Rybaczek amazoński

Rybaczek amazoński
	Chloroceryle amazona
	(Latham, 1790)
	; Samiec
	; Samica
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	kraskowe
Rodzina	zimorodkowate
Podrodzina	rybaczki
Rodzaj	Chloroceryle; Kaup, 1848
Gatunek	rybaczek amazoński
Synonimy
	Alcedo amazona Latham, 1790;
	Alcedo amazona Latham, 1790;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Rybaczek amazoński^[4] (Chloroceryle amazona) – gatunek średniej wielkości ptaka z podrodziny rybaczków (Cerylinae) w rodzinie zimorodkowatych (Alcedinidae). Zamieszkuje Meksyk, Amerykę Centralną i Południową. Nie jest zagrożony.

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Gatunek ten został po raz pierwszy opisany naukowo przez Johna Lathama w 1790 roku^[5]^[2]. Jest blisko spokrewniony z rybaczkiem zielonym (C. americana)^[2]. Nie wyróżnia się podgatunków^[6]. Populacje z północy zasięgu proponowano zaliczyć do podgatunku mexicana ze względu na większy rozmiar i niewielkie różnice w upierzeniu, ale zmiany te mają charakter klinalny^[2].

Występowanie[edytuj | edytuj kod]

Rybaczki amazońskie występują od Meksyku przez Amerykę Centralną aż po południową Brazylię, Urugwaj i środkową Argentynę^[3]. Spotyka się je przeważnie do 1200 m n.p.m., ale w Wenezueli aż do 2500 m n.p.m.^[7] Żyją nad dużymi, wolno lub szybko płynącymi rzekami z bystrzami i głębokimi plosami, nad brzegami jezior i nad zadrzewionymi lagunami; sporadycznie nad lagunami z wodą słonawą, naturalnymi kanałami pośród namorzynów i w estuariach^[7].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Rybaczek amazoński ma ciemnozieloną głowę i plecy^[8]. Dziób czarny i masywny, co odróżnia go od rybaczka popielatego^[9]. U samca występuje rdzawa obroża na piersi, której samica nie ma^[8]. Obie płcie mają za to mały czubek z piór^[9].

Długość ciała do 30 cm^[8]. Masa ciała: samce 98–120 g, samice 125–140 g^[7].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek drapieżny; odżywia się rybami, owadami i ich larwami oraz skorupiakami^[8]. Atakuje ofiary, wykonując pikowanie^[9].

Samica składa 3–4 jaja w specjalnie wykopanej norce zakończonej komorą o długości 25 cm i średnicy 45 cm. Tylko samica przez 22 dni wysiaduje jaja, a samiec donosi jej w tym czasie pokarm^[8]. Co ciekawe, ptaki nie mogą manewrować, więc z nory wychodzą tyłem^[8]. Po miesiącu młode opuszczają gniazdo, będąc ciągle pod kontrolą rodziny^[8].

Status[edytuj | edytuj kod]

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje rybaczka amazońskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, według szacunków organizacji Partners in Flight z 2019 roku, mieści się w przedziale 0,5–5 milionów osobników, a jej trend uznawany jest za spadkowy^[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Chloroceryle amazona, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-07-21] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Amazon Kingfisher (Chloroceryle amazona). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Chloroceryle amazona, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cerylinae Reichenbach, 1851 - rybaczki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-19)].
↑ John Latham: Index orntihologicus, sive Systema ornithologiae.... T. 1. Londyn: 1790, s. 257. (łac.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-22]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 244. ISBN 978-84-87334-30-6. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zimorodki, [w:] DavidD. Alderton DavidD., Encyklopedia ptaków świata, PeterP. Barrett, Wydawnictwo Dragon, 2020, ISBN 978-83-8172-650-4 .
↑ ^a ^b ^c Rybaczek amazoński (Chloroceryle amazona). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-05)]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Chloroceryle amazona, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2021-07-21] [zarchiwizowane z adresu] (ang.).

[ibc-2] Amazon Kingfisher (Chloroceryle amazona). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).

[iucn-3] Chloroceryle amazona, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Cerylinae Reichenbach, 1851 - rybaczki (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-07-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-19)].

[oryg-5] John Latham: Index orntihologicus, sive Systema ornithologiae.... T. 1. Londyn: 1790, s. 257. (łac.).

[ioc-6] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-07-22]. (ang.).

[HBW6-7] Josep del Hoyo, Andrew Elliott, Jordi Sargatal (red.): Handbook of the Birds of the World. Cz. 6: Mousebirds to Hornbills. Barcelona: Lynx Edicions, 2001, s. 244. ISBN 978-84-87334-30-6. (ang.).

[:0-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Zimorodki, [w:] DavidD. Alderton DavidD., Encyklopedia ptaków świata, PeterP. Barrett, Wydawnictwo Dragon, 2020, ISBN 978-83-8172-650-4 .

[:1-9] Rybaczek amazoński (Chloroceryle amazona). [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-06-05)]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]