Reguła kwadratu (szachy)
Reguła kwadratu – jedna z technik rozgrywania końcówek szachowych. Dzięki tej technice można szybko obliczyć czy król zdąży zbić pionka, zanim ten dojdzie do pola przemiany. Technika ta umożliwia zarówno wygrać partie jak i w gorszej pozycji zremisować ją. Reguła kwadratu szczególnie się przydaje, gdy mamy mało czasu na zegarze szachowym.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Spójrzmy na diagram 1. Jeżeli na posunięciu są białe, to uratują remis, gdyż zdążą wejść do kwadratu b5-b1-f1-f5 np.:
- Kf5!! (inne posunięcia prowadza do przegranej białych) ...b4
- Ke4 b3
- Kd3 b2
- Kc2 (i biały król zdążył w samą porę. W następnym posunięciu bije czarnego piona).
Natomiast, gdy czarne wykonują posunięcie, wtedy wygrywają partię (biały król nie zdąży wejść do kwadratu) np.:
- ...b4!! (inaczej biały król znajdzie się w kwadracie i będzie remis) Kf5
- b3 Ke4
- b2 Kd3
- Hb1 białe dorabiają hetmana i bez problemu wygrają partie.
W czasie partii szachowej zazwyczaj rysuje się w myślach jedną linie (przekątną kwadratu b5-f1). Na jej podstawie szybko i bez problemu można wyznaczyć wierzchołki b1 oraz f5.
Trzeba pamiętać, że reguła kwadratu nie działa w przypadku, gdy pion stoi w pozycji wyjściowej i może ruszyć się o dwa pola.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Popatrzmy teraz na diagram 2. Pionek czarnych znajduje się na pozycji wyjściowej, dlatego teraz przekątna liczymy od pola b6 (w klasycznych szachach pionek, gdy jest w pozycji wyjściowej może przesunąć się o dwa pola do przodu). Jeżeli czarne zaczynają, to wygrywają ...b5!!, a jeżeli białe zaczynają, to jest remis Kg5!! lub Kg6!!.
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Kompozycja szachowa i praktyka
[edytuj | edytuj kod]Diagram 3 - Białe zaczynają. Remis mogą uzyskać wykorzystując podwójną groźbę awansu pionka na hetmana lub dostanie się do kwadratu czarnego pionka.
- Kg7 h4
- Kf6 h3 (lub 2...Kb6 3. Ke5 Kc6 4. Kf4, dostając się do kwadratu = )
- Ke7! Kb6
- Kd7
Remis[1].
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Diagram 4 - Posunięcie białych - remis.
- Kb7 a5
- Kc7 Kc5 (2...a4 3. f5)
- Kd7 Kd5
- Ke7 Ke4 (wydaje się, że czarne wygrywają, lecz...)
- Ke6! Kf4
- Kd5
Król znalazł się w kwadracie. Remis[1].
a | b | c | d | e | f | g | h | ||
8 | 8 | ||||||||
7 | 7 | ||||||||
6 | 6 | ||||||||
5 | 5 | ||||||||
4 | 4 | ||||||||
3 | 3 | ||||||||
2 | 2 | ||||||||
1 | 1 | ||||||||
a | b | c | d | e | f | g | h |
Diagram 5 - Dzięki tej idei mistrzowi świata E. Laskerowi udało się uratować pozycję przy następnym spotkaniu.
- h4 Kg4 (inaczej h5)
- Kg6 (Przegrywało Kf6? ze względu na 2...c4 3. bc bc 4. Ke5 c3! 5. bc a4 - +) ...Kh4
- Kf5 Kg3
- Ke4 Kf2
- Kd5 Ke3
- Kc5 Kd3
- Kb5 Kc2
- Ka5 Kb3
Remis[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W.Litmanowicz, J. Giżycki, "Szachy od A do Z", tom I, Warszawa 1986, str. 490