Prostemmatinae
| Prostemmatinae | |
| Reuter, 1890 | |
| Okres istnienia: cenoman–dziś | |
 Prostemma guttula | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Infrarząd | |
| (bez rangi) | Cimiciformes |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
Prostemmatinae |
Prostemmatinae – podrodzina pluskwiaków z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny zażartkowatych. Rozprzestrzeniona jest kosmopolitycznie.
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Pluskwiaki te zwykle osiągają średnie rozmiary, rzadko przekraczając 10 mm długości ciała[1]. Połysk ich oskórka jest silny, niekiedy metaliczny. Ubarwienie mają ciemnobrunatne z żółtawym nakrapianiem lub występuje czerwono-czarne ubarwienie ostrzegawcze. Powierzchnię półpokryw, odwłoka i spodu ciała porastają krótkie, przylegające lub półwzniesione włoski[2]. Owalna głowa zaopatrzona jest w czułki wyglądające jak pięcioczłonowe wskutek silnego wydłużenia członu wstawkowego (prepedicelitu) między członami pierwszym i drugim[1]. Czteroczłonowa kłujka jest stosunkowo krótka i gruba[2][1], sięgająca do pierwszej pary ud[2]. Przedplecze ma zarys podłużny, trapezowaty[2]. Tarczka ma trójkątny kształt i od 1 do 7 par trichobotrii po bokach. Odnóża przedniej pary zwykle mają uda uzbrojone w ząbki lub wyrostki, dzięki czemu pełnią one funkcję chwytną[1]. Odwłok ma szeroką, uniesioną do góry listewkę brzeżną[1]. Przy przetchlinkach na trzecim sternicie występują dołki parastigmalne. Samce mają narząd Ekbloma i do dziesięciu sztywnych szczecinek na tylnych goleniach współpracujących z tymże w rozprzestrzenianiu feromonów. Otwór ich pygoforu położony jest brzusznie lub ogonowo. Samice mają spermatekę w postaci robakowatego gruczołu oraz lancetowate pokładełko[1].
Ekologia i występowanie
[edytuj | edytuj kod]Zarówno osobniki dorosłe jak i ich larwy są drapieżnikami polującymi głównie na innych przedstawicieli pluskwiaków różnoskrzydłych. Występuje u nich zaplemnienie hemoceliczne. Nasienie może być wprowadzane do pochwy i stamtąd migrować przez hemocel do jajników lub być wstrzykiwane bezpośrednio do hemocelu dzięki przebiciu ściany pochwy wierzchołkiem prącia lub przy użyciu mesospermalege (zaplemnienie urazowe)[1]. W rozwoju pozazarodkowym występuje pięć stadiów larwalnych[2].
Podrodzina kosmopolityczna. Spośród zaliczanych do niej plemion Prostemmatini mają zasięg kosmopolityczny, a Phorticini pantropikalny[1]. W Polsce rodzinę reprezentują dwa gatunki: klęśnik metaliczny i klęśnik czerwonorudy[3] (zobacz: zażartkowate Polski).
Taksonomia i ewolucja
[edytuj | edytuj kod]Takson ten wprowadził w 1890 roku Odo Reuter. Dzieli się go na dwa plemiona i sześć rodzajów[4].
- plemię: Phorticini Kerzhner, 1971
- Phorticus Stål, 1860
- Rhamphocoris Kirkaldy, 1901
- plemię: Prostemmatini Reuter, 1890
- Alloeorhynchus Fieber, 1860
- Pagasa Stål, 1862
- Prostemma Laporte, 1832
- plemię: incertae sedis
- †Cretanazgul Garrouste et al., 2019
Zapis kopalny Prostemmatinae zaczyna się w cenomanie w kredzie, z którego to okresu pochodzi inkluzja w bursztynie birmańskim należąca do Cretanazgul camillei[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h Randall T. Schuh, James Alexander Slater: True bugs of the world (Hemiptera:Heteroptera): classification and natural history. Cornell University Press, 1995, s. 186-189. ISBN 0-8014-2066-0. (ang.).
- ↑ a b c d e Alicja Cmoluchowa: Klucze do oznaczania owadów Polski. T. XVIII: Pluskwiaki różnoskrzydłe - Heteroptera. Cz. zeszyt 7: Nabidae, Reduviidae, Phymatidae. Wrocław: PWN, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978. ISBN 83-88518-20-8.
- ↑ podrodzina: Prostemmatinae Reuter, 1890. [w:] Biodiversity Map [on-line]. [dostęp 2020-06-04].
- ↑ subfamily Prostemmatinae Reuter, 1890. [w:] BioLib.cz [on-line]. [dostęp 2020-06-04].
- ↑ R. Garrouste, T. Schubnel, D.Y. Huang, D. Azar, C.Y. Cai, A. Nel. Sexual conflict during Mesozoic: the first Cretaceous damsel bug in Burmese amber (Hemiptera: Heteroptera: Nabidae). „Cretaceous Research”. 108, 2019.