Przejdź do zawartości

Pat

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
abcdefgh
8
d8 – Czarny król
d7 – Biały pionek
d6 – Biały król
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh
Pat przy ruchu czarnych

Pat – sytuacja w szachach, w której jeden z graczy nie może wykonać posunięcia zgodnego z zasadami, ale jego król nie jest szachowany (to znaczy nie jest atakowany przez bierkę przeciwnika). Zgodnie z przepisami gry pat kończy partię remisem.

Pat powstaje wtedy, gdy żadna bierka (nie tylko król) nie może wykonać prawidłowego ruchu. Im mniej bierek na szachownicy, tym większe jest więc prawdopodobieństwo doprowadzenia do sytuacji patowej. Pat odgrywa bardzo dużą rolę w grze końcowej. Jedyną obroną samotnego króla przeciwko królowi z pionem jest niedopuszczenie do promocji piona przez zajęcie w odpowiedniej chwili jego pola przemiany. Na diagramie po prawej stronie ruch przypada na czarne, które nie mogą wykonać dozwolonego posunięcia. Pozycja jest patowa, więc partia kończy się remisem.

Pat znany jest również w innych wariantach szachów i w grach pokrewnych. W szatrandżu, poprzedniku nowoczesnych szachów, pat był wygraną strony, która zapatowała przeciwnika. Ta reguła była stosowana także później w szachach, lecz gdy grano ze stawką pieniężną, pat dawał połowę kwoty należnej zwycięzcy. Bywało również odwrotnie: w Anglii obowiązywała reguła, że pat jest porażką strony patującej (według Historii szachów H.J.R. Murraya, Oxford University Press, 1913). Współcześnie stosowana reguła została powszechnie przyjęta za obowiązującą nie później niż na początku XIX wieku.

Przykład

[edytuj | edytuj kod]
abcdefgh
8
c8 – Czarny hetman
d8 – Czarna wieża
e7 – Biała wieża
g7 – Czarny pionek
h7 – Czarny król
a6 – Czarny pionek
b6 – Biały hetman
f6 – Czarny pionek
h6 – Czarny pionek
a5 – Biały pionek
f5 – Biały pionek
h5 – Biały pionek
d4 – Biały pionek
g4 – Biały pionek
f3 – Biały pionek
h3 – Biały król
8
77
66
55
44
33
22
11
abcdefgh

Pat może powstać również we wcześniejszych fazach gry, przy większej liczbie bierek na szachownicy. Na diagramie przedstawiono pozycję z partii rozegranej w 1994 roku między Borisem Gelfandem a Władimirem Kramnikiem[1], w której czarne zagrały:

67... Hc1!!

Jeśli białe zabiją niebronioną wieżę, czarne poświęcą swojego hetmana w celu uzyskania pata:

68. H:d8 Hh1+
69. Kg3 H:f3+!
70. Kh4 H:g4+!

Białe są zmuszone zabić „wściekłego hetmana”, skutkiem czego powstaje pat. (W partii białe zagrały 68.d5, partia zakończyła się remisem.)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]