Pomnik Michała Bałuckiego w Krakowie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Pomnik Michała Bałuckiego
Ilustracja
Pomnik Michała Bałuckiego na Plantach
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Miejsce

skwer za Teatrem im. J. Słowackiego

Typ obiektu

popiersie

Projektant

Tadeusz Błotnicki

Materiał

brąz

Data odsłonięcia

1911

Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie
Mapa konturowa Starego Miasta w Krakowie, blisko prawej krawędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Michała Bałuckiego”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Pomnik Michała Bałuckiego”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Pomnik Michała Bałuckiego”
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Pomnik Michała Bałuckiego”
Ziemia50°03′48,1″N 19°56′38,6″E/50,063361 19,944056
Multimedia w Wikimedia Commons

Pomnik Michała Bałuckiego – pomnik znajdujący się w Krakowie na Plantach, na skwerze za Teatrem im. Juliusza Słowackiego i kościołem św. Krzyża.

Inicjatorem powstania pomnika było krakowskie Koło Artystyczno-Literackie[1]. Pomysł upamiętnienia dramatopisarza pojawił się zaraz po jego samobójczej śmierci na Błoniach 17 października 1901 roku. Początkowo planowano ulokować popiersie w bardziej reprezentacyjnym miejscu, przed teatrem, jednak pomysł ten spotkał się z protestem ze strony konserwatywnych kręgów krakowskich. Miejsce za teatrem, obok kościoła św. Krzyża, wskazała w 1910 r. Komisja Plantacyjna[2]. Ostatecznie do odsłonięcia pomnika doszło w 1911 roku, w 10. rocznicę śmierci Bałuckiego. Popiersie jest autorstwa Tadeusza Błotnickiego, zaś podstawę pomnika wykonał Piotr Cekiera. W uroczystości odsłonięcia pomnika brali udział m.in. rodzina zmarłego, August Sokołowski, przewodniczący komitetu budowy pomnika oraz prezydent Juliusz Leo.

Zarówno miejsce postawienia popiersia, jak i sam jego wygląd, wzbudzały z początku kontrowersje. Historyk sztuki i fotograf Franciszek Klein twierdził:

Co do biustu Bałuckiego, trzeba przyznać, że mu wybrano jak najgorsze miejsce. Właściwie miejsce nie jest brzydkie, jako kąt ogrodu z pięknym kościołem św. Krzyża. Sam tylko pomnik jest właściwie nieudany. Jest bowiem trochę za ciężki w kompozycji całości; stożkowaty, mało rozczłonkowany postument, zakończony niskim, przysadzistym popiersiem. Do takiego biustu należało inaczej skomponować podstawę[3].

Poddaje także krytyce decyzję komitetu budowy pomnika o zamówieniu popiersia i podstawy u dwu różnych artystów, co zresztą spotkało się z protestem samego Błotnickiego:

Winą Komisyi plantacyjnej jest to, że dopuściła ona do ustawienia pomnika Bałuckiego w obecnej formie, tembardziej wobec protestu artysty - rzeźbiarza Błotnickiego, twórcy biustu, skierowanego przeciw komitetowi ustawienia pomnika. Wspomniany bowiem komitet po odlaniu biustu w bronzie, polecił wykonanie postumentu zakładowi kamieniarskiemu w Krakowie, nie dopuszczając p. Błotnickiego do zaprojektowania całości pomnika. Wiadomą powszechnie jest rzecz, że pomnik musi być zawsze jednolitą całością, zaprojektowaną przez jednego artystę. Dlatego też takie postąpienie Komitetu budowy pomnika jest bardzo jaskrawem pogwałceniem praw autorskich i artystycznych[4].

Przez kilkanaście lat poprzedzających 2017 r. coraz większym zagrożeniem dla pomnika było rosnące nieopodal i pochylające się niebezpiecznie w jego kierunku drzewo. W pewnym momencie zaczęło ono wręcz dotykać popiersia i przechylać je. W związku z tym władze miejskie podjęły decyzję o odsunięciu pomnika o około metr od drzewa[1]. Przy okazji przesuwania pomnika oraz konserwacji odkryto w jego strukturze ślad po kuli. Postrzał wgniótł blachę w okolicach piersi Bałuckiego. Do uszkodzenia doszło prawdopodobnie tuż po 1945 roku, a konserwatorzy postanowili pozostawić ślad po uprzedniemu jego odczyszczeniu i zabezpieczeniu[5].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Kozioł 2017 ↓.
  2. ↑ Krasnowolski 2018 ↓, s. 127.
  3. ↑ Klein 1914 ↓, s. 73.
  4. ↑ Klein 1914 ↓, s. 79.
  5. ↑ Mrowiec 2017 ↓.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomnik_Michała_Bałuckiego_w_Krakowie&oldid=71749108”