Erinaceota

	Erinaceota
	Van Valen, 1967
	; Przedstawiciel podrzędu – jeż zachodni (Erinaceus europaeus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Magnordo	Boreoeutheria
Nadrząd	Laurasiatheria
Rząd	owadożery
Podrząd	Erinaceota
Synonimy
	Erinacoïdea Trouessart, 1879; Soricoidea Trouessart, 1879; Litocherinae Gingerich, 1983;
	Erinacoïdea Trouessart, 1879; Soricoidea Trouessart, 1879; Litocherinae Gingerich, 1983;
Rodziny
	15 rodzin (w tym 12 wymarłych) + 8 rodzajów wymarłych o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście
	15 rodzin (w tym 12 wymarłych) + 8 rodzajów wymarłych o statusie incertae sedis – zobacz opis w tekście

Erinaceota – podrząd ssaków z rzędu owadożerów (Eulipotyphla) w obrębie nadrzędu Laurasiatheria.

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Podrząd obejmuje gatunki występujące w Ameryce, Eurazji i Afryce^[5].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do podrzędu należą następujące występujące współcześnie rodziny^[6]^[7]^[8]:

Erinaceidae G. Fischer, 1814 – jeżowate
Soricidae G. Fischer, 1814 – ryjówkowate
Talpidae G. Fischer, 1814 – kretowate

Opisano również rodziny wymarłe^[9]:

Adapisoricidae Schlosser, 1887
Amphilemuridae F. Heller, 1935
Apternodontidae Matthew, 1910
Diacodontidae Trouessart, 1879
Dimylidae Schlosser, 1887
Heterosoricidae Viret & Zapfe, 1951
Nyctitheriidae Simpson, 1928
Oligoryctidae Asher, McKenna, Emry, Tabrum & Kron, 2002
Parapternodontidae Asher, McKenna, Emry, Tabrum & Kron, 2002
Plesiosoricidae Winge, 1917
Proscalopidae Reed, 1961
Sespedectidae Novacek, 1985

Rodzaje wymarłe o niepewnej pozycji systematycznej i nie sklasyfikowane w żadnym z powyższych rodzin:

Adunator Russell, 1964^[10]
Iconapternodus Tong Yongsheng, 1997^[11] – jedynym przedstawicielem był Iconapternodus qii Tong Yongsheng, 1997
Leipsanolestes Simpson, 1928^[12] – jedynym przedstawicielem był Leipsanolestes siegfriedti Simpson, 1928
Litocherus Gingerich, 1983^[4]
Luchenus Tong Yongsheng & Wang Jingwen, 2006^[13] – jedynym przedstawicielem był Luchenus erinaceanus Tong Yongsheng & Wang Jingwen, 2006
Mckennatherium Van Valen, 1965^[14] – jedynym przedstawicielem był Mckennatherium ladae (Simpson, 1935)
Talpavoides Bown & Schankler, 1982^[15] – jedynym przedstawicielem był Talpavoides dartoni Bown & Schankler, 1982
Talpavus Marsh, 1872^[16]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ L.M. Van Valen. New Paleocene insectivores and insectivore classification. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 135 (5), s. 261, 1967. (ang.).
↑ Trouessart 1879 ↓, s. 239.
↑ Trouessart 1879 ↓, s. 243.
↑ ^a ^b P.D. Gingerich. New Adapisoricidae, Pentacodontidae, and Hyopsodontidae (Mammalia, Insectivora and Condylarthra) from the Late Paleocene of Wyoming and Colorado. „Contributions from the Museum of Paleontology, University of Michigan”. 26 (11), s. 228, 1983. (ang.).
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 20–86. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-22]. (ang.).
↑ C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 26. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 61–77. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Erinaceota Van Valen, 1967, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-22] (ang.).
↑ D.E. Russell. Les mammifères paléocènes d’Europe. „Mémoires du Muséum national d’Histoire naturelle”. Série C Sciences de la terre. 13, s. 47, 1964. (fr.).
↑ Y. Tong. Middle Eocene small mammals from Liguanqiao basin of Henan province and Yuanqu basin of Shanxi province, Central China. „Palaeontologica Sinica”. New Series C. 26 (18), s. 27, 1997.
↑ G.G. Simpson. A new mammalian fauna from the Fort Union of southern Montana. „American Museum novitates”. 297, s. 6, 1928. (ang.).
↑ Y. Tong & J. Wang. Fossil mammals from the early Eocene Wutu Formation of Shandong Province. „Palaeontologia Sinica”. New Series C. 28, s. 1–195, 2006.
↑ L.M. Van Valen. A Middle Palaeocene primate. „Nature”. 207 (4995), s. 435, 1965. DOI: 10.1038/207435b0. (ang.).
↑ T.M. Bown & D.M. Schankler. A review of the Proteutheria and Insectivora of the Willwood Formation (lower Eocene), Bighorn Basin, Wyoming. „United States Geological Survey Bulletin”. 1523, s. 50, 1982. (ang.).
↑ O.Ch. Marsh. Preliminary description of new Tertiary mammals. „The American journal of science and arts”. Third series. 4 (20), s. 128, 1872. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

É.L. Trouessart. Synopsis sytematicus et geographicus mammalium. „Revue et magasin de zoologie pure et appliquée”. 3^e série. 7, s. 224–285, 1879. (fr.).

[val67-1] L.M. Van Valen. New Paleocene insectivores and insectivore classification. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 135 (5), s. 261, 1967. (ang.).

[CITEREFTrouessart1879[https://www.biodiversitylibrary.org/page/35401158_239]-2] Trouessart 1879 ↓, s. 239.

[CITEREFTrouessart1879[https://www.biodiversitylibrary.org/page/35401162_243]-3] Trouessart 1879 ↓, s. 243.

[gin-4] P.D. Gingerich. New Adapisoricidae, Pentacodontidae, and Hyopsodontidae (Mammalia, Insectivora and Condylarthra) from the Late Paleocene of Wyoming and Colorado. „Contributions from the Museum of Paleontology, University of Michigan”. 26 (11), s. 228, 1983. (ang.).

[Burgin&inni-5] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 20–86. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[mdd-6] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-22]. (ang.).

[amw-7] C.J. Burgin: Introduction. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 26. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[Cichocki&inni-8] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 61–77. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[zij-9] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Erinaceota Van Valen, 1967, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-22] (ang.).

[rus-10] D.E. Russell. Les mammifères paléocènes d’Europe. „Mémoires du Muséum national d’Histoire naturelle”. Série C Sciences de la terre. 13, s. 47, 1964. (fr.).

[tong-11] Y. Tong. Middle Eocene small mammals from Liguanqiao basin of Henan province and Yuanqu basin of Shanxi province, Central China. „Palaeontologica Sinica”. New Series C. 26 (18), s. 27, 1997.

[sim-12] G.G. Simpson. A new mammalian fauna from the Fort Union of southern Montana. „American Museum novitates”. 297, s. 6, 1928. (ang.).

[tong&wang-13] Y. Tong & J. Wang. Fossil mammals from the early Eocene Wutu Formation of Shandong Province. „Palaeontologia Sinica”. New Series C. 28, s. 1–195, 2006.

[val65-14] L.M. Van Valen. A Middle Palaeocene primate. „Nature”. 207 (4995), s. 435, 1965. DOI: 10.1038/207435b0. (ang.).

[bown&sch-15] T.M. Bown & D.M. Schankler. A review of the Proteutheria and Insectivora of the Willwood Formation (lower Eocene), Bighorn Basin, Wyoming. „United States Geological Survey Bulletin”. 1523, s. 50, 1982. (ang.).

[mar-16] O.Ch. Marsh. Preliminary description of new Tertiary mammals. „The American journal of science and arts”. Third series. 4 (20), s. 128, 1872. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]