Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Równanie całkowe Fredholma [1] – równanie całkowe postaci
u
(
x
)
−
μ
∫
Ω
k
(
x
,
y
)
u
(
y
)
d
y
=
v
(
x
)
,
x
∈
Ω
(Fr)
,
{\displaystyle u(x)-\mu \int \limits _{\Omega }k(x,y)u(y)dy=v(x),\;x\in \Omega \;{\mbox{(Fr)}},}
gdzie funkcje
k
,
v
{\displaystyle k,v}
oraz liczba
μ
{\displaystyle \mu }
są ustalone natomiast funkcja
u
{\displaystyle u}
jest szukana.
Zwykle o zbiorze
Ω
{\displaystyle \Omega }
zakłada się, że jest otwartym i spójnym podzbiorem przestrzeni
R
n
.
{\displaystyle \mathbb {R} ^{n}.}
Funkcję
k
{\displaystyle k}
nazywamy jądrem . Nakładając na jądro pewne założenia (np. co do całkowalności) można otrzymać wyniki dotyczące istnienia rozwiązań równania Fredholma. Jednym z nich jest twierdzenie Fredholma:
Niech
k
∈
L
2
(
Ω
×
Ω
)
.
{\displaystyle k\in L^{2}(\Omega \times \Omega ).}
Wówczas
Równanie
(Fr)
{\displaystyle {\mbox{(Fr)}}}
ma dla każdej prawej strony
v
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle v\in L^{2}(\Omega )}
niezerowe rozwiązanie
u
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega )}
wtedy i tylko wtedy, gdy jedynym rozwiązaniem równania
u
(
x
)
−
μ
∫
Ω
k
(
x
,
y
)
u
(
y
)
d
y
=
0
,
(
Fr
0
)
{\displaystyle u(x)-\mu \int \limits _{\Omega }k(x,y)u(y)dy=0,\,({\mbox{Fr}}_{0})}
jest funkcja tożsamościowo równa zeru.
Jeśli
(
Fr
0
)
{\displaystyle ({\mbox{Fr}}_{0})}
ma niezerowe rozwiązanie
u
∈
L
2
(
Ω
)
,
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega ),}
to istnieje również niezerowe rozwiązanie
u
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega )}
równania
u
(
x
)
−
μ
¯
∫
Ω
k
(
y
,
x
)
¯
u
(
y
)
d
y
=
0
,
(
Fr
0
)
¯
,
{\displaystyle u(x)-{\overline {\mu }}\int \limits _{\Omega }{\overline {k(y,x)}}u(y)dy=0,\,{\overline {({\mbox{Fr}}_{0})}},}
ponadto, rozwiązania obu tych równań tworzą skończenie wymiarowe przestrzenie liniowe o równych wymiarach.
Jeżeli równanie
(
Fr
0
)
{\displaystyle ({\mbox{Fr}}_{0})}
ma niezerowe rozwiązanie
u
∈
L
2
(
Ω
)
,
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega ),}
to równanie
Fr
{\displaystyle {\mbox{Fr}}}
ma rozwiązanie
u
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega )}
dla danej prawej strony
v
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle v\in L^{2}(\Omega )}
wtedy i tylko wtedy, gdy
∫
Ω
v
(
x
)
u
(
x
)
¯
d
x
=
0
{\displaystyle \int \limits _{\Omega }v(x){\overline {u(x)}}dx=0}
dla każdego
u
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega )}
spełniającego równanie
(
Fr
0
)
¯
.
{\displaystyle {\overline {({\mbox{Fr}}_{0})}}.}
Zbiór wszystkich liczb
μ
{\displaystyle \mu }
dla których
(
Fr
0
)
{\displaystyle ({\mbox{Fr}}_{0})}
ma niezerowe rozwiązanie
u
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega )}
jest albo skończony albo tworzy ciąg
(
μ
n
)
n
∈
N
{\displaystyle (\mu _{n})_{n\in \mathbb {N} }}
taki, że
|
μ
n
|
→
∞
.
{\displaystyle |\mu _{n}|\to \infty .}
Dowód twierdzenia Fredholma opiera się całkowicie na alternatywie Fredholma oraz następującej obserwacji – jeżeli
k
∈
L
2
(
Ω
×
Ω
)
{\displaystyle k\in L^{2}(\Omega \times \Omega )}
oraz
A
u
(
x
)
=
∫
Ω
k
(
x
,
y
)
u
(
x
)
d
y
{\displaystyle Au(x)=\int \limits _{\Omega }k(x,y)u(x)dy}
dla
u
∈
L
2
(
Ω
)
,
{\displaystyle u\in L^{2}(\Omega ),}
to
operator
A
:
L
2
(
Ω
)
→
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle A\colon L^{2}(\Omega )\to L^{2}(\Omega )}
jest liniowy i ciągły.
operator
A
{\displaystyle A}
jest zwarty
operator
A
⋆
{\displaystyle A^{\star }}
jest również zwarty oraz
A
⋆
v
(
x
)
=
∫
Ω
k
(
y
,
x
)
¯
v
(
y
)
d
y
,
v
∈
L
2
(
Ω
)
{\displaystyle A^{\star }v(x)=\int \limits _{\Omega }{\overline {k(y,x)}}v(y)dy,\;v\in L^{2}(\Omega )}
Nazwa równania pochodzi od nazwiska szwedzkiego matematyka Fredholma .
L.C. Evans, Partial Differential Equations , American Mathematical Society, Providence, 1998. ISBN 0-8218-0772-2 .