Twardnica koniczynowa
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
Sclerotinia trifoliorum |
| Nazwa systematyczna | |
| Sclerotinia trifoliorum Erikss. K. Landtbraksakoemiens handlingar och tidskrift 19: 28 (1880) | |
Twardnica koniczynowa (Sclerotinia trifoliorum Erikss.) – gatunek grzybów z rodziny twardnicowatych (Sclerotiniaceae)[1]. Wśród roślin uprawnych w Polsce wywołuje choroby: rak koniczyny, rak koniczyny na bobiku i rak koniczyny na wyce[2].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sclerotinia, Sclerotiniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].
- Sclerotinia ciborioides Rehm 1872
- Sclerotinia trifoliorum var. fabae M.A. Keay 1939
- Sclerotinia trifoliorum var. minor Alcock 1928[3].
Nazwa polska na podstawie opracowania M.A. Chmiel[4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Sclerotinia trifoliorum tworzy czarne, nieregularnego kształtu lub klapowane, często spłaszczone sklerocja o średnicy 6–10 mm. Powstają w nich na trzonkach pojedynczo lub w małych grupach apotecja. Trzonki zmiennej długości, zazwyczaj od 3 do 6 mm, cylindryczne lub stożkowe, dołem gładkie lub delikatnie chropowate, barwne, górą czarniawe. Tarczki apotecjum o średnicy 2–6 mm, płasko-wypukłe, po wyschnięciu wklęsłe, o barwie od żółtobrązowej do czerwonawobrązowej, gładkie i delikatnie oprószone. Worki o rozmiarach 175 × 215 μm, cylindryczne, zgrubiałe, zaokrąglone na szczycie. Powstaje w nich po 8 zarodników. Są one bezbarwne, szeroko jajowate lub wrzecionowate o zazwyczaj nierównobocznych końcach, bez przegród. W każdym worku występują zarodniki o dwóch rozmiarach: większe zarodniki 16-23 × 7–11 μm i mniejsze zarodniki 10 -14 × 5–7 μm. Wstawki bezbarwne, cylindryczne, tępe, równogrube na całej długości lub nieznacznie rozszerzające się ku wierzchołkowi. Mają średnicę 3–4 μm, są cienkościenne, tej samej długości co worki. Subhymenium o grubości 30–40 μm, zbudowane ze splątanych, brązowawych strzępek o średnicy 3–11 μm. Rdzeń szklisty, zbudowany z cienkościennych septowanych strzępek o średnicy 4–6 μm. Ekscypulum o grubości 80–120 μm, złożone z bezbarwnych lub jasnobrązowych, cienkościennych komórek o rozmiarach 15-30 × 8–18 μm, ułożonych w równych rzędach pod ostrym kątem w stosunku do powierzchni[5].
U S. trifoliorum występuje tylko stadium rozmnażające się płciowo (teleomorfa). Nie zaobserwowano występowania stadium bezpłciowego (anamorfy)[6].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Afryce (Egipt), Azji (Chiny, Indie, Izrael, Japonia, Korea), Australazji i Oceanii (Australia, Nowa Zelandia), Europie: (Austria, Belgia, Bułgaria, Czechosłowacja, Dania, Irlandia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Holandia, Norwegia, Polska, Rumunia, Szwecja, Szwajcaria, Wielka Brytania), ZSRR, Ameryce Północnej (: Kanada, USA, Meksyk); Ameryce Środkowej i Południowej (Chile)[5].
Pasożyt obligatoryjny głównie koniczyny czerwonej, rzadziej koniczyny białej, koniczyny szwedzkiej i niektórych innych gatunków z rodziny bobowatych[6].
Gatunki podobne
[edytuj | edytuj kod]Podobne cechy rozwoju ma twardnica pasożytnicza (Sclerotinia sclerotiorum) i tworzy ona bardzo podobne skleroty. Rozwija się jednak na innych gatunkach roślin i jej rozwój jest szybszy[7].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2016-07-18] (ang.).
- ↑ Zbigniew Borecki, Małgorzata Solenberg (red.), Polskie nazwy chorób roślin uprawnych, wyd. 2, Poznań: Polskie Towarzystwo Fitopatologiczne, 2017, ISBN 978-83-948769-0-6.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2016-07-18].
- ↑ Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
- ↑ a b Sclerotinia trifoliorum [online], Mycobank [dostęp 2016-07-18].
- ↑ a b Selim Kryczyński, Zbigniew Weber (red.), Fitopatologia. Choroby roślin uprawnych, t. 2, Poznań: PWRiL, 2011, s. 388, ISBN 978-83-09-01077-7.
- ↑ Mycobank. Sclerotinia sclerotiorum. [dostęp 2016-08-07].