Puryzm (malarstwo)
Puryzm – kierunek w malarstwie współczesnym powstały z kubizmu syntetycznego, nawiązujący również do neoplastycyzmu i konstruktywizmu.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Rozwijał się w latach 1916–1925, powołany przez Ozenfanta i Le Corbusiera w reakcji na postrzeganą degenerację kubizmu w zwykłą sztukę dekoracyjną[1][2]. Puryzm wystrzegał się emocji i ekspresji, odrzucał czynnik fantazji i eksperymentu, opowiadał się za przemysłowym „duchem epoki”, sprowadzając wszystko do surowej, ascetycznej syntezy kształtu i barw[1][2][3]. Jako wzór przyjęto techniczną precyzję maszyny[1][2][4].
Tezy te zostały ogłoszone przez Ozenfanta i Le Corbusiera w manifeście Après le Cubisme (1918), a następnie rozwinięte w piśmie „Espirit Nouveau” (1920–1925) i książce La Peinture Moderne (1925)[1][2][5].
Typową tematyką była martwa natura – chłodna, czysta i bezosobowo wykończona. Stosowano kompozycję złożoną z płaskich, płynnie zrytmizowanych form geometrycznych w pastelowej kolorystyce. Była to sztuka o rygorystycznej dyscyplinie formalnej, w dużym stopniu związana z nowoczesną architekturą[2][4].
Puryzm nie miał istotnego znaczenia w malarstwie francuskim. Wywarł jednak wpływ na architektoniczne teorie konstruktywizmu i nauki Bauhausu[1][2][5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Stefan Kozakiewicz (red.), Słownik terminologiczny sztuk pięknych, wyd. IV, Warszawa: PWN, 1996, s. 338, ISBN 83-01-12365-6 (pol.).
- ↑ a b c d e f Ian Chilvers, John Glaves-Smith, Dictionary of Modern and Contemporary Art, wyd. 2, Oxford University Press, 2009, s. 1588–1589, ISBN 978-0-19-923965-8 (ang.).
- ↑ Lothar Altmann (red.), Leksykon malarstwa i grafiki, Warszawa: Arkady, 2012, s. 460–461, ISBN 978-83-213-4729-5 (pol.).
- ↑ a b Purism, [w:] Michael Clarke, Concise Oxford Dictionary of Art Terms, Oxford University Press, 2010, DOI: 10.1093/acref/9780199569922.001.0001, ISBN 978-0-19-172714-6 [dostęp 2021-06-30] (ang.).
- ↑ a b Purism, [w:] James Stevens Curl, Susan Wilson, Oxford Dictionary of Architecture, wyd. 3, Oxford University Press, 2021, DOI: 10.1093/acref/9780191918742.001.0001, ISBN 978-0-19-191874-2 [dostęp 2021-03-30] (ang.).