Zimorodkowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zimorodkowate
Alcedinidae[1]
Rafinesque, 1815[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – łowiec jasny (Halcyon senegalensis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

kraskowe

Nadrodzina

Alcedinoidea

Rodzina

zimorodkowate

Typ nomenklatoryczny

Alcedo Linnaeus, 1758

Synonimy
  • Alcedia Rafinesque, 1815[2]
Podrodziny

zobacz opis w tekście

Zimorodkowate[3] (Alcedinidae) – rodzina ptaków z rzędu kraskowych (Coraciiformes). Należy do niej ponad 90 gatunków zazwyczaj małych ptaków o dużych głowach, dużych, długich, bocznie spłaszczonych i ostrych dziobach, krótkich nogach i krótkim ogonie.

Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]

Zimorodkowate żyją zarówno w środowiskach leśnych, jak i związanych z wodami śródlądowymi. Największym gatunkiem jest kukabura chichotliwa osiągająca 45 cm długości. Zimorodki żyjące blisko wód polują głównie na drobne ryby (rzucając się na nie nagle do wody), a te żyjące w lasach najczęściej na drobne gady. Niezależnie od rodzaju zdobyczy, zimorodki przed zjedzeniem zabijają ją, uderzając o gałąź lub kamień.

Rozprzestrzenione są na całym świecie[4][5], jednak za ich ojczyznę uważa się tropiki Starego Świata i Australazji, gdzie występuje ich największa różnorodność. W Europie i Amerykach obecnych jest tylko kilka gatunków tych ptaków. Z sześciu zimorodkowatych występujących w obu Amerykach, cztery należą do rodzaju Chloroceryle, a dwa do rodzaju Megaceryle. Sugeruje to, że gatunki spotykane na półkuli zachodniej wywodzą się z jednego lub dwóch gatunków kolonizujących.

Systematyka – kontrowersje[edytuj | edytuj kod]

Systematyka zimorodkowatych jest przedmiotem kontrowersji. Panuje zgoda co do tego, że wszystkie rodzaje zimorodków należy zaliczyć do rzędu kraskowych (Coraciiformes), jednakże poniżej tego poziomu podział systematyczny różni się u różnych autorów. Tradycyjnie wyróżniano jedną rodzinę Alcedinidae a w niej trzy podrodziny: Alcedininae (zimorodki), z rodzajami: Alcedo, Ceyx, Ispidina; Halcyoninae (łowce), z rodzajami Actenoides, Carydonax, Cittura, Clytoceyx, Halcyon, Lacedo, Melidora, Pelargopsis, Tanysiptera, Dacelo, Syma, Todirhamphus; Cerylinae (rybaczki), z rodzajami Megaceryle, Ceryle, Chloroceryle.

Współcześnie podrodziny te są często podnoszone do rangi rodzin, odpowiednio Alcedinidae, Halcyonidae, Cerylidae[6][7][8], a ich wspólne pokrewieństwo podkreśla się zaliczając je do utworzonego w rzędzie Coraciiformes podrzędu Alcedines[potrzebny przypis].

Badania filogenetyczne[9] wskazują na błędne przyporządkowanie pokrewieństwa pomiędzy różnymi gatunkami zimorodków. W pracy tej zasugerowano wyodrębnienie kilku nowych rodzajów, m.in. Todirhamphus i Ispidina.

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodziny należą następujące podrodziny[3]:

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Alcedinidae, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. a b C.S. Rafinesque: Analyse de la nature, or, Tableau de l’univers et des corps organisés. Palerme: Aux dépens de l’auteur, 1815, s. 66. (fr.).
  3. a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Alcedinidae Rafinesque, 1815 - zimorodkowate - Kingfishers (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-10-13].
  4. D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Kingfishers (Alcedinidae), version 1.0.. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.alcedi1.01. [dostęp 2020-10-13]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  5. Kingfishers (Alcedinidae). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-18)]. (ang.).
  6. Charles G. Sibley, Burt L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 978-0-300-04969-5. (ang.).
  7. C. Hilary Fry, Kathie Fry: Kingfishers, Bee-eaters & Rollers. A Handbook. Londyn: Christopher Helm, 1992. ISBN 0-691-04879-7. (ang.).
  8. Les Christidis, Walter Boles: Systematics and Taxonomy of Australian Birds. Collingwood Victoria, Australia: CSIRO Publishing, 2008. ISBN 978-0-643-09602-8. (ang.).
  9. Robert G. Moyle. A Molecular Phylogeny of Kingfishers (Alcedinidae) With Insights into Early Biogeographic History. „The Auk”. 123 (3), s. 487-499, 2006. DOI: 10.1642/0004-8038(2006)123[487:AMPOKA]2.0.CO;2. (ang.).