Piżmokret

Piżmokret
	Scaptochirus
	Milne-Edwards, 1867
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	owadożery
Podrząd	Erinaceota
Rodzina	kretowate
Podrodzina	krety
Plemię	krety
Rodzaj	piżmokret
	Typ nomenklatoryczny
	Scaptochirus moschatus Milne-Edwards, 1867
Synonimy
	Chiroscaptor Heude, 1941;
	Chiroscaptor Heude, 1941;
Gatunki
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	3 gatunki (w tym 2 wymarłe) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies

Piżmokret^[3] (Scaptochirus) – rodzaj ssaków z podrodziny kretów (Talpinae) w obrębie rodziny kretowatych (Talpidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w Azji^[4]^[5]^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 100–126 mm, długość ogona 14–23 mm; brak danych dotyczących masy ciała^[5]^[7].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1867 roku francuski zoolog Alphonse Milne-Edwards na łamach Annales des Sciences Naturelles^[1]. Na gatunek typowy Alphonse Milne-Edwards wyznaczył (oznaczenie monotypowe) piżmokreta krótkolicego (S. moschatus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Scaptochirus: gr. σκάπτω skapto ‘kopać’; χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń, ręka’^[8].
Chiroscaptor: gr. χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń, ręka’; σκάπτηρ skaptēr ‘kopacz’, od σκάπτω skapto ‘kopać’^[9]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Chiroscaptor sinensis Heude, 1898 (= Scaptochirus moschatus Milne-Edwards, 1867).

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[10]^[7]^[4]^[3]:

Scaptochirus moschatus Milne-Edwards, 1867 – piżmokret krótkolicy

Opisano również gatunki wymarłe z plejstocenu dzisiejszej Chińskiej Republiki Ludowej^[11]:

Scaptochirus jiangnanensis Jin Changzhu & Liu Jinyi, 2008^[12]
Scaptochirus primitivus Zdansky, 1928^[13]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b A. Milne-Edwards. Observations sur quelques mammifères du nord de la Chine. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Cinquième Série. 7, s. 375, 1867. (fr.).
↑ P.M. Heude. Talpidés. Moogura T. et S., Scaptochirus M. Edw., Chiroscaptor H. „Mémoires concernant l’histoire naturelle de l’empire chinois”. 4 (1), s. 36, 1898. (fr.).
↑ ^a ^b Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 77. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 86. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ ^a ^b B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 618. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scaptochirus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-28].
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 447. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 621.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 183.
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Scaptochirus Milne-Edwards, 1867, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-26] (ang.).
↑ 金长柱 & 刘金义 / C. Jin & J. Liu: 安徽繁昌人字洞-早期人类活动遗址 / Paleolithic Site – The Renzidong Cave, Fanchang, Anhui Province. 北京 / Pekin: 科学出版社 / Science Press, 2008, s. 1–439. (chiń. • ang.).
↑ O. Zdansky. Die Säugetiere der Quartärfauna von Zhoukoudian. „Palaeontologia Sinica”. Series C. 6 (4), s. 1–146, 1928. (niem.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[edw-1] A. Milne-Edwards. Observations sur quelques mammifères du nord de la Chine. „Annales des Sciences Naturelles, Zoologie”. Cinquième Série. 7, s. 375, 1867. (fr.).

[heu-2] P.M. Heude. Talpidés. Moogura T. et S., Scaptochirus M. Edw., Chiroscaptor H. „Mémoires concernant l’histoire naturelle de l’empire chinois”. 4 (1), s. 36, 1898. (fr.).

[miiz-3] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 77. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-4] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 86. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-5] B. Kryštufek & M. Motokawa: Family Talpidae (Moles, Desmans, Star-nosed Moles and Shrew Moles). W: R.A. Mittermeier & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 8: Insectivores, Sloths and Colugos. Barcelona: Lynx Edicions, 2018, s. 618. ISBN 978-84-16728-08-4. (ang.).

[msw-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Scaptochirus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-03-28].

[amw-7] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 447. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA621_621]-8] Palmer 1904 ↓, s. 621.

[CITEREFPalmer1904[http://books.google.com/books?id=ApMeAQAAIAAJ&pg=PA183_183]-9] Palmer 1904 ↓, s. 183.

[mdd-10] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-26]. (ang.).

[zij-11] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Scaptochirus Milne-Edwards, 1867, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-26] (ang.).

[jin&liu-12] 金长柱 & 刘金义 / C. Jin & J. Liu: 安徽繁昌人字洞-早期人类活动遗址 / Paleolithic Site – The Renzidong Cave, Fanchang, Anhui Province. 北京 / Pekin: 科学出版社 / Science Press, 2008, s. 1–439. (chiń. • ang.).

[zda-13] O. Zdansky. Die Säugetiere der Quartärfauna von Zhoukoudian. „Palaeontologia Sinica”. Series C. 6 (4), s. 1–146, 1928. (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]