Pokłosie (cykl Jerzego Żuławskiego)

Pokłosie – cykl sonetów młodopolskiego poety Jerzego Żuławskiego. Cykl ukazał się jako osobny tomik w 1894, a następnie został przedrukowany w pierwszym tomie Poezji Żuławskiego w 1908. Cykl zawiera 23 utwory. Są to: Dedykacja, Błogosławieństwo, Puszcza, Śnieżne pola, Na północ..., Dworek, Do świerka, Kędy-ś kraju?, W szałasie, Bern w nocy, Z Alp, Najady, Athene Glaukopis, A la Botticelli, Czarne oczy, Jego książka, Muzyka, Jak Dant..., Rzeźbiarz sonetów, Gorączka, Jutro i Polska mowa, Własną mam harfę. Wiersz Jego książka jest przekładem utworu Fritza von Ostiniego. Sonety są napisane trzynastozgłoskowcem lub jedenastozgłoskowcem. Wiersz Rzeźbiarz sonetów opowiada o tworzeniu utworów tego gatunku, podobnie jak liryk Kazimierza Przerwy-Tetmajera O sonecie.

Na dzikich stepach życia zarzucał arkany

i błyskawiconogie kiełzał dłonią źrebce,

szedł na szczyty — i kędy grom drzemie w kolebce

chmur i lodów, on stawał, jak dumne tytany.

Przez spienione i burzą groźne oceany

pływał i śmiał się, patrząc, jak je wicher depce,

słuchał w puszczach dziewiczych, co wiatr drzewom szepce,

i śród ruin odwiecznych marzył zadumany...

Potem wracał do ludzi i echowe szumy

biorąc z duszy, jak barwy z bogatej pajety,

składał pieśni, maleńkie, pełne łez lub dumy,

krzyków albo tęsknoty, strojne jak kobiety.

A te piosnki czytały potem ludu tłumy,

mówiąc: »Ach! jak to dobrze, że rzeźbi sonety!...«

Poeta opatrzył swój cykl dedykacją: To pokłosie pierwszych plonów w przededniu nowego siewu minionej młodości mojej poświęcam.

Bibliografia

• Jerzy Żuławski: Pokłosie. kpbc.umk.pl, 1894. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).
• Jerzy Żuławski: Poezje.Tom I: Sonety. Archive.org, 1908. [dostęp 2017-04-11]. (pol.).