Rzeżucha gorzka
| ||
| ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | różowe | |
| Rząd | kapustowce | |
| Rodzina | kapustowate | |
| Rodzaj | rzeżucha | |
| Gatunek | rzeżucha gorzka | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Cardamine amara L. Sp. Pl. 2: 656. 1753 | ||
Rzeżucha gorzka (Cardamine amara L.) – gatunek rośliny należący do rodziny kapustowatych. Występuje na terenie całej Polski, bardziej pospolity jest w rejonie Karpat i Sudetów.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Wzniesiona, pełna i nie pokryta włoskami (naga) łodyga osiąga do 40 cm wysokości.Pod ziemią roślina posiada kłącze, z którego wyrastają krótkie rozłogi. Na rozłogach tych wyrastają korzenie przybyszowe.
- Liście
- Nagie liście osadzone są skrętolegle na łodydze. Są to liście złożone; nieparzysto pierzastosieczne, składające się z 5 -11 blaszek. Szczytowy, nieparzysty listek jest największy.
- Kwiaty
- Wyrastają na wierzchołku łodygi, tworząc kwiatostan – grono, w którym jest kilka do kilkanaście pojedynczych kwiatów, osadzonych na długiej szypułce. Korona kwiatów ma 4 wolne płatki o owalnym, wydłużonym kształcie. Płatki korony są białe, delikatnie żyłkowane. Kielich ma 4 wolne, wąskie działki. Słupek jest pojedynczy, pręcików jest 6, przy czym 4 są dłuższe, a 2 krótsze (tzw. pręciki dwusilne).
- Owoc
- Podłużna, cienka łuszczyna z kilkunastoma nasionami.
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Bylina, hemikryptofit. Kwitnie od czerwca do lipca. Rośnie głównie w terenach podmokłych; na mokrych łąkach, młakach wokół źródeł, nad brzegami potoków, w podmokłych i cienistych zaroślach. Rośnie zarówno na podłożu wapiennym, jak i granitowym. W Tatrach dochodzi do wysokości 1500 m n.p.m. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Montio-Cardaminetea, Ass. Cardamino opizii-Philonotidetum caespitosae. Liczba chromosomów 2n= 16, 32.
Zmienność[edytuj | edytuj kod]
Występuje w Polsce w dwóch podgatunkach:
- rzeżucha gorzka Opiza (Cardamine amara L. subsp. opizii (J. Presl & C. Presl) Čelak. = C. opizii J. Presl & C. Presl) – ma owłosioną łodygę, skrócony kwiatostan i listki w 5-8 parach. Występuje w Sudetach i Karpatach. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Cardamino opizii-Philonotidetum[2].
- rzeżucha gorzka typowa (Cardamine amara L. subsp. amara = C. amara L.) – ma łodyga nagą, lub co najwyżej tylko dołem owłosioną, kwiatostan nie jest skrócony, a listki w 2-4 parach. Występuje na całym terenie. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Montio-Cardaminetea[2]
Tworzy mieszańce z: rzeżuchą łąkową (C. x ambigua O.E.Schultz), rz. leśną i rz. włochatą.
Ciekawostki[edytuj | edytuj kod]
- Ma gorzki smak, stąd jej nazwa. Jej domieszka do siana powoduje zły, gorzki smak mleka oraz jego przetworów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001- .... [dostęp 2010-05-13].
- ↑ a b Matuszkiewicz Władysław. Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Wyd. Naukowe PWN, Warszawa, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zofia Radwańska-Paryska: Rośliny tatrzańskie. Warszawa: WSiP, 1988. ISBN 83-09-00256-4.
- Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.
- Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.