Serduszka okazałe

Serduszka okazałe
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	jaskropodobne
Rząd	jaskrowce
Rodzina	makowate
Rodzaj	Lamprocapnos
Gatunek	serduszka okazałe
	Nazwa systematyczna
	Lamprocapnos spectabilis (L.) Fukuhara; Pl. Syst. Evol. 206: 415 1997
Synonimy
	Dicentra spectabilis Lem.;
	Dicentra spectabilis Lem.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Serduszka okazałe, serduszka okazała, ładniczka okazała, biskupie serce, serce Jasia^[4]^[5] (Lamprocapnos spectabilis) – gatunek byliny z rodziny makowatych. Przez długi czas zaliczany był do rodzaju serduszka (Dicentra) i stąd wynika utrwalona nazwa polska. Od 1997 roku gatunek wyodrębniany jest w osobny, monotypowy rodzaj Lamprocapnos^[3]^[6]. W stanie naturalnym występuje w Chinach i Korei^[6]. Poza tym szeroko rozpowszechniony w uprawie, sadzony także w Polsce.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Rośliny mają wysokość 80–100 cm, są silnie rozgałęzione.
Liście: Długoogonkowe liście są potrójnie pierzasto-dzielne, złożone z drobnych szarozielonych listków. Po przekwitnięciu rośliny zanikają.
Kwiaty: Są zebrane w jednostronne, zwisające grono lub w kłos. Kwiaty złożone z 2-działkowego, odpadającego kielicha, 4 płatków korony, 1 słupka i 2 trójdzielnych pręcików. Dwa zewnętrzne płatki są półsercowate, różowoczerwone do czerwonych, zaś dwa wewnętrzne małe i białe. Spomiędzy różowych rozdętych płatków wyrastają dwa białe, sprawiające wrażenie wypływającej z serca kropli.
Korzenie: Grube, mięsiste, lecz kruche.

Biologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina. Kwitnie od maja do czerwca. Roślina lekko trująca. Cała roślina (a szczególnie korzenie) zawiera trujące substancje. Objawami zatrucia mogą być mdłości, wymioty i biegunka, jak dotąd nie opisano jednak przypadków zatruć^[7].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

W ostatnich latach XX wieku bardzo dużą popularnością cieszyła się odmiana 'Alba' o bardzo jasnych, prawie białych kwiatach. W 1997 roku w Anglii wyhodowano odmianę 'Gold Heart' o różowych kwiatach i pędach początkowo także przebarwionych na różowo, a następnie w ciągu lata barwiących się na żółtozielono.

Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]

Roślina ozdobna. Serduszkę stosuje się do nasadzeń grupowych na trawnikach lub na rabatach. Można je także sadzić jako soliter na trawnikach. Są także cenionym kwiatem ciętym, także w uprawie przyspieszonej pod osłonami na kwitnienie od marca.

Uprawa[edytuj | edytuj kod]

Historia. Do uprawy ogrodowej roślinę wprowadzono w XIX w. Dawniej często spotykane w ogrodach wiejskich^[4].
Wymagania. Nie jest bardzo wymagająca w stosunku do podłoża, choć najlepiej rośnie na glebach przepuszczalnych, próchniczno-gliniastych na stanowiskach półcienistych.
Rozmnażanie. Rośliny rozmnaża się przez wysiew nasion jesienią lub zimą, ponieważ wymagają okresu chłodu do pełnego rozwoju. Można także rozmnażać z sadzonek korzeniowych sporządzanych od grudnia do maja. Najmniej wydajną metodą jest podział roślin przeprowadzany wczesną wiosną.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-02] (ang.).
↑ ^a ^b Lamprocapnos spectabilis. [w:] The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).
↑ ^a ^b Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 813-814. ISBN 83-214-1305-6.
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002, s. 67. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].
↑ Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Stanisława Szczepaniak, Anna Lisiecka: Byliny ozdobne. Poznań: Wydawnictwo AR Poznań, im. A. Cieszkowskiego, 2006. ISBN 83-7160-401-7.
Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-02] (ang.).

[tpl-3] Lamprocapnos spectabilis. [w:] The Plant List [on-line]. Kew Gardens. [dostęp 2011-09-21]. (ang.).

[Szweykowscy-4] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski: Słownik botaniczny. Wyd. II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003, s. 813-814. ISBN 83-214-1305-6.

[5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Vascular plants of Poland – a checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. IB PAN, 2002, s. 67. ISBN 83-85444-83-1.

[grin-6] Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-01-25].

[7] Burkhard Bohne, Peter Dietze: Rośliny trujące: 170 gatunków roślin ozdobnych i dziko rosnących. Warszawa: Bellona, Spółka Akcyjna, 2008. ISBN 978-83-11-11088-5.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]