litu, żelaza, cynku i ołowiu oraz największe na świecie złoża uranu[9][10][11].
Wraz z rosnącym stopniem otwarcia Chin na świat i względną liberalizacją polityki Pekinu wobec Tybetu, w regionie – a szczególnie jego stolicy Lhasie – dokonują się poważne przemiany gospodarcze[12][13]. Za sprawą miliardowych inwestycji rządu centralnego w renowację zabytków i infrastrukturę komunikacyjną dynamicznie rozwija się turystyka[14][15].
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
| Mapa[16][17] | |||||||
| |||||||
| Lp. | Nazwa | Siedziba | Tybetański | Pinyin tybetański | Transliteracja Wyliego | Chiński | Hanyu pinyin |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| – Prefektury miejskie – | |||||||
| 7 | Nyingchi | Bayi | ཉིང་ཁྲི་གྲོང་ཁྱེར། | Nyingchi Chongkyir | nying-khri grong-khyer | 林芝市 | Línzhī Shì |
| 3 | Qamdo | Karub | ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར། | Qamdo Chongkyir | chab-mdo grong-khyer | 昌都市 | Chāngdū Shì |
| 4 | Xigazê | Samzhubzê | གཞིས་ཀ་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར། | Xigazê Chongkyir | gzhis-ka-rtse grong-khyer | 日喀则市 | Rìkāzé Shì |
| 5 | Lhasa | Chengguan | ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར། | Lhasa Chongkyir | lha-sa grong-khyer | 拉萨市 | Lāsà Shì |
| 6 | Shannan | Nêdong | ལྷོ་ཁ་གྲོང་ཁྱེར། | Lhoka Chongkyir | lho-kha grong-khyer | 山南市 | Shānnán Shì |
| 2 | Nagqu | Seni | ནག་ཆུ་གྲོང་ཁྱེར། | Nagqu Chongkyir | nag-chu grong-khyer | 那曲市 | Nàqū Shì |
| – Prefektury – | |||||||
| 1 | Ngari | Gar | མངའ་རིས་ས་ཁུལ། | Ngari Sakü | mnga'-ris sa-khul | 阿里地区 | Ālǐ Dìqū |
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- podział administracyjny ChRL
- Tybet – państwo istniejące przed 1950 rokiem
- Centralny Rząd Tybetański
- Polskie Stowarzyszenie Przyjaciół Tybetu
- Tybet – kraina historyczna w Azji
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Does Tibet’s New Governor Signal Change? [dostęp 2021-05-21] (ang.).
- ↑ Communiqué of the Seventh National Population Census (No. 3) [dostęp 2021-05-21] (ang.).
- ↑ 西藏海拔高度有多少？-中国西藏旅游网, www.tibetcn.com [dostęp 2020-01-28].
- ↑ Lhasa, Tibet, earthobservatory.nasa.gov, 26 września 2009 [dostęp 2020-01-28] (ang.).
- ↑ Timeline: Tibet-China relations, www.ft.com, 17 marca 2008 [dostęp 2020-01-28].
- ↑ 1964 China Map, National Geographic (ang.).
- ↑ Karol Wach, Kolej Tybetańska, inforail.pl, 18 lipca 2006 [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ China accused over Tibet unrest, „BBC News”, 22 lipca 2010 [dostęp 2020-01-28] (ang.).
- ↑ Tibet, [w:] Encyclopædia Britannica [online] [dostęp 2020-01-28] (ang.).
- ↑ Tybet, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2020-01-28].
- ↑ Miedź, ołów, cynk - w Tybecie są ogromne złoża, gazetapl, 25 lutego 2007 [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ 美国发现世界最古老森林遗迹-新华网, www.xinhuanet.com, 4 stycznia 2020 [dostęp 2020-01-28].
- ↑ 拉萨经开区引领经济转型升级-中国西藏旅游网, www.tibetcn.com [dostęp 2020-01-28].
- ↑ Mercedes u dalajlamów, Forbes.pl, 10 stycznia 2011 [dostęp 2020-01-28] (pol.).
- ↑ China plans big investment in Tibet, The Irish Times, 26 stycznia 2010 [dostęp 2020-01-28] (ang.).
- ↑ Tibet., Library of Congress, 1969 [dostęp 2020-01-28].
- ↑ Tibet Political Map, Tibet Location, demographics, Tibet Travel and Tours – Tibet Vista [dostęp 2020-01-28] (ang.).
| Prowincje | |
|---|---|
| Prowincje poza kontrolą ChRL | |
| Regiony autonomiczne | |
| Miasta wydzielone | |
| Specjalne Regiony Administracyjne |
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona Centralnej Administracji Tybetańskiej
- Tybet – Helsińska Fundacja Praw Człowieka. hfhrpol.waw.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-08-14)].
- Rząd Tybetu na uchodźstwie