Pochwiak błękitnawy
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
pochwiak błękitnawy |
| Nazwa systematyczna | |
| Volvariella caesiotincta P.D. Orton Bull. mens. Soc. linn. Soc. Bot. Lyon 43: 319 (1974) | |
Pochwiak błękitnawy (Volvariella caesiotincta P.D. Orton) – gatunek grzybów z rodziny łuskowcowatych (Pluteaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Volvariella, Pluteaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy opisał go w 1974 r. Peter Darbishire Orton i nadana przez niego nazwa naukowa jest aktualna[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 3–10 cm, u młodych okazów wypukła, u starszych rozpostarta z małym wzniesieniem na środku. Powierzchnia jasnoszarobrązowa, z oliwkowym odcieniem, na środku ciemniejsza i tam gęsto, filcowato owłosiona[2].
Gęste, o szerokości do 1 cm, brzuchate, początkowo białe, później mięsistoróżowe. Ostrza wełnisto-kosmkowate[2].
Wysokość 3–10 cm, grubość 0,3–0,7 cm, pełny, walcowaty, jedynie u podstawy maczugowato rozszerzony do 2 cm. Powierzchnia biała lub z kremowym odcieniem, początkowo delikatnie omszona, u starszych okazów gładka. Pochwa po obu stronach szarooliwkowa, workowata o wysokości do 3 cm, spękana na 3–5 płatów[2].
Biały, o dość mocnym, nieprzyjemnym, ściągającym smaku i zapachu podobnym do zapachu bodziszków[2].
- Cechy mikroskopowe
Zarodniki 5,5–7,5 × 3–5 µm, o kształcie od elipsoidalnego do jajowatego, wydłużonego. Cheilocystydy 40–120 × 15–32 µm, wrzecionowate lub butelkowate, zwykle z wydłużonym do 20 µm szczytem, czasami rozdwojonym. Pleurocystydy o kształcie od maczugowatego do workowatego, rzadkie, 40–90 × 10–18–35 µm. Strzępki w skórce kapelusza z przegroda, zbudowane z zawierających żółty pigment komórek o długości do 200 µm[2].
- Gatunki podobne”
Morfologicznie podobny jest pochwiak karłowaty (Volvariella pusilla). Pochwiak błękitnawy jest od niego jednak większy, ponadto odróżnia się ściągającym smakiem, zapachem podobnym do bodziszków i szarooliwkowa barwą, a mikroskopowo cheilocystydami, z których wiele ma palczasto rozdwojone wierzchołki. Gatunki te odróżniają się także siedliskiem: P. karłowaty rośnie na ziemi, p. błękitnawy zawsze na drewnie (czasami może to być drewno zagrzebane w ziemi)[2].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje głównie Europie, pojedyncze stanowiska podano także w Ameryce Północnej i Australii[3]. W Polsce po raz pierwszy jego stanowiska podał M. Halama w 2009 r.[4] Aktualne stanowiska podaje także internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[5].
Owocniki pojedynczo lub w grupach na pniakach lub leżących na ziemi kłodach drzew liściastych[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2024-07-22] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Alina Skirgiełło, Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae), Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999, ISBN 83-85444-66-1.
- ↑ Występowanie Volvariella caesiotincta na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2024-07-22] (ang.).
- ↑ M. Halama, Volvariella caesiotincta P. D. Orton, a new species in the mycobiota of Poland, „Acta Mycologica”, 44, 2009, s. 43–48 (ang.).
- ↑ Aktualne stanowiska Volvariella caesiotincta w Polsce [online], grzyby.pl [dostęp 2024-07-22] (pol.).