Śniedek
Śniedek (Ornithogalum L.) – rodzaj roślin z rodziny szparagowatych. Należy do niego ok. 100–150 gatunków roślin występujących głównie w basenie Morza Śródziemnego oraz w południowej Afryce, poza tym w Europie i zachodniej Azji[2]. Gatunkiem typowym jest Ornithogalum umbellatum L.[3].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina z organem przetrwalnikowym w postaci cebuli otulonej białą lub jasnobrązową tuniką. Liści jest tylko kilka, wyłącznie odziomkowe, o blaszce równowąskiej lub lancetowatej, na brzegach gładkiej lub owłosionej. Kwiatostan na szczycie głąbika złożony z 2 lub więcej kwiatów, z białawymi, błoniastymi przysadkami. Okwiat złożony z 6 listków, szeroko rozpostarty. Pręcików 6, słupek pojedynczy, górny, z 3 komorami, cylindryczny lub kulisty. Znamię całobrzegie lub trójdzielne. Owocem jest torebka zawierająca liczne kuliste lub owalne nasiona[2].
Biologia[edytuj | edytuj kod]
Rośliny zawierają w cebulach kardiotoksyczne kardenolidy[2].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Celsia Heister ex Fabricius
- Pozycja systematyczna rodzaju według APweb (aktualizowany system APG III z 2009)
Rodzaj z podrodziny Scilloideae Burnett (plemię Hyacintheae podplemię Hyacinthinae[4]) z rodziny szparagowatych w obrębie szparagowców. W poprzedniej wersji systemu (APG II z 2003) zaliczany wraz z obecną podrodziną Scilloideae do rodziny hiacyntowatych[1].
- Pozycja rodzaju w systemie Reveala (1993–1999)
Gromada okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa liliowe (Liliidae J.H. Schaffn.), nadrząd Lilianae Takht., rząd amarylkowce (Amaryllidales Bromhead), rodzina hiacyntowate (Hyacinthaceae Batsch), podplemię Ornithogalinae, Caruel rodzaj śniedek (Ornithogalum L.)[5].
- Gatunki flory Polski[6][7]
- śniedek baldaszkowaty (Ornithogalum umbellatum L.)
- śniedek Buchego (Ornithogalum boucheanum Asch.) – antropofit zadomowiony
- śniedek cienkolistny (Ornithogalum collinum Guss.)
- śniedek zwisły (Ornithogalum nutans L.) – gatunek uprawiany
- śniedek górski (Ornithogalum montanum Cirillo) – efemerofit
- śniedek pirenejski (Ornithogalum pyrenaicum L.) – efemerofit
- Inne gatunki (wybór)[4]
- Ornithogalum algeriense Jord. & Fourr.
- Ornithogalum arabicum L. – śniedek arabski
- Ornithogalum arcuatum Steven
- Ornithogalum auratum J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum broteroi M. Laínz
- Ornithogalum candicans (Baker) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum clavatum (Mast.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum comosum L.
- Ornithogalum conicum Jacq.
- Ornithogalum dubium Houtt.
- Ornithogalum exscapum Ten.
- Ornithogalum flaccidum (Jacq.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum flexuosum (Thunb.) U. Müll.-Doblies & D. Müll.-Doblies
- Ornithogalum graminifolium Thunb.
- Ornithogalum gussonei Ten.
- Ornithogalum kochii Parl.
- Ornithogalum longebracteatum Jacq.
- Ornithogalum maculatum Jacq.
- Ornithogalum magnum (Baker) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum maximum (Burm. f.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum narbonense L. – śniedek narboński
- Ornithogalum nelsonii (N. E. Br.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum oligophyllum E. D. Clarke
- Ornithogalum prasinum Ker Gawl.
- Ornithogalum saundersiae Baker
- Ornithogalum serotinum (L.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum setosum (Jacq.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum tenuifolium F. Delaroche
- Ornithogalum thyrsoides Jacq. – śniedek wiechowaty
- Ornithogalum toxicarium C. Archer & R. H. Archer
- Ornithogalum viride (L.) J. C. Manning & Goldblatt
- Ornithogalum viridiflorum (I. Verd.) J. C. Manning & Goldblatt
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-10-16].
- ↑ a b c Gerald B. Straley, Frederick H. Utech: Ornithogalum (ang.). W: Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2010-10-16].
- ↑ a b Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-10].
- ↑ a b Genus: Ornithogalum (ang.). W: Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2010-10-16].
- ↑ Crescent Bloom: Systematyka rodzaju Ornithogalum (ang.). The Compleat Botanica. [dostęp 2009-02-10].
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
- ↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 541-542. ISBN 83-01-14342-8.