Przytulia trójdzielna

Przytulia trójdzielna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	marzanowate
Rodzaj	przytulia
Gatunek	przytulia trójdzielna
	Nazwa systematyczna
	Galium trifidum L.; Sp. pl. 1:105. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przytulia trójdzielna (Galium trifidum L.) – gatunek rośliny należący do rodziny marzanowatych. Występuje w Ameryce Północnej (USA, Kanada), Azji (Kamczatka, Chiny, Japonia, Korea)^[4]. W Polsce gatunek rzadki, prawdopodobnie tylko zawlekany. Spotykany nad jeziorem Kisajno koło Giżycka^[5].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Do 40 cm wysokości, delikatna, rozgałęziona, czterokanciasta, pokryta na krawędziach haczykowatymi szczecinkami skierowanymi w dół.
Liście: Po cztery w okółkach, wąskopodługowate, tępe.
Kwiaty: Wyrastają po 1-3 na szypułkach w kątach górnych liści. Korona biała, o średnicy ok. 1mm, z trzema płatkami. Po przekwitnięciu szypułki odginają się w dół.
Owoc: Kuliste, pomarszczone rozłupki.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina. W Polsce rośnie na torfowiskach niskich. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Liczba chromosomów 2n=24.

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Gatunek zróżnicowany na kilka podgatunków^[6]:

Galium trifidum subsp. trifidum
Galium trifidum subsp. brevipes (Fernald & Wiegand) Á.Löve & D.Löve
Galium trifidum subsp. columbianum (Rydb.) Hultén
Galium trifidum subsp. halophilum (Fernald & Wiegand) Puff
Galium trifidum subsp. subbiflorum (Wiegand) Puff

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Kategorie zagrożenia:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[7]: R (rzadki); 2016: EN (zagrożony)^[8].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej czerwonej księgi roślin (2001): VU (vulnerable, narażony); 2014: EN (zagrożony)^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).
↑ Galium trifidum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Galium trifidum L. w bazie danych: GRIN (Germplasm Resources Information Network) na http://www.ars-grin.gov (ang.)
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
↑ The Plant List [dostęp 2013-10-09]
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-05-27] (ang.).

[iucn-3] Galium trifidum, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[4] Galium trifidum L. w bazie danych: GRIN (Germplasm Resources Information Network) na http://www.ars-grin.gov (ang.)

[5] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[6] The Plant List [dostęp 2013-10-09]

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]