Puccinia hordei
 Uredinia z urediniosporami na liściu jęczmienia | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Puccinia hordei |
| Nazwa systematyczna | |
| Puccinia hordei G.H. Otth Mitt. naturf. Ges. Bern 711-744: 114 (1871) [1870] | |
Puccinia hordei G.H. Otth – gatunek grzybów z rodziny rdzowatych (Pucciniaceae)[1]. U jęczmienia wywołuje chorobę zwaną rdzą jęczmienia. Puccinia hordei jest szeroko rozprzestrzeniona we wszystkich rejonach uprawy jęczmienia na świecie[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Puccinia, Pucciniaceae, Pucciniales, Incertae sedis, Pucciniomycetes, Pucciniomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Rozwój[edytuj | edytuj kod]
Puccinia hordei jest pasożytem dwudomowym, znaczy to, że jej rozwój odbywa się na dwóch różnych żywicielach. Jest też pasożytem obligatoryjnym, czyli może rozwijać się tylko na żywych organizmach i rdzą pełnocyklową – wytwarza wszystkie typowe dla rdzy rodzaje zarodników[2].
Żywicielami ecjalnymi są różne gatunki z rodzaju śniedek (Ornithogalum), Leopoldia i Dipcadi. Powstają na nich spermogonia wytwarzające spermacja i ecja wytwarzające ecjospory. Rozsiewane przez wiatr ecjospory dokonują na jęczmieniu infekcji pierwotnej. Przy sprzyjającej pogodzie już po 8 dniach na liściach jęczmienia z ecjospor rozwijają się strzępki tworzące uredinia z urediniosporami, które rozsiewane przez wiatr dokonują infekcji wtórnej rozprzestrzeniając chorobę. Nieco później powstają telia wytwarzające teliospory będące przetrwalnikami. Z teliospor powstaje przedgrzybnia wytwarzająca bazydiospory infekujące żywiciela ecjalnego[2].
W Polsce i w Europie Środkowej bardzo rzadko jednak występuje taki pełny cykl rozwojowy, zazwyczaj cały rozwój patogena odbywa się tylko na jęczmieniu[2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Spermacja i ecja wytwarzane są na blaszce liściowej żywiciela ecjalnego. Ecjospory mają rozmiar 25-29,5 × 21-24,5 μm i ścianę o grubości 1 μm pokrytą dwoma rodzajami brodawek; o wysokości 0,5-0,8 μm lub 0,2-0,4 μm, gęsto stłoczonymi, lub rozmieszczonymi w odległościach 0,4-0,8 μm. Małe brodawki zwykle tworzą niewielkie grupy[4].
Uredinia mają wielkość do 0,3 mm, są nagie, jasnobrązowo-żółtawe. Eliptyczne lub odwrotnie jajowate urediniospory mają rozmiar 23-30 (-33) × 18-25 μm. Ściana o grubości 1,0-1,7 (-2,0) μm, jej warstwa zewnętrzna jest blada żółta, cienka warstwa wewnętrzna jest żółto-brązowa. Pokryta jest kolcami o rozmiarach (0,3-) 0,5-0,8 (-1,0) μm. Między kolcami znajduje się (6) 7-11 (-13) zazwyczaj odrębnych porów rostkowych[4].
Telia powstają tylko na dolnej stronie blaszki liściowej jęczmienia, są czarne i nieco większe od urediniów. Wstawki o barwie od pomarańczowo-brązowej do kasztanowatej i długości 60-70 (-80) μm[4]. Teliospory dwukomórkowe o kształcie maczugowatym i nieregularnym, o szczycie nieco nieco spłaszczonym, zaokrąglonym lub zaostrzonym i barwie żółtobrunatnej. Mają cienkościenne boki i zgrubiałe szczyty. Oprócz typowych teliospor powstają w teliach także jednokomórkowe mezospory o kształcie eliptycznym, maczugowatym lub odwrotnie jajowatym[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2017-04-29]. (ang.).
- ↑ a b c d e Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia, t. 2. Choroby roślin uprawnych, Poznań: Powszechne Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 2011, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ Species Fungorum. [dostęp 2017-04-29]. (ang.).
- ↑ a b c Mycobank. Puccinia hordei. [dostęp 2017-04-29].