Sikora lazurowa

Sikora lazurowa
	Cyanistes cyanus
	(Pallas, 1770)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	sikory
Rodzaj	Cyanistes
Gatunek	sikora lazurowa
Synonimy
	Parus cyanus Pallas, 1770;
	Parus cyanus Pallas, 1770;
Podgatunki
	C. c. cyanus (Pallas, 1770); C. c. hyperrhiphaeus Dementiev & Heptner, 1932; C. c. yenisseensis Buturlin, 1911; C. c. tianschanicus Menzbier, 1884; C. c. koktalensis Portenko, 1954; C. c. carruthersi (Hartert, 1917); C. c. flavipectus (Severtsov, 1873); C. c. berezowskii Pleske, 1893;
	C. c. cyanus (Pallas, 1770); C. c. hyperrhiphaeus Dementiev & Heptner, 1932; C. c. yenisseensis Buturlin, 1911; C. c. tianschanicus Menzbier, 1884; C. c. koktalensis Portenko, 1954; C. c. carruthersi (Hartert, 1917); C. c. flavipectus (Severtsov, 1873); C. c. berezowskii Pleske, 1893;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Sikora lazurowa^[4] (Cyanistes cyanus) – gatunek niewielkiego ptaka z rodziny sikor (Paridae), zamieszkujący wschodnią Europę i Azję aż po wybrzeże Morza Japońskiego. Do Polski zalatuje sporadycznie, tylko jako gość zimowy: stwierdzono ją 37 razy^[5]. Ostatni raz obserwowana 27 grudnia 2020 w Michałowicach-Wsi pod Warszawą^[5]^[6]. Potocznie jest nazywana lazurką^[7]^[8]^[9].

Podgatunki i zasięg występowania

Wyróżniono kilka podgatunków C. cyanus^[10]^[2]^[4]:

sikora lazurowa (C. cyanus cyanus) – Białoruś, zachodnia i środkowa europejska część Rosji do środkowego Uralu.
C. cyanus hyperrhiphaeus – południowo-zachodni Ural, południowo-zachodnia Syberia i północny Kazachstan.
C. cyanus yenisseensis – południowo-środkowa do wschodniej Syberii, północna Mongolia i północno-wschodnie Chiny.
C. cyanus tianschanicus – góry południowo-wschodniego Kazachstanu, Kirgistan i południowo-zachodnie Chiny.
C. cyanus koktalensis – niziny południowo-wschodniego Kazachstanu.
C. cyanus carruthersi – Kirgistan do północnego Tadżykistanu.
sikora żółtopierśna (C. cyanus flavipectus) – południowy Kirgistan do północnego Afganistanu. Takson często traktowany jako odrębny gatunek^[11].
sikora jasna (C. cyanus berezowskii) – północno-środkowe Chiny.

Morfologia

Wygląd: Podobna do sikory modrej, lecz w ubarwieniu więcej bieli i niebieskiego. Obie płci ubarwione jednakowo. Spód ciała i głowa białe, przez oko biegnie granatowy pasek oczny, na tyle głowy tworząc opaskę. Grzbiet szaro-niebieski, skrzydła ciemnoniebieskie z charakterystycznym, szerokim białym lusterkiem bardzo dobrze widocznym w locie. Ogon stosunkowo długi, niebieski z białymi brzegami. Na kuprze pióra niebieskie z białymi końcówkami. Młode podobne do dorosłych.
Wymiary średnie: długość ciała: ok. 12–13 cm^[12]
rozpiętość skrzydeł: 19–20 cm
masa ciała: ok. 11–13 g

Ekologia i zachowanie

Biotop: Lasy liściaste i mieszane strefy umiarkowanej i subarktycznej.
Gniazdo: Jak u innych sikor w niewielkiej dziupli w drzewie lub szczelinie w budynku^[13]. Składa się z włóczek, piór, traw, drobnych roślin, nitek itp.
Jaja: Składa około 10 jaj z ciemnym i gęstym plamkowaniem. Wysiadywane są przez około 13–14 dni^[13].
Pisklęta: Pisklęta, jak u innych sikor są liczne, ale rzadko udaje się przeżyć wszystkim. Są karmione przez rodziców i wychowywane przez około 30 dni. Są w pełni opierzone po około 17–20 dniach od wyklucia^[13].
Pożywienie: Żywi się owadami i innymi bezkręgowcami, a zimą nasionami, orzechami i jagodami^[13].

Status i ochrona

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje sikorę lazurową za gatunek najmniejszej troski (LC – Least Concern). Organizacja BirdLife International szacowała liczebność populacji europejskiej w 2015 roku na 7800–31 700 dorosłych osobników. Globalny trend liczebności populacji uznawany jest za spadkowy^[3].

Na terenie Polski gatunek ten jest objęty ścisłą ochroną gatunkową^[14].

Zobacz też

ptaki Polski

Przypisy

↑ Cyanistes cyanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Azure Tit (Cyanistes cyanus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-04)]. (ang.).
↑ ^a ^b Cyanistes cyanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, Chickadees. Wersja: 2020-07-21. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-15].
↑ ^a ^b wynik wyszukiwania: Parus cyanus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-06-18]. (ang.).
↑ W Michałowicach pojawiła się sikora lazurowa [online], WPR24.pl, 14 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-27] (pol.).
↑ BirdWatching.pl - Galeria - Lazurka. [dostęp 2022-11-06]. (pol.).
↑ Jacek Betleja: Zdjęcie ze smartfona zelektryzowało ptasiarzy z całej Polski. Przyleciała do nas lazurka!. [dostęp 2022-11-06]. (pol.).
↑ Lazurka: Tłumy ludzi zebrały się oglądać ptaka nie widzianego u nas od lat! - Geekweek w INTERIA.PL. [dostęp 2022-11-06]. (pol.).
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-15]. (ang.).
↑ Edward C. Dickinson: The Howard and Moore complete checklist of the birds of the World, Revised and enlarged 3rd Edition. Londyn: Christopher Helm, 2003. ISBN 978-0-691-11701-0. (ang.).
↑ LarsL. Svensson LarsL. i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie III, poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 354,355, ISBN 978-83-7763-647-3 [dostęp 2024-02-20] .
↑ ^a ^b ^c ^d N. Bouglouan: Azure Tit. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-11-15]. (ang.).
↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

Linki zewnętrzne

Zdjęcia i materiały multimedialne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Cyanistes cyanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[ibc-2] Azure Tit (Cyanistes cyanus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-04)]. (ang.).

[iucn-3] Cyanistes cyanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-4] Nazwy polskie za: P. Mielczarek, M. Kuziemko: Rodzina: Paridae Vigors, 1825 - sikory - Tits, Chickadees. Wersja: 2020-07-21. [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-15].

[tarsiger-5] wynik wyszukiwania: Parus cyanus. [w:] Tarsiger.com [on-line]. [dostęp 2021-06-18]. (ang.).

[6] W Michałowicach pojawiła się sikora lazurowa [online], WPR24.pl, 14 stycznia 2021 [dostęp 2021-01-27] (pol.).

[7] BirdWatching.pl - Galeria - Lazurka. [dostęp 2022-11-06]. (pol.).

[8] Jacek Betleja: Zdjęcie ze smartfona zelektryzowało ptasiarzy z całej Polski. Przyleciała do nas lazurka!. [dostęp 2022-11-06]. (pol.).

[9] Lazurka: Tłumy ludzi zebrały się oglądać ptaka nie widzianego u nas od lat! - Geekweek w INTERIA.PL. [dostęp 2022-11-06]. (pol.).

[ioc-10] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-15]. (ang.).

[dic-11] Edward C. Dickinson: The Howard and Moore complete checklist of the birds of the World, Revised and enlarged 3rd Edition. Londyn: Christopher Helm, 2003. ISBN 978-0-691-11701-0. (ang.).

[12] LarsL. Svensson LarsL. i inni, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, Wydanie III, poprawione i zaktualizowane, Przewodnik Collinsa, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2023, s. 354,355, ISBN 978-83-7763-647-3 [dostęp 2024-02-20] .

[oiseaux-13] N. Bouglouan: Azure Tit. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-11-15]. (ang.).

[14] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]