Przejdź do zawartości

Petar Kočić

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Petar Kočić
ilustracja
Data urodzenia

29 czerwca 1877

Data i miejsce śmierci

27 sierpnia 1916
Belgrad

Narodowość

serbska

Dziedzina sztuki

literatura

Petar Kočić (serbska cyrylica: Петар Кочић; ur. 29 czerwca 1877, zm. 27 sierpnia 1916) – pisarz, aktywista i polityk bośniacko-serbski. Urodzony w północno-zachodniej Bośni pod koniec panowania osmańskiego, Kočić zaczął pisać na przełomie XIX i XX wieku, najpierw poezję, następnie prozę. Będąc studentem uniwersytetu, rozpoczął aktywność polityczną oraz agitację na rzecz reformy rolnej w Bośni i Hercegowinie, będących pod okupacją Austro-Węgier. Domagał się również wolności prasy i zgromadzeń, które zostały odrzucone przez rząd Austro-Węgier.

Na początku XX wieku prowadził kilka demonstracji w Sarajewie i był trzykrotnie więziony za publikowanie artykułów prasowych, krytycznych wobec Habsburgów. Zwolniony w wyniku amnestii generalnej. Większość pobytu w więzieniu spędził w odosobnieniu, co przyczyniło się u niego do rozwoju depresji. W 1910 r. Kočić został wybrany do nowo utworzonego bośniackiego parlamentu (Sabor), gdzie został przywódcą frakcji antyaustriackich serbskich nacjonalistów. Domagał się zwiększonych ustępstw wobec rolników serbskich z Bośni, agitując przeciwko Austro-Węgrom i muzułmańskiej klasie ziemskich posiadaczy. Deputowanym był do 1913. Ze związku z załamaniem nerwowym w styczniu 1914 r. został przyjęty do szpitala psychiatrycznego w Belgradzie, gdzie zmarł dwa lata później.

Kočić był jednym z najważniejszych bośniackich serbskich polityków ery austro-węgierskiej, jednym z najważniejszych dramaturgów południowosłowiańskich XX wieku. Był znany ze swojego ognistego temperamentu i ostrego dowcipu, często wykorzystywanego przeciwko władzom austro-węgierskim. Miał wpływ nie tylko na twórczość literatów z Bośni i Hercegowiny, takich jak przyszły laureat Nagrody Nobla Ivo Andrić, ale także na ruchy nacjonalistyczne Serbii i Jugosławii, a także bośniackie ruchy autonomistyczne. Wiele ulic w Bośni i Hercegowinie oraz Serbii nosi jego imię, a jego wizerunek pojawił się na bośniackich banknotach 100 marek zamiennych, emitowanych od 1998 roku.

Twórczość literacka

[edytuj | edytuj kod]
  • 1902 S Planine i ispod planine. Srpsko akademsko društvo zora, Wiedeń
    • Jablan
    • Kod Markanova točka
    • Grob slatke duše
    • Zulum Simeuna Đaka
    • Istiniti zulum Simeuna Đaka
    • Đurini zapisi
    • Mrguda
  • 1904 S Planine i ispod planine. Srpska štamparija, Zagrzeb
    • Uspomeni genija Đure Jakšića
    • Jelike i omorike
    • Kroz maglu
    • Mračajski proto
    • Jazavac pred sudom
  • 1905 S Planine i ispod planine. Taletova štamparija, Belgrad
    • Iz starostavne knjige Simeuna Đaka
    • Mejdan Simeuna Đaka
    • Rakijo, majko!
    • Sa zbora
    • Jajce
    • Pjesma mladosti
    • U magli
  • 1910 Jauci sa zmijanja. Srpska štamparija, Zagrzeb
    • Zmijanje
    • Molitva
    • Vukov Gaj
    • Kroz mećavu
  • 1911 Sudanija. Islamska dioničarska štamparija, Sarajewo

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

W latach 1981–1999 jego imię nosiła Narodna i uniwerzitetska bibłioteka „Petar Koczić”, od 1999 roku Biblioteka Narodowa i Uniwersytecka Republiki Serbskiej[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Историјски преглед [online], nub.rs [dostęp 2022-05-25].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Butler, Thomas J. (1962). „Three Bosnian Writer-Rebels: Kočić, Andrić and Selimović”. Michigan Slavic Materials. Ann Arbor, Michigan: Department of Slavic Languages and Literatures, University of Michigan (24): 339–357
  • Wachtel, Andrew Baruch (1998). Making a Nation, Breaking a Nation: Literature and Cultural Politics in Yugoslavia. Stanford, California: Stanford University Press. ISBN 978-0-80473-181-2.