Powstanie w Wuchangu
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia informacji. |
| Rewolucja Xinhai | |||
 Rewolucjoniści | |||
| Czas |
1911 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo powstańców | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Chin  | |||
| 30,539248°N 114,305856°E/30,539248 114,305856 | |||
Powstanie w Wuchangu – wystąpienie zbrojne stanowiące początek Rewolucji Xinhai, która doprowadziła do obalenia monarchii i trzystuletnich rządów mandżurskich w Chinach.
Preludium[edytuj | edytuj kod]
9 maja 1911 roku rząd cesarski wydał edykt o nacjonalizacji dwóch budowanych właśnie linii kolejowych w środkowych Chinach. Decyzja ta była ukłonem władzy w kierunku szlachty, która zainwestowała już spore pieniądze w budowę[1]. Wykupowi miały podlegać jedynie większościowe pakiety akcji, do których dano prawo państwu i zagranicznym bankom[1]. Mniejszościowe pakiety, znajdujące się w prywatnych rękach, zostały unieważnione[2].
17 czerwca przedsiębiorcy w prowincji Syczuan zawiązali Towarzystwo Obrony Kolei, które rozpoczęło serię strajków i demonstracji[1]. Poparcia Towarzystwu udzieliło obradujące w Chengdu zgromadzenie lokalne, przy okazji wyrażając swój sprzeciw wobec wysokich podatków i domagając się zwołania konstytuanty[1]. W odpowiedzi na wielką manifestację z 7 września gubernator Zhao Erfeng rozpoczął pacyfikację prowincji[1]. W całej prowincji doszło do krwawych walk między chłopskimi milicjami a wojskiem; atakowano biura podatkowe, rozbijano więzienia, obalano słupy telegraficzne[1]. Przerażony obrotem spraw pekiński rząd skierował do Syczuanu jako posiłki oddziały stacjonujące w prowincji Hubei[1].
24 września w Wuhanie odbyło się wspólne zebranie tajnych stowarzyszeń spiskowych, działających pod kryptonimami Związek Postępu i Towarzystwo Literackie[2]. Spiskowcy uznali, że wydarzenia w Syczuanie są właściwym momentem do rozpoczęcia republikańskiej rewolucji. Datę jej rozpoczęcia ustalono na 16 października[2]. 9 października doszło do przypadkowego wybuchu bomby podczas produkcji materiałów wybuchowych w kwaterze powstańców na terenie rosyjskiej koncesji w Hankou[1]. W jego wyniku służby rosyjskie odkryły kwaterę spiskowców i powiadomiły administrację cesarską. Rankiem 10 października chińska policja rozpoczęła aresztowania wśród spiskowców. Wydarzenia te spowodowały przyspieszenie decyzji o rozpoczęciu rewolucji.
Przebieg[edytuj | edytuj kod]
Około godziny 20 padły pierwsze strzały, rozpoczynając powstanie w Wuchangu. Przeciwko siłom rządowym wystąpiły dwie organizacje rewolucyjne: Związek Postępu Powszechnego i Towarzystwo Literackie skupiające prawie 5000 żołnierzy nowej armii. W przeciągu wietrznej i deszczowej nocy z 10 na 11 października podoficerowie 8 batalionu saperów opanowali arsenał i zabili dowódców[1]. Po zajęciu namiestnikostwa i ucieczce wicekróla, garnizon Qingowski pogrążył się w chaosie. W nocy z 10 na 11 „więcej niż 500 żołnierzy mandżurskich zostało zabitych” a „ponad 300 wzięto do niewoli”[3]. O świcie 11 października, Wuchang znajdował się już w rękach rewolucjonistów[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g h i j Jakub Polit: Chiny. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2004. ISBN 83-88542-68-0.
- ↑ a b c Edward Kajdański: Chiny. Leksykon. Warszawa: Książka i Wiedza, 2005. ISBN 83-05-13407-5.
- ↑ Joseph W. Esherick, C.X. George Wei, China: How the Empire Fell, New York: Routledge, 2013, ISBN 978-1134612222 (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Leksykon bitew świata, Wyd. Almapress, Warszawa 2004.