Planowanie radioterapii
Ten artykuł od 2015-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, znajdują się w sekcji Brak źródeł 02-11-2015 dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Planowanie radioterapii – proces planowania leczenia mający na celu skoncentrowanie dawki promieniowania w zmianie nowotworowej i zminimalizowanie powikłań ze strony sąsiadujących narządów. Planowanie radioterapii wymaga współpracy lekarza radioterapeuty z elektroradiologiem, fizykiem medycznym i technikiem elektroradiologii.
Etapy planowania teleradioterapii[edytuj | edytuj kod]
- Zakwalifikowanie pacjenta do radioterapii przez lekarza radioterapeutę.
- Wykonanie badania tomografii komputerowej (TK) przez technika elektroradiologii pod nadzorem lekarza prowadzącego i/lub elektroradiologa do tego upoważnionego. W badaniu wykorzystuje się urządzenia do unieruchomienia pacjenta, np. maski termoplastyczne, które mają zapewnić pacjentowi komfortowe i powtarzalne ułożenie w kolejnych etapach radioterapii. Również na tym etapie technik elektroradiolog, w oparciu o zlecenie wykonania badania TK, wyznaczane na ciele lub masce pacjenta punkty służące do powtarzalnego układania pacjenta w następnych etapach radioterapii.
- Wyznaczenie na przekrojach z tomografii komputerowej przez lekarza radioterapeutę zmiany nowotworowej, narządów zdrowych i określenie dawki jaką ma otrzymać guz. Narządy zdrowe wyznacza również elektroradiolog.
- Przygotowanie przez zespół fizyków medycznych i/lub elektroradiologów indywidualnego planu napromieniania dla pacjenta zakwalifikowanego do leczenia metodą radioterapii.
- W komputerowym systemie do planowania leczenia fizyk medyczny dobiera rodzaj promieniowania (wysoko energetyczne promieniowanie X, promieniowanie elektronowe), jego energię, kierunki wiązek terapeutycznych tak, aby w najlepszy sposób napromienić nowotwór i maksymalnie ochronić narządy go otaczające. System do planowania leczenia pozwala na stworzenie trójwymiarowych rekonstrukcji ciała pacjenta, kształtu guza, narządów zdrowych i wykonanie symulacji oddziaływania promieniowania z tkankami poddanymi leczeniu. Przygotowanie planu leczenia jest zadaniem trudnym i wymagającym. W zależności od umiejscowienia guza, jego kształtu i rozmiarów może trwać od kilku godzin do kilku dni.
- Akceptacja planu leczenia przez lekarza radioterapeutę.
- Wykonanie przez fizyków medycznych weryfikacji dozymetrycznej planu leczenia, czyli pomiarów i analizy zgodności dawki zaplanowanej w systemie planowania leczenia z dawką rzeczywistą. Pomiary odbywają się na aparacie terapeutycznym i mają na celu zapewnienie maksymalnego bezpieczeństwa pacjenta poddanego radioterapii.
- Przed rozpoczęciem radioterapii, technik elektroradiolog pod nadzorem lekarza radioterapeuty i/lub elektroradiologa sprawdza wszystkie parametry planu leczenia w symulatorze. W trakcje symulacji, jeśli nie zostało to wykonane już wcześniej na etapie tomografii komputerowej, na ciele lub masce pacjenta zaznaczane są punkty centrowania, w oparciu o które w sposób powtarzalny są realizowane kolejne seanse terapeutyczne. Etap ten może być również wykonany na aparacie terapeutycznym podczas pierwszej sesji napromieniania.
- Napromienianie pacjenta na aparacie terapeutycznym odbywa się pod nadzorem elektroradiologa oraz zespołu techników radioterapii zgodnie z planem zatwierdzonym przez lekarza radioterapeutę.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Mayles , Alan E. Nahum , J. C. Rosenwald: Handbook of Radiotherapy Physics Theory and Practice. Taylor & Francis Group, 2007. ISBN 978-0-7503-0860-1.
Planowanie radioterapii
Przykładowy układ wiązek promieniowania i rekonstrukcja kości miednicy w Radioterapii nowotworu gruczołu krokowego
Przekrój z badania (tomografi komputerowej) CT z dawką promieniowania, przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu głowy i szyi, technika radioterapii IMRT
Planowanie radioterapii
Planowanie radioterapii
Przekrój ciała Pacjenta z rozkładem dawki promieniowania z nowotworem Głowy i Szyi leczonego techniką IMRT. Kolor pomarańczowo-zielony wyższa dawka, kolor niebieski niższa dawka
Przekrój z badania (tomografi komputerowej) CT z dawką promieniowania, przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu płuca
Przekrój z badania (tomografi komputerowej) CT z dawką promieniowania, przykładowy układ wiązek promieniowania w radioterapii nowotworu gruczołu krokowego (prostaty)
Planowanie radioterapii