Polifenizm
Polifenizm – adaptacja, w której z jednego genotypu mogą wynikać różne fenotypy, w zależności od warunków środowiska[2]. Jest jednym z rodzajów plastyczności fenotypowej[3].
Polifenizm zależny od temperatury umożliwia owadom zmianę ubarwienia w zależności od pory roku zapewniając kamuflaż w zmieniającym się środowisku[4]. Polifeniczne zmiany morfologiczne mogą być również wywoływane obecnością drapieżnika. Daphnia cucullata po pojawieniu się w środowisku kairomonu wydzielanego przez drapieżne larwy wytwarza dodatkowe struktury obronne na głowie (ang. neckteeth). Gdy drapieżnik jest nieobecny w środowisku wioślarki bez dodatkowej struktury mają ułatwione przemieszczanie się w wodzie[5]. Tego typu zmiany występujące sezonowo określa się jako cyklomorfozę. Kijanki Spea multiplicata mogą rozwinąć cechy morfologiczne oraz zachowanie zapewniające wszystkożerność lub drapieżnictwo w zależności obecności egzogennych toksyn i składu pokarmu[6]. Forma mięsożerna ma szersze szczeki oraz lepiej rozwinięte mięśnie ogona[7].
-
Junonia almana, Forma w sezonie mokrym (strona górna) -
Junonia almana, Forma w sezonie suchym (strona górna) -
Junonia almana, Forma w sezonie mokrym (strona dolna) -
Junonia almana, Forma w sezonie suchym (strona dolna)
Szczegółowo poznanym rodzajem polifenizmu jest termiczna determinacja płci u gadów. U tej grupy zwierząt płeć jest determinowana nie przez genotyp lecz przez warunki środowiska. Płeć potomstwa jest zależna od temperatury panującej podczas rozwoju embrionalnego. O ile łuskonośne wykazują się zarówno determinacją genetyczną jak i termiczną to u żółwi morskich, krokodyli i sfenodontów płeć jest zależna wyłącznie od temperatury. Determinacja genetyczna zapewnia stosunek płci 1:1. Gdy płeć jest determinowana przez warunki środowiska może dochodzić do znacznych dysproporcji między samcami a samicami. Adaptacyjna rola termicznej determinacji płci nie jest w pełni wyjaśniona[8].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ MA. Noor, RS. Parnell, BS. Grant. A reversible color polyphenism in American peppered moth (Biston betularia cognataria) caterpillars.. „PLoS One”. 3 (9), s. e3142, 2008. DOI: 10.1371/journal.pone.0003142. PMID: 18769543.
- ↑ Y. Suzuki, HF. Nijhout. Evolution of a polyphenism by genetic accommodation.. „Science”. 311 (5761), s. 650-2, Feb 2006. DOI: 10.1126/science.1118888. PMID: 16456077.
- ↑ K. Kiontke, DH. Fitch. Phenotypic plasticity: different teeth for different feasts.. „Curr Biol”. 20 (17), s. R710-2, Sep 2010. DOI: 10.1016/j.cub.2010.07.009. PMID: 20833313.
- ↑ C. Braendle, T. Flatt. A role for genetic accommodation in evolution?. „Bioessays”. 28 (9), s. 868-73, Sep 2006. DOI: 10.1002/bies.20456. PMID: 16937342.
- ↑ M. Imai, Y. Naraki, S. Tochinai, T. Miura. Elaborate regulations of the predator-induced polyphenism in the water flea Daphnia pulex: kairomone-sensitive periods and life-history tradeoffs.. „J Exp Zool A Ecol Genet Physiol”. 311 (10), s. 788-95, Dec 2009. DOI: 10.1002/jez.565. PMID: 19725110.
- ↑ BL. Storz. Reassessment of the environmental mechanisms controlling developmental polyphenism in spadefoot toad tadpoles.. „Oecologia”. 141 (3), s. 402-10, Nov 2004. DOI: 10.1007/s00442-004-1672-6. PMID: 15300488.
- ↑ BL. Storz, TS. Moerland. Spadefoot-tadpole polyphenism: Histological analysis of differential muscle growth in carnivores and omnivores.. „J Morphol”. 270 (10), s. 1262-8, Oct 2009. DOI: 10.1002/jmor.10756. PMID: 19459191.
- ↑ F. J. Janzen, P. C. Phillips. Exploring the evolution of environmental sex determination, especially in reptiles. „Journal of Evolutionary Biology”. 19 (6), s. 1775–1784, 2006. DOI: 10.1111/j.1420-9101.2006.01138.x. ISSN 1010-061X. (ang.).