Pieczarka kępkowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pieczarka kępkowa |
| Nazwa systematyczna | |
| Agaricus bohusii Bon Docums Mycol. 13(no. 49): 56 (1983) | |
Pieczarka kępkowa (Agaricus bohusii Bon) – gatunek grzybów z rodziny pieczarkowatych (Agaricaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Agaricus, Agaricaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Polską nazwę podał M.Z. Szczepka w 1989 r.[2]
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Mięsisty, o średnicy 6–14 cm, początkowo łukowaty, gładki i brązowy, później płaskołukowaty i cały (z wyjątkiem wierzchołka) popękany na trójkątne łuseczki o sterczących, ostrych końcach[3].
Wolne, przez długi czas białe, potem bladoróżowe, w końcu brązowe. Ostrza jaśniejsze[3].
O wysokości 8–18 cm i grubości 1–3 cm, walcowaty lub wrzecionowaty, u podstawy zaostrzony. Powierzchnia biaława i włóknista z podwójnym, brązowawym i ząbkowanym pierścieniem. Ponadto u podstawy często ma dwa osłonkowe pierścienie. Po uszkodzeniu zmienia barwę na czerwonobrązową[3].
W kapeluszu białawy, po uszkodzeniu brązowieje. W trzonie brązowawy. Smak i zapach grzybowy[3].
- Gatunki podobne
Szczególnie podobny jest niewystępujący w Polsce Agaricus subperonatus. Ma również łuskowatą powierzchnię kapelusza, ale jego łuseczki przylegają i nie mają zaostrzonych końców. Ponadto nie występuje w kępkach[3].
Występowanie i siedlisko[edytuj | edytuj kod]
Pieczarka kępkowa znana jest tylko w niektórych krajach Europy[4]. W piśmiennictwie naukowym na terenie Polski do 2003 r. podano tylko jedno stanowisko (Jaworze koło Bielska-Białej, 1984 i 1989). W. Wojewoda proponuje umieścić ją na liście gatunków zagrożonych wymarciem (kategoria E)[5].
Grzyb naziemny. Pojawia się w lasach liściastych, zwłaszcza z dębami, grabami i wiązami, rzadko w lasach iglastych, i parkach. Rozwija się na dobrze nawożonej glebie i na kompoście. Owocniki pojawiają się w kępkach od sierpnia do października[3].
Znaczenie i zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Saprotrof, grzyb jadalny[3]. Badania naukowe wykazały, że zawiera γ-tokoferol (witaminę E), związki fenolowe i kwasy organiczne. Związki te wykazują silne własności antyoksydacyjne. Ekstrakt A. bohusii wykazywał właściwości przeciwgrzybicze w serze śmietankowym. Z tego względu zaleca się jego stosowanie jako dodatek do sera śmietankowego[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2019-03-15] (ang.).
- ↑ M.Z. Szczepka, Pieczarka kępkowa Agaricus bohusi, „Przyroda Polska” (10/11), 1989.
- ↑ a b c d e f g Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 84, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2019-03-15].
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 83, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Chemical characterization of Agaricus bohusii, antioxidant potential and antifungal preserving properties when incorporated in cream cheese [online] [dostęp 2019-03-15] (ang.).