Penelope (rodzaj)

	Penelope
	Merrem, 1786
	; Przedstawiciel rodzaju – penelopa ciemnonoga (P. obscura)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	grzebiące
Rodzina	czubacze
Rodzaj	Penelope
	Typ nomenklatoryczny
	Penelope iacupema Merrem, 1786 (= Phasianus marail Statius Müller, 1776)
Synonimy
	Gouan Lacépède, 1799; Guan Fischer von Waldheim, 1803; Guanus Fischer von Waldheim, 1808; Penelophe Billberg, 1828; Salpiza Wagler, 1832; Stegnolaema P.L. Sclater & Salvin, 1870; Steganolaema F.H. Waterhouse, 1889; Salpizusa Heine & Reichenow, 1890;
	Gouan Lacépède, 1799; Guan Fischer von Waldheim, 1803; Guanus Fischer von Waldheim, 1808; Penelophe Billberg, 1828; Salpiza Wagler, 1832; Stegnolaema P.L. Sclater & Salvin, 1870; Steganolaema F.H. Waterhouse, 1889; Salpizusa Heine & Reichenow, 1890;
Gatunki
	zobacz opis w tekście
	zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Penelope – rodzaj ptaków z rodziny czubaczy (Cracidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Środkowej i Południowej^[11].

Morfologia

Długość ciała 50–91 cm; masa ciała 625–2430 g^[11].

Systematyka

Etymologia

Penelope (Penelophe): autor opisu taksonu nie wyjaśnił pochodzenia nazwy rodzajowej. Być może pochodzi od łac. pene „prawie” i gr. λοφος lophos „grzebień”. Możliwe jest również, że pochodzi od imienia postaci z greckiej mitologii, królowej Itaki, Penelopy^[12].
Gouan (Guan, Guanus): Quan lub Guan, według George’a Edwardsa w 1743 roku było nazwą dla tego ptaka w Indiach Zachodnich^[12]. Gatunek typowy: nie podano.
Salpiza (Salpizusa): gr. σαλπιζω salpizō „trąbić, dać znak trąbą”, od σαλπιγξ salpinx, σαλπιγγος salpingos „trąba wojenna”^[12]. Gatunek typowy: Penelope pileata Wagler, 1830.
Stegnolaema (Steganolaema): gr. στεγνον stegnon „pokrycie”, od στεγω stegō „zatrzymać, nie przepuszczać”; λαιμος laimos „gardło”^[12]. Gatunek typowy: Ortalida montagnii Bonaparte, 1856.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[13]:

Penelope barbata Chapman, 1921 – penelopa brodata
Penelope purpurascens Wagler, 1830 – penelopa rdzawobrzucha
Penelope perspicax Bangs, 1911 – penelopa kasztanowata
Penelope bridgesi G.R. Gray, 1860 – penelopa kreskowana
Penelope obscura Temminck, 1815 – penelopa ciemnonoga
Penelope jacucaca von Spix, 1825 – penelopa białobrewa
Penelope pileata Wagler, 1830 – penelopa piskliwa
Penelope ochrogaster von Pelzeln, 1870 – penelopa bagienna
Penelope ortoni Salvin, 1874 – penelopa brunatna
Penelope marail (Statius Müller, 1776) – penelopa gujańska
Penelope superciliaris Temminck, 1815 – penelopa krzykliwa
Penelope argyrotis (Bonaparte, 1856) – penelopa jasnolica
Penelope albipennis Taczanowski, 1878 – penelopa białoskrzydła
Penelope jacquacu von Spix, 1825 – penelopa zielonawa
Penelope montagnii (Bonaparte, 1856) – penelopa andyjska
Penelope dabbenei Hellmayr & Conover, 1942 – penelopa czerwonolica

Uwagi

↑ ^a ^b Niepoprawna późniejsza pisownia Gouan Lacépède, 1799.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Penelope Merrem, 1786.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Stegnolaema P.L. Sclater & Salvin, 1870.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Salpiza Wagler, 1832.

Przypisy

↑ Penelope, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ B. Merrem: Avium rariorum et minus cognitarum: icones et descriptiones collectae et e germanicis latinae factae. Lipsiae: Ex Bibliopolio Io. Godofr. Mülleriano, 1786, s. 39. (łac.).
↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 12. (fr.).
↑ J. Fischer von Waldheim: Das Nationalmuseum der Naturgeschichte zu Paris: von seinem ersten Ursprunge bis zu seinem jetzigen Glanze. Cz. 2. Frankfurt am Main: Fridrich Esslinger, 1803, s. 183. (niem.).
↑ J. Fischer von Waldheim: Tableaux synoptiques de zoognosie, publiés à l’usage de ses élèves à l’Université Impériale de Moscou. Moscou: de l’Imprimerie de l’Université Impérial, 1808, s. kol. 21. (fr.).
↑ G.J. Billberg: Synopsis faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).
↑ J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugtherie und Vögel. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 1226, 1832. (niem.).
↑ P.L. Sclater & O. Salvin. Synopsis of the Cracidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 35, s. 521, 1870. (ang.).
↑ F.H. Waterhouse: Index generum avium. A list of the genera and subgenera of birds. London: R. H. Porter, 1889, s. 211. (ang.).
↑ F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 301. (łac.).
↑ ^a ^b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Guans, Chachalacas, and Curassows (Cracidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red. red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.cracid2.01. [dostęp 2021-02-08]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze – Guans (wersja: 2021-01-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-08].

[uwaga1-4] Niepoprawna późniejsza pisownia Gouan Lacépède, 1799.

[7] Niepoprawna późniejsza pisownia Penelope Merrem, 1786.

[11] Niepoprawna późniejsza pisownia Stegnolaema P.L. Sclater & Salvin, 1870.

[13] Niepoprawna późniejsza pisownia Salpiza Wagler, 1832.

[itis-1] Penelope, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[Merrem-2] B. Merrem: Avium rariorum et minus cognitarum: icones et descriptiones collectae et e germanicis latinae factae. Lipsiae: Ex Bibliopolio Io. Godofr. Mülleriano, 1786, s. 39. (łac.).

[Lacépède-3] B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 12. (fr.).

[Fischera-5] J. Fischer von Waldheim: Das Nationalmuseum der Naturgeschichte zu Paris: von seinem ersten Ursprunge bis zu seinem jetzigen Glanze. Cz. 2. Frankfurt am Main: Fridrich Esslinger, 1803, s. 183. (niem.).

[Fischerb-6] J. Fischer von Waldheim: Tableaux synoptiques de zoognosie, publiés à l’usage de ses élèves à l’Université Impériale de Moscou. Moscou: de l’Imprimerie de l’Université Impérial, 1808, s. kol. 21. (fr.).

[Billberg-8] G.J. Billberg: Synopsis faunae Scandinaviae. T. 1. Cz. 2. Holmiae: Ex officina typogr. Caroli Deleen, 1828, s. tab. A. (łac.).

[Wagler-9] J.G. Wagler. Neue Sippen und Gattungen der Säugtherie und Vögel. „Isis von Oken”. 25, s. kol. 1226, 1832. (niem.).

[Sclater&Salvin-10] P.L. Sclater & O. Salvin. Synopsis of the Cracidæ. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 35, s. 521, 1870. (ang.).

[Waterhouse-12] F.H. Waterhouse: Index generum avium. A list of the genera and subgenera of birds. London: R. H. Porter, 1889, s. 211. (ang.).

[Heine&Reichenow-14] F. Heine & A. Reichenow: Nomenclator Musei Heineani Ornithologici; Verzeichniss der Vogel-Sammlung des Kgl. Oberamtmanns Ferdinand Heine. Berlin: R. Friedländer & Sohn, 1890, s. 301. (łac.).

[Winkler&inni-15] D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Guans, Chachalacas, and Curassows (Cracidae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red. red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2021. DOI: 10.2173/bow.cracid2.01. [dostęp 2021-02-08]. (ang.).

[Jobling-16] Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[Mielczarek&Kuziemko-17] Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Cracidae Rafinesque, 1815 – czubacze – Guans (wersja: 2021-01-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-08].

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[b]

[6]

[7]

[8]

[c]

[9]

[d]

[10]

[11]

[12]

[13]