Petar Kočić
Data urodzenia |
29 czerwca 1877 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
27 sierpnia 1916 |
Narodowość |
serbska |
Dziedzina sztuki |
Petar Kočić (serbska cyrylica: Петар Кочић; ur. 29 czerwca 1877, zm. 27 sierpnia 1916) – pisarz, aktywista i polityk bośniacko-serbski. Urodzony w północno-zachodniej Bośni pod koniec panowania osmańskiego, Kočić zaczął pisać na przełomie XIX i XX wieku, najpierw poezję, następnie prozę. Będąc studentem uniwersytetu, rozpoczął aktywność polityczną oraz agitację na rzecz reformy rolnej w Bośni i Hercegowinie, będących pod okupacją Austro-Węgier. Domagał się również wolności prasy i zgromadzeń, które zostały odrzucone przez rząd Austro-Węgier.
Na początku XX wieku prowadził kilka demonstracji w Sarajewie i był trzykrotnie więziony za publikowanie artykułów prasowych, krytycznych wobec Habsburgów. Zwolniony w wyniku amnestii generalnej. Większość pobytu w więzieniu spędził w odosobnieniu, co przyczyniło się u niego do rozwoju depresji. W 1910 r. Kočić został wybrany do nowo utworzonego bośniackiego parlamentu (Sabor), gdzie został przywódcą frakcji antyaustriackich serbskich nacjonalistów. Domagał się zwiększonych ustępstw wobec rolników serbskich z Bośni, agitując przeciwko Austro-Węgrom i muzułmańskiej klasie ziemskich posiadaczy. Deputowanym był do 1913. Ze związku z załamaniem nerwowym w styczniu 1914 r. został przyjęty do szpitala psychiatrycznego w Belgradzie, gdzie zmarł dwa lata później.
Kočić był jednym z najważniejszych bośniackich serbskich polityków ery austro-węgierskiej, jednym z najważniejszych dramaturgów południowosłowiańskich XX wieku. Był znany ze swojego ognistego temperamentu i ostrego dowcipu, często wykorzystywanego przeciwko władzom austro-węgierskim. Miał wpływ nie tylko na twórczość literatów z Bośni i Hercegowiny, takich jak przyszły laureat Nagrody Nobla Ivo Andrić, ale także na ruchy nacjonalistyczne Serbii i Jugosławii, a także bośniackie ruchy autonomistyczne. Wiele ulic w Bośni i Hercegowinie oraz Serbii nosi jego imię, a jego wizerunek pojawił się na bośniackich banknotach 100 marek zamiennych, emitowanych od 1998 roku.
Twórczość literacka
[edytuj | edytuj kod]- 1902 S Planine i ispod planine. Srpsko akademsko društvo zora, Wiedeń
- Jablan
- Kod Markanova točka
- Grob slatke duše
- Zulum Simeuna Đaka
- Istiniti zulum Simeuna Đaka
- Đurini zapisi
- Mrguda
- 1904 S Planine i ispod planine. Srpska štamparija, Zagrzeb
- Uspomeni genija Đure Jakšića
- Jelike i omorike
- Kroz maglu
- Mračajski proto
- Jazavac pred sudom
- 1905 S Planine i ispod planine. Taletova štamparija, Belgrad
- Iz starostavne knjige Simeuna Đaka
- Mejdan Simeuna Đaka
- Rakijo, majko!
- Sa zbora
- Jajce
- Pjesma mladosti
- U magli
- 1910 Jauci sa zmijanja. Srpska štamparija, Zagrzeb
- Zmijanje
- Molitva
- Vukov Gaj
- Kroz mećavu
- 1911 Sudanija. Islamska dioničarska štamparija, Sarajewo
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W latach 1981–1999 jego imię nosiła Narodna i uniwerzitetska bibłioteka „Petar Koczić”, od 1999 roku Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka Republiki Serbskiej[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Историјски преглед [online], nub.rs [dostęp 2022-05-25] .
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Butler, Thomas J. (1962). „Three Bosnian Writer-Rebels: Kočić, Andrić and Selimović”. Michigan Slavic Materials. Ann Arbor, Michigan: Department of Slavic Languages and Literatures, University of Michigan (24): 339–357
- Wachtel, Andrew Baruch (1998). Making a Nation, Breaking a Nation: Literature and Cultural Politics in Yugoslavia. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 978-0-80473-181-2.