Posłonek rozesłany
|
||
 Posłonek rozesłany wielkokwiatowy |
||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | klad różowych | |
| Rząd | ślazowce | |
| Rodzina | czystkowate | |
| Rodzaj | posłonek | |
| Gatunek | posłonek rozesłany | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Helianthemum nummularium (L.) Mill. Gard. dict. ed. 8: Helianthemum no. 12. 1768[2] |
||
| Synonimy | ||
|
Cistus lusitanicus Mill. |
||
Posłonek rozesłany, posłonek kutnerowaty[4] Helianthemum nummularium (L.) Mill. – gatunek rośliny należący do rodziny posłonkowatych. Rośnie dziko w Europie oraz w Azji Zachodniej i na Kaukazie[3]. W Polsce rośnie tylko w Tatrach[5].
Morfologia[edytuj]
- Pokrój
- Zimozielona krzewinka osiągająca wysokość do 30 cm, o kosmatych, rozgałęzionych i podnoszących się pędach. Oprócz pędów kwiatowych występują pędy płonne[5].
- Liście
- Ulistnienie naprzeciwległe. Liście z przylistkami, eliptyczne lub równowąskoolancetowate, połyskujące, o szerokości do 6 mm i długości do 25 mm. Na górnej stronie są zazwyczaj prawie nagie, na dolnej stronie porośnięte krótkimi i gęstymi włoskami tworzącymi kutner. Na brzegach i na nerwach włoski dłuższe i gwiazdkowate. Ogonki liściowe o długości 2-4 mm[6].
- Kwiaty
- Duże, pojedyncze, złocistożółte o wcześnie odpadających płatkach długości 8-12 mm. Wyrastają na kosmatych szypułkach o długości 5-10 mm. Kielich trwały. Jego wewnętrzne działki mają długość 5-8 mm, zazwyczaj są słabo kutnerowate, na nerwach porośnięte długimi wloskami[6].
- Owoc
- Pękająca 3 klapami torebka z niełupkami[5].
Biologia i ekologia[edytuj]
Krzewinka, chamefit. Kwitnie od maja do sierpnia, początkowo bardzo obficie, później słabiej[5].
Oprócz typowej formy na stanowiskach naturalnych w Polsce występują 3 podgatunki (przez niektórych botaników uznawane za oddzielne gatunki)[4]:
- posłonek rozesłany nagi (Helianthemum nummularium (L.) Mill. subsp. glabrum (W. D. J. Koch) Wilczek)
- posłonek rozesłany wielkokwiatowy (Helianthemum nummularium (L.) Mill. subsp. grandiflorum (Scop.) Schinz & Thell.)
- posłonek rozesłany pospolity (Helianthemum nummularium (L.) Mill. subsp. obscurum (Čelak) Holub)
Występuje też wiele form pośrednich, będących mieszańcami pomiędzy tymi podgatunkami.
Zastosowanie[edytuj]
Jest uprawiany jako roślina ozdobna w różnych odmianach, o różnej barwie kwiatów. Szczególnie nadaje się do ogrodów skalnych i na rabaty. Uprawia się go z nasion, przez odkłady lub z sadzonek. Preferuje stanowiska słoneczne, gleby mogą być jałowe, ale muszą być zasobne w wapń. W czasie mroźnych i bezśnieżnych zim nadziemne pędy mogą przemarznąć, ale roślina odnowi się. Aby uzyskać ładny wygląd rośliny, starsze pędy należy przycinać. Cięcie zwiększa też odporność roślin na mróz[7].
Nazewnictwo[edytuj]
- Nazwa rodzajowa rośliny pochodzi od łacińskich słów helios = słońce) i anthos = kwiat, nazwa gatunkowa od słowa nummmullus = pieniążek (kształt korony jest okrągły, jak pieniążek)[5].
- Dawne nazwy ludowe rośliny to: cyronia, czystek słoneczny, panak chironow, poruszenik, posłonek, słoneczny obrot, wdówki, złotojeść pospolita.
Przypisy
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-02-11].
- ↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-09-15].
- ↑ a b Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland : a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ a b c d e Zbigniew Mirek: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Halina Piękoś-Mirkowa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
- ↑ a b Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
- ↑ Eugeniusz Radziul: Skalniaki. Warszawa: PWRiL, 2007. ISBN 978-83-09-01013-5.
