Polowania na Cyganów
Polowania na Cyganów – masowe, legalne mordy osób narodowości romskiej, dokonywane w XVI-XVIII wieku na terenie Niemiec, Niderlandów[1] oraz Skandynawii, Francji[2] i Szwajcarii[2][3][4]. Działania te nierzadko miały charakter rozrywkowy[3].
Wędrowny tryb życia, ciemna karnacja, niezrozumiałe pochodzenie i tradycje były przyczyną podejrzeń i stereotypów wobec mniejszości romskiej panujących pośród społeczeństw osiadłych ówczesnej Europy. W 1514 na terenie Szwajcarii zachęcano obywateli do „polowań na Cyganów”, celem nakłonienia ich do opuszczenia kraju. W 1580 roku do podobnych zachowań zachęcały rządy w Szwajcarii, Holandii i Niemczech. W 1661 elektor saski Jan Jerzy II Wettyn nałożył karę na Romów znalezionych na jego terytorium – również w tym rejonie wszczęto wówczas „polowania na Romów” w celu eksterminacji tej grupy. W 1721 Karol VI nakazał eksterminację Romów na terenie cesarstwa[1]. Na mocy tego zarządzenia mordowanie Romów de iure stało się legalne i dało asumpt do polowań na członków tej narodowości, które miały charakter polowań na zwierzynę. Romowie w trakcie tego rodzaju imprez byli tropieni i zabijani, podobnie jak zwierzęta. Dochodziło też do podpaleń lasów (naturalnych kryjówek w trakcie prześladowań), celem wypłoszenia z nich Romów i ich zabicia[5] (np. łamania kołem, ścinania, zastrzelenia, zadźgania, czy powieszenia[1]). Karol VI wprowadził w tym zakresie uregulowania stanowiące, że każdy Rom płci męskiej ma być od razu zabijany, natomiast romskim kobietom i dzieciom należy obcinać uszy[6] i chłostać, a także odprowadzić do najbliższej granicy. W 1726 polowania urządzano też na terenie Holandii[1] (edykty represyjne poczęto wydawać tam w pierwszej połowie XVI wieku, jednak w połowie XVII stulecia szeroko zakrojone akcje policyjne i militarne oraz regularna kampania polowań na Romów doprowadziły do „oczyszczenia” kraju z tej grupy etnicznej[7]). Były one częstokroć urządzane przy użyciu policji i wojska. W tym czasie w poszczególnych państwach niemieckich powstało wiele restrykcyjnych, antycygańskich aktów prawnych[8]. Jeszcze w 1826 arystokrata von Lenchen prezentował publicznie swoje trofea łowieckie, a wśród nich m.in. głowę kobiety romskiej i jej dziecka[9]. 11 listopada 1835 dla sportu urządzono wielkie polowanie na Jutlandii (zabito wówczas ponad 260 osób). Jeden z właścicieli ziemskich z Nadrenii wpisał do swojej księgi polowań „Cygankę i jej ssące dziecko”[1][10]. W 1725, król pruski Fryderyk Wilhelm I, zezwolił wieszać Cyganów i Cyganki, jeśli mają ukończone 18 lat[11], także wtedy, gdy nie popełnili żadnego wykroczenia[5]. Protokół rady miejskiej w Gengenbach (Badenia-Wirtembergia) z 1750 wskazuje, że każdego roku na Świętego Marcina urządzano polowania na zbójców i cyganów[12].
Polska była w XVI wieku jednym z nielicznych krajów, gdzie nie urządzano polowań na Cyganów[13].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Ian Hancock, Gypsy History in Germany and Neighboring Lands: A Chronology to the Holocaust and Beyond, „Nationalities Papers”, 19 (3), 1991, s. 395–412, DOI: 10.1080/00905999108408210, ISSN 0090-5992 [dostęp 2024-03-02] (ang.).
- ↑ a b Małgorzata Kołaczek, Etniczna mobilizacja Romów a Unia Europejska. Polska, Słowacja, Węgry, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2014, s. 40 (przypis 164.), ISBN 978-83-233-3837-6.
- ↑ a b Anna Śledzińska-Simon, Zarys sytuacji prawnej i społecznej Romów w Europie
- ↑ Mateusz Kucharczyk, Marcin Szewczyk: Sytuacja Romów polepsza się, ale wciąż jest daleko do ideału [online], www.euractiv.pl, 1 lutego 2020 [dostęp 2021-05-31] (pol.).
- ↑ a b Dagmara Mrozowska, Zagłada. Tragedia Romów w XX wieku
- ↑ Thomas Leoni, The Roma in Austria - A Historical Perspective, „WIFO Working Papers” (222), Wiedeń: Austrian Institute of Economic Research (WIFO), 2004, s. 5.
- ↑ Bronisław Geremek, Cyganie w Europie średniowiecznej i nowożytnej, „Przegląd Historyczny” (75 (3)), 1984, s. 586.
- ↑ Andrzej Krasnowolski, Cyganie/Romowie w Polsce i w Europie: wybrane problemy historii i współczesności, Kancelaria Senatu, Biuro Analiz i Dokumentacji, Warszawa, 2011, s. 6
- ↑ Przywędrowali taborami na poukładany Śląsk. Spotkanie dwóch światów [online], naszahistoria.pl, 30 września 2016 [dostęp 2021-05-31] (pol.).
- ↑ Michael Woolf, Making Myself and Other Misconceptions - I Am What I Am [online], CEA/CAPA Education Abroad [dostęp 2024-02-28] (ang.).
- ↑ Serdar Ornek, Mehlika Ozlem Ultan, Gypsies as Victims of Crime of Crimes, „International Journal of Social Sciences” (IV), 2015, s. 65.
- ↑ Martin Ruch, ,,In den Boden können wir nicht schlüpfen!" Zur Geschichte der „Zigeuner" in der Ortenau im 18. Jahrhunder, „Die Ortenau” (84), 2004, s. 32.
- ↑ Renata Hryń-Kuśmierek, Ludzie z kraju zwanego Gyppe, „Obyczaje” (17), 2004, s. 8.