Pružinská Dúpna jaskyňa
49°00′03″N 18°30′17″E/49,000833 18,504722 Wejście do jaskini | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
Góry Strażowskie |
| Długość |
300 m |
| Wysokość otworów |
590 m n.p.m. |
| Wysokość otworów nad dnem doliny |
ok. 100 m |
Położenie na mapie Słowacji  | |
| 49°00′03″N 18°30′17″E/49,000833 18,504722
| |
Pružinská Dúpna jaskyňa – jaskinia krasowa w Górach Strażowskich w zachodniej Słowacji.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia leży w części Gór Strażowskich, znanych jako Zliechovská hornatina, w północno-zachodnich stokach góry Čierny vrch (937 m n.p.m.). Wejście do jaskini znajduje się na wysokości 590 m n.p.m., w granicach administracyjnych wsi Pružina (powiat Powaska Bystrzyca), w przysiółku Priedhorie.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia znana jest od dawna. Najstarsze pisemne wzmianki o niej pochodzą z 1860 r. W roku 1894 jaskinię zbadał znany lekarz żupy trenczyńskiej, przyrodnik i muzealnik dr Karol Brančík, który też jako pierwszy wykreślił jej plany[1]. Aktualnie opiekę nad nią sprawuje Jaskyniarsky klub Strážovské vrchy.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia powstała w wapieniach górnotriasowych. Jest jaskinią pochodzenia fluwiokrasowego - powstała prawdopodobnie ok. 10 mln lat temu, wymyta wodami podziemnej rzeki. Łączna długość korytarzy wynosi ok. 300 m. Wejście do jaskini stanowi duży portal. Główna część jaskini składa się z obszernego, wznoszącego się korytarza długości ok. 100 m, szerokiego miejscami 15 - 20 m i wysokiego do 5 m[2]. W głębi korytarza znajdują się masywne stalagmity i stalagnaty. Specyficzną cechą jaskini jest występowanie miękkich nacieków jaskiniowych, których śnieżnobiała barwa kontrastuje z ciemnym dnem jaskini, zasłanym warstwą nietoperzowego guana. Klejnotem jaskini jest mała sala o nazwie Bożonarodzeniowa (słow. Vianočna sieň), której sufit jest usiany setkami cieniutkich, śnieżnobiałych, nitkowych stalaktytów.
W przeszłości jaskinia była zamieszkiwana bądź odwiedzana przez kilka gatunków zwierząt, m.in. niedźwiedzia jaskiniowego i lwa jaskiniowego. Ich liczne szczątki, w tym wiele kości i czaszki, liczące od 30 do 80 tys. lat, odnaleziono w namulisku jaskini. Obecnie jaskinia jest miejscem regularnego zimowania kilku gatunków nietoperzy.
Ochrona[edytuj | edytuj kod]
Jaskinia jest od 1994 r. chroniona jako pomnik przyrody (słow. Prírodná pamiatka Pružinská Dúpna jaskyňa) (nowelizacja w 2009 r.). Nadzór nad ochroną sprawuje Správa slovenských jaskýň[3]. Wejście do jaskini zamknięte jest kratą.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W związku z faktem, że jaskinia jest miejscem zimowania nietoperzy, jest ona dostępna do zwiedzania turystycznego w okresie od 1 maja do 31 października. Zwiedzanie odbywa się pod opieką przewodnika, którego zapewnia Jaskyniarsky klub Strážovské vrchy. Jaskinia nie jest oświetlona - zwiedzający powinni posiadać własną latarkę.
Od przysiółka Priedhorie w kierunku jaskini wiedzie ścieżka dydaktyczna im. Karola Brančíka, której towarzyszą panele informacyjne, przedstawiające tutejszą przyrodę i samą jaskinię.