Skoczomyszka
| Zapus | |||
| Coues, 1875[1] | |||
| Okres istnienia: pliocen–dziś | |||
 Przedstawiciel rodzaju – skoczomyszka łąkowa (Z. hudsonius) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj |
skoczomyszka | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Dipus hudsonius E.A.W. Zimmermann, 1780 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Skoczomyszka[2] (Zapus) – rodzaj ssaków z rodziny skoczomyszek (Zapodidae).
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej[3][4].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Długość ciała (bez ogona) 75–102 mm, długość ogona 108–160 mm, długość tylnej stopy 28–60 mm; masa ciała 12–40 g[5][6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Rodzaj zdefiniował w 1875 roku amerykański chirurg i ornitolog Elliott Coues na łamach Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories[1]. Na gatunek typowy Coues wyznaczył (oznaczenie monotypowe) skoczomyszkę łąkową (Z. hudsonicus).
Etymologia
[edytuj | edytuj kod]Zapus: gr. przyrostek wzmacniający ζα- za-; πους pous, ποδος podos „stopa”[1].
Ewolucja
[edytuj | edytuj kod]Gatunki należące do tego rodzaju znane są od późnego pliocenu w Ameryce Północnej[4]. Rodzaj Zapus najwyraźniej powstał w Azji od przodka należącego do Eozapus, który przeniósł się przez Cieśninę Beringa do Ameryki Północnej[3]. Wymarły Zapus rinkeri z Kansas, najstarszy znany północnoamerykański przedstawiciel Zapus, tworzy kolejną serię z wymarłym Z. burti i występującym współcześnie Z. hudsonius[3]. Z. burti mógł być przodkiem obecnych Z. trinotatus i Z. princeps i klad ten mógł powstać z linii Z. hudsonius[3].
Podział systematyczny
[edytuj | edytuj kod]Pokrewne rodzaje skoczomysz (Napaeozapus) i myszoskok (Eozapus) były włączane do tego rodzaju, niekiedy w randze podrodzaju[7]. Dane molekularne sugerują wyodrębnienie z Z. hudsonicus taksonu luteus, z Z. trinotatus taksonu montanus oraz z Z. princeps taksonów oregonius, saltator, pacificus i nieopisanego gatunku z północnych Gór Skalistych[8], jednak potrzebne są dalsze badania oparte na danych molekularnych i morfologicznych na układem systematycznym tego rodzaju[3]; tutaj lista występujących współcześnie gatunków za Mammals Diversity Database[9][6][3][2]:
- Zapus hudsonius (E.A.W. Zimmermann, 1780) – skoczomyszka łąkowa
- Zapus luteus G.S. Miller, 1911
- Zapus trinotatus Rhoads, 1895 – skoczomyszka pacyficzna
- Zapus montanus Merriam, 1897
- Zapus princeps J.A. Allen, 1893 – skoczomyszka zachodnia
- Zapus oregonus Preble, 1899
- Zapus pacificus Merriam, 1897
- Zapus saltator J.A. Allen, 1899
Opisano również gatunki wymarłe:
- Zapus burti Hibbard, 1941[10] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Zapus rinkeri Hibbard, 1951[11] (Stany Zjednoczone; pliocen)
- Zapus sandersi Hibbard, 1956[12] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
- Zapus sykesae Martin, 1989[13] (Stany Zjednoczone; plejstocen)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c E. Coues. Some account, critical, descriptive, and historical, of Zapus hudsonics. „Bulletin of the United States Geological and Geographical Survey of the Territories”. 5 (3), s. 153, 1875. (ang.).
- ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 230. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ a b c d e f C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 318. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
- ↑ a b D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Genus Zapus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ J. Whitaker: Family Zapodidae (Jumping Mice). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (red. red.): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 56–59. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
- ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 206. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (red. red.): Subfamily Zapodinae. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-11-16].
- ↑ J.L. Malaney, J.R. Demboski & J.A. Cook. Integrative species delimitation of the widespread North American jumping mice (Zapodinae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 114, s. 137–152, 2017. DOI: 10.1016/j.ympev.2017.06.001. (ang.).
- ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-29]. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. The Borchers fauna, a new Pleistocene interglacial fauna from Meade County, Kansas. „Geological Survey of Kansas Bulletin”. 38, s. 214, 1941. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. A new jumping mouse from the Upper Pliocene of Kansas. „Journal of Mammalogy”. Journal of Mammalogy (32), s. 3, 1951. DOI: 10.2307/1375669. (ang.).
- ↑ C.W. Hibbard. Vertebrate fossils from the Meade formation of southwestern Kansas. „Papers Michigan Academy of Science, Arts, and Letters”. 41, s. 195, 1956. (ang.).
- ↑ R.A. Martin. Early Pleistocene zapodid rodents from the Java local fauna of north-central South Dakota. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 9 (1), s. 102, 1989. DOI: 10.1080/02724634.1989.10011742. (ang.).