Sibebe
 Sibebe podczas marszu Sibebe Survivor 2012 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie | |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1488 m n.p.m. |
| Wybitność |
300–350 m |
Położenie na mapie Eswatini  | |
Położenie na mapie Afryki  | |
 26°15′41,7″S 31°10′20,0″E/-26,261583 31,172222
| |
Sibebe – granitowa formacja skalna wznosząca się na wysokość 1488 m n.p.m.[1][2], znajdująca się w Dystrykcie Hhohho w północno-zachodniej części Eswatini, ok. 7–8 km na północny wschód od stolicy kraju, Mbabane[3][4].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Formacja Sibebe, zwana również Sibebe Rock (pol. „Skała Sibebe”)[2][4] bądź Sibebe Hill (pol. „Wzgórze Sibebe”)[3], powstała ok. 3 mld lat temu, co czyni ją jedną z najstarszych na świecie[1]. Jest to ciało plutoniczne (intruzja magmowa), które w wyniku ruchów skorupy ziemskiej oraz trwającej miliony lat erozji wodnej i wietrzenia znalazło się na powierzchni[4]. Sibebe to największa granitowa kopuła skalna (o powierzchni ok. 16,5 km² przy podstawie[2][5]) oraz jeden z największych monolitów na świecie[4][2][1]. Obiekt jest częścią Gór Smoczych (ang. Drakensberg)[6] i góruje ok. 300–350 m nad dnem doliny Pine Valley, przez którą przepływa rzeka Mbuluzi[4][1][3]. Nazywany bywa także „Łysą Skałą” (ang. Bald Rock)[4].
Szczyt wzgórza pokrywają różnej wielkości i kształtów głazy, znajdują się tu liczne szczeliny, jaskinie, skalne koleby i schroniska, a także kominy skalne i wodospady[1][2][4]. Podczas eksploracji jaskiń odkryto prehistoryczne malowidła naskalne[4], natomiast w trakcie przeprowadzonych w latach 70. XX wieku badań archeologicznych w skalnym schronisku Langubhele odnaleziono liczne artefakty (m.in. groty włóczni i strzał) datowane na okres od środkowej epoki kamienia do epoki żelaza[3].
Roczna suma opadów w okolicy Sibebe wynosi ok. 1500 mm[3].
Flora i fauna[edytuj | edytuj kod]
Zbocza Sibebe porastają głównie kwaśne łąki kwitnące od października do grudnia[2], w rejonie cieków wodnych przechodzące w niewielkie torfowiska[3]. Gdzieniegdzie występują pozostałości pierwotnych lasów południowoafrykańskich porastanych przez gatunki takie jak Podocarpus falcatus i Podocarpus latifolius, aloes drzewiasty (Aloe arborescens), Strelitzia caudata, Faurea speciosa, Protea rhodantha, Xymalos monospora, Ekebergia pterophylla, Greyia radlkoferi, Myrsine melanophloeos oraz Brachylaena discolor[3].
Spośród zwierząt licznie występują drobne gryzonie, zaś u podnóża góry tubylcy wypasają swoje konie oraz bydło[2]. Awifaunę reprezentują m.in. myszołów przylądkowy (Buteo rufofuscus) oraz rzadkie i zagrożone wyginięciem gatunki – dzięciolik ziemny (Geocolaptes olivaceus) i jaskółka długosterna (Hirundo atrocaerulea)[2].
Sibebe Survivor[edytuj | edytuj kod]
Od 2004 roku z inicjatywy działającego w Eswatini (do 2018 Suazi) klubu Mbuluzi-Mbabane organizacji Rotary International corocznie organizowany jest charytatywny marsz o nazwie Sibebe Survivor[7]. Polega on na wejściu na szczyt wzniesienia i z powrotem, a jego celem jest zbiórka środków na realizację projektów społecznych (jak np. zakup mundurków szkolnych, sfinansowanie bezpłatnych badań wzroku dla Eswatinijczyków czy zakup wózków inwalidzkich dla mieszkańców wsi i małych miast)[5][7]. Wydarzenie promuje również kraj jako destynację turystyczną[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e Jerzy Pawleta, Afryka. Królestwo Suazi [online], wyborcza.pl, 9 maja 2011 [dostęp 2024-02-15] (pol.).
- ↑ a b c d e f g h Sibebe Rock. [w:] Eswatini Tourism office [on-line]. thekingdomofeswatini.com. [dostęp 2024-02-15]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g Price-Williams 1981 ↓, s. 22.
- ↑ a b c d e f g h Bright 2010 ↓, s. 562.
- ↑ a b c Sibebe Survivor to make a grand return!. [w:] Eswatini Tourism office [on-line]. thekingdomofeswatini.com, 2022-09-21. [dostęp 2024-02-15]. (ang.).
- ↑ Eswatini Tourism Authority, Sibebe Resort, a sight to behold [online], thekingdomofeswatini.com, 13 lutego 2024 [dostęp 2024-02-16] (ang.).
- ↑ a b History Of Sibebe Survivor. [w:] Mbuluzi-Mbabane Rotary Club [on-line]. mbuluzimbabanerotary.org.sz. [dostęp 2024-02-09]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Sibebe. Swaziland. W: 1001 Natural Wonders: You Must See Before You Die. Michael Bright (red.). Londyn: Cassell Illustrated, 2010. ISBN 978-1-84403-674-5. [dostęp 2024-02-09].
- David Price-Williams, A Preliminary Report on Recent Excavations of Middle and Late Stone Age Levels at Sibebe Shelter, North-West Swaziland, „The South African Archaeological Bulletin”, 36 (133), 1981, s. 22–28, DOI: 10.2307/3888015, ISSN 0038-1969, JSTOR: 3888015.