Przejdź do zawartości

Prinia siwogłowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Prinia siwogłowa
Prinia cinereocapilla[1]
F. Moore, 1854
Ilustracja
Ilustracja z 1878
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

chwastówkowate

Podrodzina

prinie

Rodzaj

Prinia

Gatunek

prinia siwogłowa

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania

Prinia siwogłowa[3] (Prinia cinereocapilla) – gatunek małego ptaka z rodziny chwastówkowatych (Cisticolidae). Występuje w Himalajach (wyspowo w Indiach, Nepalu i Bhutanie). Narażony na wyginięcie.

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Po raz pierwszy gatunek opisał Frederic Moore w 1854, holotyp pochodził z Nepalu. Moore przydzielił gatunkowi nazwę Prinia cinereocapilla[4], jest ona obecnie (2020) uznawana przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[5]. Prinia siwogłowa jest gatunkiem monotypowym[5][4].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała prinii siwogłowej to blisko 11 cm[4][6] (11–13[7]), a masa ciała – 6–8,5 g[4]. Wymiary szczegółowe: długość skrzydła 43–48 mm, dzioba – 13–15 mm, ogona – 57–67 mm, skoku – 19–21 mm. W sylwetce P. cinereocapilla wyróżniają się krótkie, zaokrąglone skrzydła. Lotki I rzędu przy złożonym skrzydle bardzo nieznacznie wystają za lotki III rzędu. Ogon średniej długości, stopniowany. Dziób jest cienki, czarny i lekko zgięty w dół. Górne partie upierzenia mają kolor soczyście rdzawobrązowy, wyróżnia się szara czapeczka oraz płowordzawe czoło i cienka brew. Kantarek jest czarny, pokrywy uszne popielate. Żółtopłowy (org. fulvous) spód ciała staje się bardziej płowy i ciemniejszy po bokach i z tyłu ciała, na pokrywach podogonowych i w okolicach kloaki[7].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Prinia siwogłowa zamieszkuje podnóża Himalajów, od Kaszmiru po Bhutan[7]. W Indiach zasiedla ich północno-zachodnią część – zachodni Uttarakhand[7], Asam, Bengal Zachodni, a według doniesienia z 2006 także i okolice jeziora Sukhna (na granicy Hariana-Pendżab). Dalej na wschód prinie siwogłowe można znaleźć w Nepalu. Dawniej występowały tam od dystryktu Kanchanpur na zachodzie po Ilam. Obecnie jednak populacja zmalała i zamieszkuje wyłącznie trzy obszary chronione i obszary między nimi (patrz: Status i zagrożenia). Lokalnie ptaki tego gatunku występują w południowym Bhutanie, jednak tamtejsza populacja uchodzi za rzadką[6].

Ekologia

[edytuj | edytuj kod]

Zasiedla gęstą dżunglę i lasy wtórne do wysokości 1600 m n.p.m. (według BirdLife International 2000 m n.p.m.[6]). W dżungli zamieszkuje zakrzewienia i cierniste zarośla rosnące w przecinkach. Można ją także spotkać w lesie sosnowym lub lesie wtórnym z drzewami zrzucającymi liście. W sezonie lęgowym przeważnie przebywa samotnie lub w parach, zimą P. cinereocapilla staje się bardziej towarzyska, często można ją wtedy spotkać w małych grupach, także z innym gatunkiem, prinią śniadą (Prinia hodgsonii). W stosunku do człowieka jest to ptak nieśmiały i nieuchwytny, najchętniej przebywający w gęstych zaroślach. Jest to aktywny ptak, porusza się w gwałtownych ruchach i często zadziera ogon. W stosunku do innych prinii P. cinereocapilla wykazuje większy związek z obszarami leśnymi i zdarza jej się żerować w drzewach[7]. Żywi się owadami[4].

Prawdopodobnie gnieździ się w okolicach czerwca[6]; w Nepalu samce zaczynają śpiewać już w styczniu, a w kwietniu stwierdzono u niektórych ptaków dobrze rozwiniętą plamę lęgową[4]. Brak potwierdzonych doniesień o znalezieniu gniazda[6] oraz informacji o ptakach młodocianych[7].

Status i zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

IUCN uznaje prinię szarogłową za gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable) od 2000 roku. Wcześniej, w 1994 otrzymała klasyfikację gatunek bliski zagrożenia (NT, Near Threatened), a w 1988 – gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern). Zagrożenie dla tego gatunku chwastówki stanowi utrata środowiska – zakrzewionych obszarów trawiastych i otwartych lasów przez rozwój rolnictwa, wycinanie drzew pod rozpałkę, nadmierny wypas bydła oraz zbieranie trawy celem zrobienia z niej słomy na pokrycie dachu. W Nepalu prinia siwogłowa występuje w PN Ćitwan, przyległych obszarach Rezerwatu Dzikiej Przyrody Parsa oraz PN Bardia i strefach między wspomnianymi obszarami chronionymi. BirdLife International wskazuje 20 ostoi ptaków IBA, w których można spotkać przedstawicieli P. cinereocapilla; 6 z nich znajduje się w Bhutanie (m.in. PN Tʽrumsingla), 9 w Indiach (m.in. PN Manas), pozostałe 5 w Nepalu[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Prinia cinereocapilla, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. BirdLife International, Prinia cinereocapilla, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2015-4 [dostęp 2016-02-22] (ang.).
  3. Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Priniinae Roberts, 1922 (1854) - prinie (wersja: 2020-09-20). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-12-14].
  4. a b c d e f Madge, S.: Grey-crowned Prinia (Prinia cinereocapilla). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2015. [zarchiwizowane z tego adresu (19 grudnia 2015)].
  5. a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Grassbirds, Donacobius, Malagasy warblers, cisticolas, allies. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-12-14]. (ang.).
  6. a b c d e f Species factsheet: Prinia cinereocapilla. BirdLife International, 2020. [dostęp 2020-12-14]. (ang.).
  7. a b c d e f Kevin Baker: Warblers of Europe, Asia and North Africa. Bloomsbury Publishing, 2010, s. 226–227. ISBN 978-1-4081-3521-1.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]