Przejdź do zawartości

Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica
Państwo

 Polska

Skrót

PSL-Lewica

Prezes

Jan Stapiński

Data założenia

5 kwietnia 1914

Data rozwiązania

11 maja 1924

Ideologia polityczna

socjalizm agrarny, socjalizm, antyklerykalizm, agraryzm

Poglądy gospodarcze

socjalizm, agraryzm

Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica – działające od 5 kwietnia 1914 do 11 maja 1924 stronnictwo polityczne o charakterze ludowym. Założycielem stronnictwa był Jan Stapiński. Było to ugrupowanie o wpływach raczej lokalnych, niewykraczających poza granice Galicji, o radykalnym społecznie programie politycznym. Związane z partią było czasopismo polityczno-społeczne „Przyjaciel Ludu”, pełniące rolę trybuny koncepcji i poglądów partii, a także informatora o bieżących jej działaniach.

Geneza i działalność

[edytuj | edytuj kod]

W 1895 powołano do życia Stronnictwo Ludowe, które w 1903 przyjęło nazwę „Polskie Stronnictwo Ludowe”. Na posiedzeniu Rady Naczelnej PSL w dniu 13 grudnia 1913 doszło do rozłamu. W jego wyniku powstały dwie odrębne partie:

W 1919 PSL Lewica wprowadziło do Sejmu Ustawodawczego 12 posłów, a w 1922 do Sejmu I kadencji jedynie 2 posłów.

Kongres Delegatów PSL Lewica 1 czerwca 1919 przyjął program partii.

W stronnictwie doszło do dwóch rozłamów:

Polskie Stronnictwo Ludowe Lewica 11 maja 1924 połączyło się z grupą secesyjną z PSL „Piast” o nazwie Polski Związek Ludowców, tworząc Związek Chłopski.

Program

[edytuj | edytuj kod]

Celem stronnictwa jest zdobycie dla rzesz mas ludowych jak najkorzystniejszych warunków bytu i rozwoju pod każdym względem, zatem tak w kierunku materialnym (fizycznym i gospodarczym), jak umysłowym i kulturalnym, czyli zdobycie ziemi (chleba), światła, swobody. Jako klasowe chłopskie stronnictwo, PSL Lewica szczególną opieką otacza interesy ludu wiejskiego – chłopów[1].

  • współpraca z socjalistami (czego wyrazem było wstąpienie do Tymczasowej Komisji Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych)
  • radykalne zmiany społeczne:
    • jako pierwsi z ugrupowań ludowych opowiadali się za wywłaszczeniem wielkiej własności ziemskiej bez odszkodowania
    • szybkie przeprowadzenie reformy rolnej w drodze ustawy
    • upaństwowienie lasów
    • zorganizowanie handlu na zasadach spółdzielczych
    • państwowa własność środków produkcji w przemyśle
    • ścisła kontrola państwowa nad bankami
  • antyklerykalizm
  • forma rządu: wolna, niepodległa, ludowa Rzeczpospolita Polska oparta na woli ludu
  • nieprzychylne stanowisko wobec mniejszości żydowskiej (dalekie jednak od antysemityzmu), przychylne wobec mniejszości słowiańskich
  • w stosunkach międzynarodowych zgadzano się z federacyjną koncepcją Józefa Piłsudskiego

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz też kategorię: Politycy PSL – Lewicy.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. S. Lato, W. Stankiewicz [oprac.]: Programy stronnictw ludowych. Zbiór dokumentów, Warszawa 1969, s. 157.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • J. Jachymek: Polskie Stronnictwo Ludowe – Lewica, 1913–1924. Studium o powstaniu, działalności i rozkładzie ugrupowania politycznego. Wyd. UMCS; Lublin 1991; ISBN 83-227-0449-6.
  • A. Kołodziejczyk: Polskie Stronnictwo Ludowe Lewica. W: Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1999. ISBN 83-214-1101-0.
  • W. Wąsowicz: Kongres P. S. L. „Przyjaciel Ludu”. 15, s. 3–7, 1914.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]