Równość (periodyk socjalistyczny)
| Częstotliwość | |
|---|---|
| Państwo | |
| Adres | |
| Tematyka |
polityczno-społeczna |
| Język | |
| Pierwszy numer |
październik 1879 |
| Ostatni numer |
II poł. 1881 |
Równość – czasopismo społeczno-polityczne wydawane w Genewie w latach 1879–1881 przez Stowarzyszenie Socjalistów Polskich „Równość". Był to pierwszy polski periodyk socjalistyczny[1] o tendencjach anarchistycznych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W skład zespołu redakcyjnego wchodzili następujący działacze socjalistyczni: Stanisław Mendelson, Bolesław Limanowski, Kazimierz Dłuski, Ludwik Waryński, Witold Piekarski, Szymon Diksztajn[1]. W pierwszym numerze czasopisma opublikowanym w październiku 1879 ukazał się tzw. program brukselski, czyli pierwszy teoretyczny wykład programu polskiego socjalizmu[2].
Duże kontrowersje wśród polskich działaczy socjalistycznych wywołał artykuł autorstwa Kazimierza Dłuskiego pt. Patriotyzm i socjalizm, który zamieszczono w drugim numerze „Równości”. Według autora oba pojęcia, czyli patriotyzm i socjalizm, wykluczają się wzajemnie. Patriotyzm polski został skrytykowany, jako idea dążąca do wyzwolenia jedynie konkretnych, wyższych klas społecznych, a nie wszystkich Polaków: „Patriotyzm polski w swym dążeniu do wyzwolenia ojczyzny, do odbudowania dawnego państwa polskiego, miał głównie na celu tylko uprzywilejowaną cząstkę całego narodu, znaczną jego mniejszość, tj. szlachtę i burżuazję;”. Co istotne jednak, Dłuski odrzuca istnienie państwa pisząc, że: „Socjalizm żąda równych praw i obowiązków dla wszystkich, nie zna więc ani klas, ani przywilejów. Przeciwnie, dążąc do ekonomicznej równości ujarzmionych, niszczy w samej swej tendencji wszelką władzę, wszelką przewagę jednych nad drugimi;” oraz „jest on [socjalizm] wrogiem państwa, które tylko siłą panuje nad uciskanymi”. Takie podejście do spraw równości oraz państwowości znalazło swoich zwolenników wśród działaczy Stowarzyszenia „Równość”, m.in. w osobie Szymona Diksztajna, Stanisława Mendelsona, czy Ludwika Waryńskiego[3].
W 1881 redakcja pisma, w rocznicę dziesiątej rocznicy powstania Komuny Paryskiej, wydała w formie ulotki odezwę, przy której zamieszczono również zaproszenie na Międzynarodowy Kongres Anarchistyczny odbywający się w Londynie. Redakcja wyrażała nadzieję na odbudowanie w ten sposób Międzynarodowego Stowarzyszenia Robotników. Pismo przestało się jednak ukazywać już w połowie 1881. Konflikty wewnątrz Stowarzyszenia „Równość”, powodowane przede wszystkim podejściem do spraw narodowych, podzieliły członków. Jednym z działaczy, którzy odeszli, był Bolesław Limanowski, który nie zgadzając się przede wszystkim z opiniami Kazimierza Dłuskiego, w odpowiedzi założył Socjalistyczne Stowarzyszenie „Lud Polski”, które w programie odwoływał się do tradycji niepodległościowych[3]. Część zespołu redakcyjnego zaczęła redagować również czasopismo „Przedświt”[4].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Myśliński 1982 ↓, s. 24.
- ↑ Myśliński 1982 ↓, s. 25.
- ↑ a b Polski ruch anarchistyczny w XIX w., [w:] Tomasz Muras, Rozwój polskiego ruchu anarchistycznego w okresie od XIX w. do I wojny światowej, Łódź 2018, s. 64–66 [zarchiwizowane].
- ↑ Myśliński 1982 ↓, s. 26.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Jerzy Myśliński: Polska prasa socjalistyczna w okresie zaborów. Warszawa: 1982.
- Równość, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2018-10-19].