Pomnik Lotników Polskich w Olszynach

Pomnik Lotników Polskich w Olszynach
Państwo	Polska
Miejscowość	Olszyny
Miejsce	obok drogi drogi wojewódzkiej Tarnów-Gorlice
Typ obiektu	pomnik
Fundator	powiatu gorlickiego
Data odsłonięcia	7 września 1969; 17 sierpnia 2010
Ważniejsze przebudowy	2000
	Położenie na mapie gminy Rzepiennik Strzyżewski Pomnik Lotników Polskich w Olszynach
	Położenie na mapie Polski Pomnik Lotników Polskich w Olszynach
	Położenie na mapie województwa małopolskiego Pomnik Lotników Polskich w Olszynach
	Położenie na mapie powiatu tarnowskiego Pomnik Lotników Polskich w Olszynach
	49°48′22″N 21°08′46″E/49,806111 21,146111

Pomnik Lotników Polskich w Olszynach – monument upamiętniający siedmiu polskich lotników z 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych z jednostki lotniczej RAF, którzy zginęli w katastrofie samolotu w czasie II wojny światowej.

Opis[edytuj | edytuj kod]

W nocy z 16 sierpnia 1944r. samolot B-24 D Liberator MK VI z polską załogą wystartował z lotniska we Włoszech, był to lot samolotu z zaopatrzeniem dla powstańczej Warszawy. Załoga samolotu należała do 1586 Eskadry do Zadań Specjalnych stacjonującej stacjonującej na lotnisku Campo Cassale koło Brindisi na południowym wschodzie Włoch. Lot bojowy odbywał się na samolocie Liberator Nr.ewid. 275 GR-R”, z załogą w składzie: dowódca samolotu pilot kapitan (F/LT)Zygmunt Pluta, drugi pilot sierżant (W/O) Brunon Malejka, nawigator porucznik (W/O)Tadeusz Jencka, radiooperator kapral (F/SGT) Józef Dudziak, bombardier plutonowy (F/SGT) Bernard Wichrowski, mechanik pokładowy plutonowy (F/SGT) Jan Marecki, strzelec pokładowy plutonowy (W/O) Jan Florkowski. Samolot w czasie lotu powrotnego do bazy w nocy 16/17 sierpnia około godz 2.18 został przechwycony i zaatakowany przez niemiecki nocny myśliwiec. Po krótkiej walce został zestrzelony i uległ katastrofie w Olszynach, cała załoga zginęła. Ciała i szczątki lotników pochowano 19 sierpnia 1944r. na cmentarzu wojskowym w Olszynach. Po zakończeniu wojny w 1948r. po ekshumacji szczątki pochowanych lotników przeniesiono na cmentarz wojskowy Wspólnoty Brytyjskiej w Krakowie. Monument postawiono 7 września 1969 r. został w miejscu katastrofy samolotu dla uczczenia tragicznej śmierci siedmiu polskich lotników. Na pomniku umieszczono napis: Poległym 17 VIII 1944 r. lotnikom 301 Polskiego Dyonu Lotniczego z Włoch niosącym pomoc dla powstańców Warszawy. Na pomniku w 1969r. umieszczono błędne dane samolotu, jednostki wojskowej i nazwiska poległych lotników. Późniejsze badania historyków w latach 90. oraz badania szczątków samolotu po eksploracji dokonanej w 2006r. pozwoliły ustalić prawdziwe dane samolotu i załogi. Pomnik został odnowiony i poświęcony w dniu 2 listopada 2000 roku, zaś 17 sierpnia 2010 r. odsłonięto nową tablicę pamiątkową na której wymieniono faktyczne nazwiska członków załogi samolotu^[1].