Poślizg wysmukły
| Hydrometra stagnorum | |||
| Linnaeus, 1758 | |||
 Hydrometra stagnorum | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
poślizg wysmukły | ||
| Synonimy | |||
| |||
Poślizg wysmukły (Hydrometra stagnorum) – gatunek owada z rodziny poślizgowatych (Hydrometridae). Występuje powszechnie na terenie niemal całej Europy, najczęściej na obszarach przybrzeżnych wód wolno-płynących, jezior, torfowisk i bagien, a także w strefie przybrzeżnej. Do ruchu ślizgowego po powierzchni wody wykorzystują zjawisko napięcia powierzchniowego.
Hydrometra stagnorum są zwykle bezskrzydłe, ale występują też formy krótkoskrzydłe i długoskrzydłe. Zagrożone potrafią odskoczyć, jednak częściej udają martwe lub kamuflują się.
Opis (z wyróżnieniem cech grupy i cech gatunku)
[edytuj | edytuj kod]Hydrometridae charakteryzują się silnie wydłużonym ciałem, długą, szczytową częścią głowy przed oczami, półkolistymi oczyma i występowaniem 4 lub 5 członowych, cienkich czułek. Obserwuje się ryjek z poprzecznie żeberkowaną powierzchnią, która pomaga w utrzymaniu go w ofierze. Długie nogi są zakończone 2 pazurkami i aroliami. Często występuje polimorfizm skrzydłowy.
Wyróżnia się dwie podrodziny i około 100 gatunków w obrębie rodziny. U przedstawicieli podrodziny Hydrometridae nie ma na zapiersiu ujścia omphalium – gruczołu zapachowego. Rodzaj Hydrometra jest rozpowszechniony na wszystkich kontynentach, szczególnie na terenach tropikalnych i subtropikalnych[1].
U Hydrometra stangnorum występuje dymorfizm płciowy w postaci różnic wielkości ciała, ubarwienia i szerokości odwłoka. Samce osiągają długość ciała 6,7–7,6 mm, a zabarwienie jest ciemnobrunatne lub czarne z jaśniejszą pręgą wzdłuż przedplecza, z głową rdzawo-brązową (nasada i część szczytowa). Samice są natomiast rdzawo-żółte z ciemnobrunatnymi żyłkami półpokryw, spodem głowy, tułowia i odwłoka oraz miodowymi czułkami, ryjkiem i nogami. Ich wielkość wynosi 7,8–9,1 mm, mają szerszy odwłok[1].
Hydrometra stagnorum są zwykle bezskrzydłe, ale występują też formy krótkoskrzydłe i długoskrzydłe[1][2]. Spód ciała poślizgów pokrywa gęsty, niezwilżający się meszek, który chroni ciało przed nasiąkaniem[3]. Larwy są podobne do imago, lecz nie występują u nich wykształcone skrzydła[4].
Występowanie
[edytuj | edytuj kod]Na terenie całej Europy (w tym na Wyspach Brytyjskich, Ibizie, Majorce, Minorce, Cyprze i Wyspach Kanaryjskich) z wyjątkiem kraju Bośni i Hercegowiny. Na wschodzie znajdowany na terenie Ukrainy i niewielkim obszarze południowo-wschodniej Rosji[5]. Spotkany w całej Polsce, choć częściej widywany w południowej, oraz środkowej części[3]. Występuje również na terenie Iranu[6].
Ekologia
[edytuj | edytuj kod]Spotykane są na obszarach przybrzeżnych wód wolno-płynących, jezior, torfowisk i bagien. Do ruchu ślizgowego po powierzchni wody wykorzystują zjawisko napięcia powierzchniowego. Są widywane również na roślinach strefy przybrzeżnej, mchach i wilgotnych kamieniach[1][3]. Zagrożone potrafią odskoczyć, jednak częściej udają martwe lub kamuflują się[2][7]. Największą aktywność wykazują o zmierzchu[7]. Są drapieżnikami i padlinożercami. Zjadają małe owady, które wpadły do wody lub wypłynęły na jej powierzchnię, ale żywią się również skoczogonkami, rozwielitkami i larwami komarów[3]. Zimę spędzają na lądzie w kryjówkach np. chowając się pod kamieniami. Okres rozrodu przypada na wczesne lato. Samica składa kilkukrotnie podłużne jaja i często przyczepia je do części roślin znajdujących się nad powierzchnią wody[4]. Wyróżnia się 5 stadiów niedorosłych, a formę imago osiągają po okresie od 4 do 6 tygodni[potrzebny przypis].
Znaczenie w ochronie środowiska
[edytuj | edytuj kod]Nie żyją w wodzie, więc mają ograniczoną wartość jako bioindykatory środowisk wodnych[8]. Natomiast mają istotny wpływ na kontrolę liczebności komarów, ponieważ żywią się ich larwami[9][10]. Gatunek Hydrometra stagnorum został oznaczony w „Natura 2000 Formularz standardowych danych” jako „Inne ważne gatunki zwierząt i roślin” na obszarze PLH26_08 Doliny Górnej Pilicy z motywacją D i populacją P- osiadłą[11].
Znaczenie dla gospodarki
[edytuj | edytuj kod]Biorą udział w regulacji populacji szkodników upraw rolnych (ryżu, kukurydzy, roślin olejowych, roślin owocowych, ziemniaków) na terenie Iranu, prowincji Zanjan[6].
Aktualne kierunki badań naukowych
[edytuj | edytuj kod]Obecne badania nad Hydrometra stagnorum (jako jednego z przedstawicieli Heteroptera) dotyczą usprawnienia monitoringu środowisk jeziornych i około-jeziornych. Sprawdzane są zależności między różnymi cechami zbiorników wodnych, a występującymi na ich terenie i w okolicy przedstawicielami Heteroptera[12]. Co więcej sprawdzany jest wpływ Hydrometra stagnorum na regulację populacji szkodników roślin uprawnych na terenie Iranu (prowincja Zanjan)[6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Jaczewski i Wróblewski 1976 ↓, s. 11–14.
- ↑ a b Ratnasingham i Hebert 2014 ↓.
- ↑ a b c d Sowiński 2012 ↓.
- ↑ a b Krzysztofiak i Krzysztofiak 2003 ↓.
- ↑ Aukema 2011 ↓.
- ↑ a b c Askari, Pourabad i Khaganinia 2009 ↓, s. 560–563.
- ↑ a b Barański i Barański 2001 ↓.
- ↑ Water measurer | Bugs | Landcare Research [online], www.landcareresearch.co.nz [dostęp 2016-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2013-02-16].
- ↑ Palmer, Donnelly i Corbet 1998 ↓, s. 65–68.
- ↑ Becker i in. 2013 ↓.
- ↑ Natura 2000 Formularz standardowych danych dla Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) dla Obszarów Spełniających Kryteria Obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym (OZW) dla Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO)
- ↑ G.M. Berchi, M. Petrovici, D.M. Ilie, Aquatic and semiaquatic true bugs(Heteroptera: Nepomorpha) of Cefa Nature Park (North-western Romania), 2011.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Omid Askari, Reza Farshbaf Pourabad, Samad Khaganinia, Faunistic study of Heteroptera of Zanjanroud region in Zanjan province of Iran, „Munis Entomology & Zoology”, 4 (2), czerwiec 2009, s. 560–563 (ang.).
- Norbert Becker i inni, Mosquitoes and Their Control, Springer Science & Business Media, 14 marca 2013, ISBN 978-1-4757-5897-9 [dostęp 2016-03-23] (ang.).
- Berchi G. M., Petrovici M., Ilie D. M., 2011. Aquatic and semiaquatic true bugs(Heteroptera: Nepomorpha) of Cefa Nature Park (North-western Romania). Analele Universităţii din Oradea – Fascicula Biologie 8(1): 29-33.
- Sujeevan Ratnasingham, Paul D.N. Hebert, Hydrometra stagnorum - Details [online], Encyclopedia of Life, 7 września 2014 [dostęp 2016-03-14] (ang.).
- Hydrometra stagnorum, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-04-03] (ang.).
- Tadeusz Jaczewski, Aleksander Wróblewski, Hebridae, Mesoveliidae, Hydrometridae, Veliidae i nartniki - Gerridae, wyd. w cyklu gł.: cz. 18; nr 95 serii kluczy, Klucze do oznaczania owadów Polski / Polskie Towarzystwo Entomologiczne. Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera; z. 4, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1976, s. 11–14.
- Landcare Research, 2015. http://www.landcareresearch.co.nz/resources/identification/animals/freshwater-invertebrates/guide/jointed-legs/insects-and-springtails/bugs/water-measurer
- Natura 2000 Formularz standardowych danych dla Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) dla Obszarów Spełniających Kryteria Obszarów o Znaczeniu Wspólnotowym (OZW) dla Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO), 2015. http://www.lodz.lasy.gov.pl/c/document_library/get_file?uuid=9d503cf5-a440-4c82-90f1-cbba006c4f84&groupId=11065
- Anna Krzysztofiak, Lech Krzysztofiak, Owady wodne Wigierskiego Parku Narodowego, [w:] Wigierski Park Narodowy [online], www.wigry.org.pl, 2003 [dostęp 2016-03-21].
- J. L Palmer, M. J Donnelly, S. A Corbet, Hydrometra stagnorum (L.) (Hem., Hydrometridae) feeding on mosquitoes, „Entomologists Monthly Magazine”, 1604/1607, 1998, s. 65–68, ISSN 0013-8908 (ang.).
- Berend Aukema, Hydrometra stagnorum (Linnaeus, 1758), [w:] Fauna Europaea [online], www.eu-nomen.eu, 2011 [dostęp 2016-03-14].
- Michał Barański, Jarek Barański, Poślizg wysmukły, [w:] Owady [online], robaczki.entomo.pl, 2001 [dostęp 2016-03-14].
- Mateusz Sowiński, Poślizg (Hydrometra gracilenta) – Tajniki marszu po wodzie., [w:] Świat Makro [online], swiatmakrodotcom.wordpress.com, 27 kwietnia 2012 [dostęp 2016-03-21].
- Lubomir Brtek: Świat Zwierząt. Warszawa: PWRiL, 1991. ISBN 83-09-01551-8.