Sarkofag Adelfii
| |
| Data powstania |
ok. 340–345 |
|---|---|
| Medium | |
Sarkofag Adelfii – pochodzący z IV wieku marmurowy sarkofag, będący przykładem wczesnochrześcijańskiej sztuki sepulkralnej. Znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Syrakuzach[1].
Datowany na lata około 340–345[1][2] sarkofag został odkryty w 1872 roku w katakumbach św. Jana w Syrakuzach[1]. Ozdobiony został reliefami przedstawiającymi sceny ze Starego i Nowego Testamentu[1]. W centralnej części na froncie sarkofagu umieszczony został medalion z portretami małżonków, identyfikowanych dzięki umieszczonej na pokrywie inskrypcji[2]. Są to clarissima femina Adelfia i jej mąż, komes Waleriusz, identyfikowany z pochodzącym z Sycylii urzędnikiem Lucjuszem Aradiuszem Waleriuszem Prokulusem[1]. Waleriusz ubrany jest w togę i trzyma w ręku zwój[1].
Medalion z wizerunkami małżonków ujęty jest z obydwu stron odpowiadającymi sobie nawzajem scenami, pogrupowanymi w pary[2]. Są to kolejno: od strony lewej – ręka Boga przekazująca tablice Prawa Mojżeszowi, Chrystus uzdrawiający niewiastę cierpiącą na krwotok, Chrystus z kłosem i jagnięciem stojący między Adamem i Ewą oraz zaparcie się Piotra[2]. Od strony prawej przedstawione są: ręka Boga powstrzymująca Abrahama przed złożeniem Izaaka w ofierze, Chrystus przywracający wzrok ślepcowi, scena cudownego rozmnożenia chleba i ryb oraz wskrzeszenie przez Chrystusa młodzieńca z Naim[2].
W pasie dolnym, poniżej medalionu, w miejscu centralnym umieszczona została scena pokłonu Trzech Mędrców[2]. Po jej obydwu bokach umieszczono rozmieszczone symetrycznie dwie pary scen, po jednej krótszej i jednej dłuższej[2]. W części prawej ukazano Adama i Ewę w raju oraz wjazd Chrystusa do Jerozolimy, w części lewej natomiast cudowną przemianę wina w Kanie Galilejskiej oraz Trzech Młodzieńców odmawiających złożenia pokłonu przed posągiem[2].
Pokrywę sarkofagu udekorowano z prawej strony przedstawieniem narodzin Jezusa, z pokłonem zwierząt oraz wizytą Trzech Mędrców[2]. Znaczenie sceny z lewej strony jest nie do końca jasne, przypuszczalnie odnosi się do śmierci Adelfii i jej przyjęcia w niebie[2]. Całość stanowiłaby rodzaj pocieszenia dla pogrążonych w żałobie, przypominającego, że Chrystus poprzez swoje wcielenie przyniósł światu zbawienie[2].